144 vacas infectadas no Estado español: que é a EHE e por que preocupa tanto ao sector gandeiro?

Unha nova sombra paira sobre a gandaría galega. Ao problema da carencia nos pastos e o aumento dos custos das forraxes provocados pola seca que afecta o país e os prexuízos provocados pola enfermidade da lingua azul, a gandaría galega suma agora, coa Enfermidade Hemorráxica Epizoótica (EHE), máis unha preocupación á súa carteira de problemas. Foi o 10 de novembro de 2022 cando as autoridades italianas comunicaron a detección da EHE en explotacións gandeiras da illa de Sardigna. Uns días máis tarde a enfermidade xa estaba en Sicìlia. Estes foron os primeiros brotes desta doenza identificados até a data no continente europeo. Tan só oito días despois detectáronse os primeiros casos no Estado español, no sur da península. Desde aquela, a enfermidade estendeuse por toda a xeografía estatal –a excepción dos arquipélagos– e foron comunicados cando menos 143 casos de EHE tan só no que vai de 2023, segundo datos achegados polo Laboratorio Central de Veterinaria (LCV) de Algete (Madrid) –laboratorio estatal de referencia para esta enfermidade–, con data do 27 de setembro. En estudo novos casos sospeitosos da 'Covid das vacas': que sabemos desta doenza? Sintomatoloxía Mais, en que consiste esta enfermidade e por que preocupa tanto ao sector gandeiro? A Enfermidade Hemorráxica Epizoótica é unha enfermidade vírica infecciosa non contaxiosa transmitida por vectores. Concretamente os transmisores da EHE son mosquitos do xénero Culicoides –os mesmos que transmiten a enfermidade da lingua azul–, que se infectan ao alimentarse do sangue de animais enfermos. Non obstante, a Enfermidade Hemorráxica Epizoótica non é unha enfermidade zoonósica, isto é, non se transmite ao ser humano nin por picadura de mosquitos, nin por contacto directo con animais infectados, nin polo consumo de produtos cuxo animal de orixe estivese contaxiado pola doenza. A 'Covid das vacas' non se transmite aos seres humanos Esta enfermidade afecta exclusivamente ruminantes domésticos, como as vacas, e salvaxes, como os corzos. De feito, na súa orixe afectaba unicamente cervos, corzos e gamos. Agora, comprobouse que afecta tamén bovinos. A ovella inféctase pero raramente ten síntomas e a cabra semella bastante resistente. O virus que causa a EHE pertence á familia Reoviridae, xénero Orbivirus, un grupo vírico no que tamén se inclúen especies que provocan outras enfermidades como a propia lingua azul, a peste equina africana ou a encefalite equina. A forma sobreaguda da EHE ataca principalmente o bazo e os pulmóns. O virus replícase no epitelio vascular producindo hemorraxias e tromboses. Tamén se multiplica nos macrófagos e produce cadros inflamatorio severos con importante necrose tisular na musoca oronasal e dixestiva, dando lugar a síntomas como febre, perda de apetito, dificultade respiratoria, edema na cabeza e no colo e inchazón da lingua. A enfermidade sobreaguda produce morte fulminante e a aguda, hemorraxias multifocais que poden acabar coa vida do animal. En bovinos moitos dos individuos son asintomáticos, o que, sumado a que os animais son contaxiosos durante 90 días, leva a que a principal medida de prevención sexa o control de movementos de zonas restrinxidas –aquelas nas que se detectaron contaxio– a zonas libres de EHE. Esta restrición de movementos directos afecta á comercialización dos individuos vivos. O cal, xunto ao feito de que son as propias explotacións gandeiras as que se teñen que responsabilizar dos gastos veterinarios orixinados polo contaxio das reses, supón máis un prexuízo económico para as gandeiras e os gandeiros. A EHE é, en definitiva, unha enfermidade que ten en tensión o sector gandeiro galego, que ve como se comezan a detectar os primeiros casos na Galiza, un na Capela (comarca de Eume) e outro en Abegondo (comarca da Coruña), segundo confirmou a Consellaría de Medio Rural. Non obstante, sindicatos agrogandeiros afirman que o número de espécimes contaxiados na Galiza é moi superior ao trasladado polo departamento que dirixe o conselleiro José González. A Fruga critica a "desastrosa xestión" de Medio Rural na vacinación ante a lingua azul Control da enfermidade Existen dous tipos de vacinas fronte a EHE en Xapón e nos Estados Unidos de América e están abertas varias liñas de investigación. Poren, segundo informa na Unión Europea aínda non hai unha vacina rexistrada e, de momento, presenta escaso interese comercial, polo que non é previsíbel contar cunha vacina a curto e medio prazo. Así o trasladou o Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA), preguntado sobre a posibilidade de desenvolver unha vacina que axude a afrontar esta doenza, sinalando ademais que "é innecesaria" dado que os animais afectados desenvolven inmunidade á mesma. O cambio climático favorece a transmisión da enfermidade EHE Unha das medidas que recomenda o MAPA é o control vectorial, é dicir, o uso de insecticidas e repelentes que eliminen os mosquitos transmisores. Con todo, esta recomendación é aplicábel exclusivamente na gandaría estabulada e de nada vale para a extensiva, cuxa gandada pouco ou nada pode facer ante unha enfermidade tan contaxiosa que xa recibiu o alcume de "Covid das vacas". Sendo a EHE unha doenza cuxa mortalidade se ve agravada polas vagas de calor, coincidindo co pico de abundancia na poboación do insecto, principalmente a finais de verán e no outono, as previsións meteorolóxicas dun mes de outubro cálido auguran unha alza nos contaxios. Galiza perdeu 94.176 explotacións de leite desde a integración na UE Fruga demanda á Xunta axudas para as gandarías afectadas pola EHE Ante o aumento do número de casos da Enfermidade Hemorráxica Epizoótica (EHE) rexistrados na Galiza no último mes –algúns pendentes de confirmar–, a Federación Rural Galega (Fruga) vén de exixir da Consellaría de Medio Rural axudas para as gandarías afectadas por esta doenza, alegando as "importantes perdas" que orixina. Perdas de produción pola baixada de rendemento dos individuos contaxiados, morte de animais, custos considerábeis dos tratamentos, "toda unha serie de consecuencias que minguan notabelmente os ingresos das explotacións gandeiras que están a sufrir esta enfermidade", sinalan desde Fruga. Son xa varias as autonomías do Estado español que decidiron activar un sistema de axudas para paliar os danos da EHE, concretamente Aragón, Castela e León e Cantabria. Así, a Fruga entende que, a día de hoxe, xa debería estar en marcha un sistema de axudas que compense as perdas sufridas nas granxas galegas, "sobre todo considerando a importancia que ten o sector gandeiro, tanto desde o punto de vista da produción final agraria no contexto da economía da Galiza como numericamente no que ten a ver co censo de animais". "Non entendemos como a Consellaría do Medio Rural non activa estas axudas, algo que amosa o nulo interese que mostra para con este sector tan importante para o rural do noso País", afirma o sindicato. "Outras comunidades foron pioneiras na posta en marcha destas axudas. Esperemos que a Xunta da Galiza non fique atrás", sentencian desde a federación. A Fruga considera "populista e electoralista" a autorización da caza 'sen límite' do xabarín