Durmir en comunidade

Ben está que compañías e institucións, públicas e privadas, poñan a disposición do público diferentes rexistros de funcións teatrais e de danza para que o público manteña, nesta corentena global, un fío de contacto coas chamadas –agora comprendemos mellor o sintagma– "artes vivas", pero o resultado sempre acaba tendo un punto de frustración, de morriña por non "ter estado alí", de experiencia fraudulenta. A excepción, porén, non se atopa nos sofisticados medios cibernéticos que tanto prestixio acumulan na sociedade actual, senón nun invento que adoita acompañarnos máis humildemente, sen tantas ínfulas tecnolóxicas: a radio. O teatro radiofónico existe desde que se popularizou o medio, e os máis grandes autores do século XX frecuentaron o xénero. O poder evocador da voz, do son, permite que construamos personaxes e escenarios. A máis explícita presenza da imaxe converte a obra noutra cousa: cine, televisión, vídeo… algo que xa non é teatro. Na noite do 12 ao 13 de abril, radios de máis de vinte países emitiron en directo a obra Sleep, de Max Richter, unha peza de oito horas de duración concibida para ser escoitada de noite e co público deitado. Malia que, en principio, se trata dunha obra musical, a ninguén se lle escapa a natureza teatral do acontecemento, próxima aos happenings que tanto éxito tiveron nas décadas de 1960 e 1970. Musicalmente, Sleep posúe todas as características da obra de Richter: precisión, abundantes doses de emotividade e unha sinxeleza que roza demasiadas veces a superficialidade. Mais o interesante da experiencia era aquí observar a impresión de comunidade que se derivaba dunha escoita solitaria. Ese sentido de comunidade do que carecemos agora e que o teatro nos devolve. É tamén a oportunidade para unha meditación desde o recollemento que as constantes noticias sobre a desgraciada actualidade non sempre facilitan. Desde o principio –desde a traxedia grega– esa é a función do teatro: reflexionar individualmente sobre o que sucede no colectivo e proceder en consecuencia; actuar para cambiar as cousas aínda que, mergullados no xordo combate entre os antigos costumes e un porvir descoñecido, sexamos todos como Edipo: descubrindo demasiado tarde o que realmente sucede.