Outra cousa

Resulta complicado separar o que sería unha montaxe de Elefante Elegante -a compañía do equipo de dirección, Gonçalo Guerreiro e María Torres- da montaxe que o Centro Dramático Galego presenta como a recuperación do texto de Xohana Torres, mais paga a pena facer un esforzo para distinguir. Un hotel de primeira sobre o río é unha obra basicamente textual, sombría, que apunta con pouco optimismo a unha problemática que xa existía na década de 1960 e que agora ocupa un lugar de honra na actualidade pola súa perentoriedade: a depredación do medio natural -e dunha forma de vida- por un capitalismo que só ten no seu horizonte o beneficio instantáneo. Elefante Elegante é unha compañía que traballa o teatro físico, xestual, de movemento, case sempre dentro duns marcos moi próximos a unha comedia de crítica social amábel, reflexiva e punzante mais conciliadora. Se cadra, a combinación non era a mellor para a primeira posta en escena profesional da obra de Xohana Torres. A montaxe do CDG ten pouco que ver con esta obra. Substitúe o ton lúgubre por unha modulación afábel e compracente que non sae do finximento, muda a profundidade dos personaxes debuxados no texto por arquetipos refuxiados na máscara, desenvólvese ao ritmo dunha música circense que nos lembra continuamente que estamos no terreo da simulación e que destrúe a ambigüidade e o misterio, elimina personaxes e crea outros máis convenientes para a mensaxe que se quere transmitir e que, en máis dun sentido, contradí o texto orixinal. Un texto do que queda ben pouco na versión final. O exercicio de imaxinación levaríanos a unha función da compañía Elefante Elegante na que todos estes recursos serían perfectamente válidos e mesmo lexitimarían a lectura que se fai de Un hotel de primeira sobre o río. Desde eses parámetros, a obra continúa unha traxectoria coherente, cunha personalidade ben definida e que mesmo se pode cualificar de brillante. Mais cabería esperar do CDG que, como compañía institucional, se comprometese máis coa autoría, que á hora de recuperar un texto que permaneceu practicamente inédito durante máis de corenta anos o fixese desde unha fidelidade que mostrase os seus verdadeiros valores para que o público os xulgase sen intermediacións. Talvez é unha cuestión de opinións, pero non se pode esquecer que o propio Centro anunciou que o seu fin era “reivindicar a relevancia e a vixencia da obra dramática de Xohana Torres”. E o que aquí se ofrece é outra cousa. Non é peor nin mellor, pero é outra cousa.