A herdanza do silencio

Agora que tanto se fala de veráns azuis cabería fixarse nesa metáfora perfecta do franquismo que foi o veraneo dunha clase á que chamaban "media": o espazo da ruptura coas obrigas do cotiá, o tempo da preguiza amábel, o desenfadado escenario que ocultaba o lugar do crime. Último verán en Santa Cristina é un deses frascos pequenos dos que xorde unha fragrancia bonita. Levanta moi levemente o manto de silencio que se deitou sobre unha parte da Historia: o suficiente para entrever todas as omisións das que está feita a sociedade contemporánea. E faino sen efectos nin fogos de lucerío, acolléndose a unha palabra de gran plasticidade que deixa percibir as presenzas sen subliñar o seu peso. O protagonista da peza é un neno que lembra vagamente o seu primeiro amor nun daqueles inevitabelmente idealizados estíos, ao tempo que recibe unhas cartas nas que se albiscan as relacións mantidas pola súa nai, casada cun militar franquista e combatente na División Azul, cun antigo amigo da mocidade que agora fai parte dunha partida de guerrilleiros ás ordes do mítico Curuxás. Ese neno é o resultado do conflito entre o pesada herdanza da sociedade estamental e o desexo de abolir a orde xerárquica do fascismo. O herdeiro dunha tradición que reduciu ao silencio aquel conflito e que non atopa o fío da memoria que lle indique de que lado está o seu sangue. Teatro do Noroeste enfronta a función como un teatro discursivo, por veces retórico, que foxe de excesos que vaian máis alá do texto. Case nada do esencial se ve: cóntase. Mais non resulta incompatíbel un teatro ben escrito que ademais sexa teatral: o xogo dramático constrúese a partir dos saltos temporais entre o presente e o pasado, e o que vemos, o paso da infancia á idade adulta do protagonista, opera como metáfora do que só intuímos. Eduardo Alonso enfatiza esa duplicidade buscando o naturalismo na interpretación e a irrealidade na luz e no deseño do escenario, se cadra, apelando á inxenuidade case intacta dunha sociedade que -en boa medida- segue vivindo nunhas vacacións ficticias e que contempla as visitas do Caudillo ao Pazo de Meirás como un espectáculo máis das festas do verán, como un elemento inocuo. Alonso dirixe con viveza e austeridade ao mesmo tempo, sen máis concesións que as necesarias para que o público non perda o paso. Apela a ese teatro en que se segue a trama con interese aínda que se intúa como vai acabar todo. E todo acaba, como sempre que a Historia entra na vida íntima das persoas, nun drama tan esperado como susceptíbel de repetirse.