Recursos naturais e benestar social

A tramitación do Anteproxecto de lei de promoción dos beneficios sociais e económicos dos proxectos que utilizan os recursos naturais de Galicia (Xunta de Galicia, 2023) é unha excelente ocasión para avaliar como os seus redactores procuran, ou non, optimizar o benestar social e a conservación dos recursos do país. Xa de entrada é sorprendente a ausencia do concepto de 'biomasa' no texto presentado, dadas as súas múltiples formas de aproveitamento e os inxentes recursos da forestal que temos en Galicia. Máis aínda cando sucede que polo menos cinco veces se refire o texto presentado ao de 'incendio forestal' que é a faciana catastrófica recorrente do non aproveitamento do recurso forestal que é a 'biomasa forestal'. Tamén é sorprendente a ausencia de calquera referencia ás chamadas 'terras raras' como recurso natural potencial de Galicia (só unha vez se fai referencia aos 'minerais críticos' no art. 20.4). Máis en xeral os recursos naturais agrarios e pesqueiros do país –á parte dos minerais e enerxéticos– que tamén deberan atopar acomodo nesta Lei. Enerxía solar Non menos sorprendente é a ausencia no texto presentado do concepto 'solar' ou de 'enerxía solar' dado que, como o vento ou a choiva, non deixa de ser un recurso natural de maior ou menor potencialidade segundo a zona do país para instalacións fotovoltaicas ou termosolares. Como queira que os 'aproveitamentos hidráulicos' se citan na páxina 12 da exposición de motivos, e dada a súa importancia en concesións pre-democráticas e pre-autonómicas nos ríos galegos, sorprende que, ao menos, para as que vaian rematando o seu período de concesión e para o caso das concas de competencia autonómica non volva aparecer no articulado o concepto de 'aproveitamentos hidráulicos' de cara a promoción dos beneficios sociais e económicos deste recurso natural. Mentres tanto acelérase o súper negocio do bombeo de magabalsas nos montes. A lei de promoción dos beneficios sociais e económicos non fai alusión aos parques eólicos singulares Isto así se ben o concepto de 'canon' aparece no texto máis de vinte veces nunca referido ao canon hidroeléctrico agora vixente dende 2008, e polo que se esperaban recadar máis de 15 millóns ao ano. Conviría recuperar esta normativa neste marco máis amplo. Pola súa banda o vixente 'canon eólico' aparece no texto seis veces pero só nas disposicións derradeiras; tamén semella procedente, como para o canon hidroeléctrico, refundir a súa normativa nesta nova Lei sobre o conxunto dos recursos naturais do país. Mentres o concepto de 'parque eólico' aparece no texto máis de vinte veces, aos coñecidos como 'parques eólicos singulares' non se fai ningunha referencia. Chama isto poderosamente a atención posto que é unha figura moi acaída para dar acomodo aos obxectivos de resiliencia e sociais da Lei, aínda que a día de hoxe teñan unha presenza testemuñal na potencia eólica instalada: só 40 de 3.900 MW (Inega). Unha simetría que esta Lei debera corrixir de xeito radical, en troques de dar vía libre ao capitalismo de amiguetes nos Orzamentos de 2024. No caso do 'canon a eólica mariña' o texto refírese ao mesmo catro veces, pero, isto así, chama a atención que non exista ningunha referencia máis a este recurso natural no que se refire ás súas condicións e requisitos de sostibilidade ambiental e social respecto doutros usos dos recursos mariños (pesqueiros, pero non só). Algo que resultará imposible se se abre a porta ao chamado 'hidróxeno verde' (primeiro parágrafo da exposición de motivos e art. 18) que vai ser un xeito de exportar de xeito ruinoso e insostible as enerxías renovables do país. Pois a día de hoxe xa temos abondo eólica instalada para a demanda interna. Cambio climático Na exposición de motivos refírese dúas veces ao obxectivo de 'aumentar a resiliencia' do sistema enerxético e do medio rural. Sobre esa base non se entende que no articulado os investimentos, promotores e o sector 'público' (autonómico) que tamén aparecen na citada exposición varias veces non aparezan nunca no articulado da Lei (máis aló do art. 1.c.). Ao non facelo a citada 'resiliencia' e a contribución 'pública' á mesma quedan reducidas a unha mera retórica. Remato xa con esta lista de agravios ao benestar social e ambiental do país por parte dos lexisladores. No seu anteproxecto de lei faise unha referencia, só unha referencia, ao concepto de 'cambio climático' e iso na exposición de motivos, non no articulado. Coa que está caendo é un síntoma preocupante da infravaloración que a Lei fai dos nosos recursos naturais para combatelo. E non hai nin unha referencia aos 'combustibles fósiles' que os nosos recursos están en condicións de substituír. Para quedar parvos.