Máis de 1.590 explotacións gandeiras fecharon durante o ano 2022

A Galiza perdeu 1.596 explotacións gandeiras ao longo de 2022. A cifra foi moi semellante á de 2021, cando cesaron na súa actividade 1.619 granxas. Así, o país conta con 21.327 explotacións menos que en 2009 mentres o proceso de reconversión do complexo agrario galego aínda non está rematado. Os últimos datos sobre o número de explotacións gandeiras activas na Galiza refírense a 2022. Segundo sinala o Instituto Galego de Estatística (IGE), nesa anualidade, o país contaba con 26.067 granxas de gando bovino, 2.540 das cales dedicábanse á ceba, 5.870 ao leite, 17.718 á carne, 378 ao leite e mais á carne e 101 á recría de xovencos. O tamaño das explotacións dá unha medida máis precisa do conglomerado agrario e apunta a que boa parte delas non son a actividade económica central do núcleo familiar. Así, o IGE indica que 10.740 granxas contan con menos de 10 cabezas, 6.478 teñen entre 10 e 29 cabezas, 6.519 explotación conta con entre 30 e 99 cabezas, 1.686 granxas entre 100 e 199 cabezas e 644 teñen máis de 200 cabezas. O perfil das explotacións non presenta grandes diferenzas en relación a 2021. A respecto desa anualidade, o IGE certificaba que o país dispuña de 27.663 granxas de gando bovino, 2.928 das cales dedicábanse á ceba, 6.088 ao leite, 18.162 á carne, 396 ao leite e á carne de maneira conxunta e 90 á recría de xovencos. A dimensión das granxas respondía ao mesmo esquema do anterior exercicio. Nesa anualidade, 11.691 granxas rexistraban menos de 10 cabezas, 6.871 entre 10 e 29 cabezas, 6.836 entre 30 e 99 cabezas, 1.368 entre 100 e 199 e 620 granxas tiñan máis de 200 cabeza. As explotacións pequenas A comparativa do censo de bovino destas dúas anualidades certifica que o groso das explotacións fechadas concéntranse naquelas granxas con menos cabezas de gando. A este respecto, as explotacións de menos de 10 cabezas baixaron en 951, as situadas entre 10 e 29 cabezas en- 339 e as situadas entre 30 e 99 cabezas en 344. Porén, aquelas granxas entre 100 e 199 cabezas medraron en 498 e aquelas con máis de 200 cabezas en 24. O diferencial destes dous últimos exercicios confirma a tendencia rexistrada desde 2009, ano en que o PP chegou á Presidencia da Xunta da Galiza. Precisamente, nese ano a Galiza contaba con 47.394 granxas, 24.389 delas con menos de 10 cabezas, 12.652 entre 10 e 29 cabezas, 9.235 entre 30 e 99 cabezas, 939 entre 100 e 199 cabezas e 179 máis de 200 cabezas. 21.237 explotacións cesaron na súa actividade desde 2009, máis o impacto difire en función do tamaño das granxas. Neste período fecharon 13.649 explotacións de menos de 10 cabezas, 6.174 explotacións entre 10 e 29 cabezas e 2.716 entre 30 e 100 cabezas. Pola contra, incrementáronse en 934 aquelas granxas entre 100 e 199 cabezas e en 465 aquelas de máis de 200 cabezas. A dinámica do complexo gandeiro xerou un proceso de concentración e centralización difícil de imaxinar unhas décadas atrás. Un caso paradigmático obsérvase no sector lácteo, onde 220.000 hectáreas de superficie agraria útil (SAU), correspondente con 8% do conxunto do territorio galego, xera 41% da produción láctea de todo o Estado español. Producción láctea 20 concellos emprazados nas comarcas do Xallas, A Terra Chá, Deza, A Ulloa, Lugo e Sarria concentran 80% das vacas de leite da Galiza. Os 20 concellos galegos con mais produción láctea -sumando os 8 primeiros 25% do total do país- son, por esta orde: Mazaricos (comarca do Xallas), A Pastoriza (A Terra Chá), Lalín (Deza), Castro de Rei (A Terra Chá), Santa Comba (Xallas), Frades (comarca de Ordes), Sarria, Arzúa, Cospeito (A Terra Chá), Chantada, Pol (comarca de Meira), Guntín (comarca de Lugo), Mesía e Trazo (Ordes), Rodeiro (Deza), Lugo, Silleda (Deza), Taboada (Chantada), Guitiriz (A Terra Chá) e Tordoia (Ordes). O profesor de Economía Aplicada da Universidade de Compostela (USC) Bernardo Valdés sinala a Nós Diario que “esta tendencia derívase da propia lóxica do sistema, aínda máis nunha actividade como a agraria, onde resulta moi complicado controlar os prezos finais de venda fronte á industria e á distribución. A especialización produtiva das comarcas asóciase ás características físicas de determinados terreos, que favorecen a produción láctea. A economista da USC Mar Pérez Fra explica a Nós Diario que “a concentración da produción láctea en determinadas zonas está moi ligada ao papel da industria, até o punto de que hai determinadas explotacións que son viábeis economicamente pero pola negativa da industria a non recoller o leite están condenadas a fechar". A produción láctea galega sitúase en 2,9 millóns de toneladas. Malia pasar de 70.000 explotacións de leite en 1995, cun rendemento de 1,5 millóns de toneladas, a 6.017 na actualidade, a produción non deixa de medrar. A supresión do mercado de cotas imposta pola UE en 2015 contribuíu a aumentar, para o conxunto galego, en 12% as entregas á industria, mais a suba da produción disparouse a 23% nos 25 concellos con máis actividade leiteira, até superar por tres o rexistro das principais áreas de produción láctea de Europa. Os elevados custos de produción das explotacións galegas, como consecuencia da falta da base territorial, é un dos grandes problemas do sector. Mentres as granxas no conxunto europeo dispoñen dunha extensión de aproximadamente 40 hectáreas, a superficie das galegas é moi inferior. Precisamente, a maior dependencia de pensos ou do mercado de forraxes provoca que as explotacións deban destinar 55% dos seus ingresos a facer fronte aos gastos de alimentación dos animais, situación inédita no contexto comunitario. A Galiza é o territorio do Estado con máis superficie agraria abandonada A Galiza é a comunidade do Estado con máis superficie agraria abandonada. Segundo os datos que vén de facer públicos o Ministerio para a Transición Ecolóxica (Miteco), 35,4% da superficie agraria útil (SAU) total do país atópase sen traballar. Neste sentido, o informe gobernamental, que toma como base as cifras achegadas polo Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación para 2020, apunta que canda Galiza presentan os perores rexistros Murcia, con 27,8% da SAU abandonada; o País Valencià, con 23,3%; as Illes Balears, con 23,1%, e Asturias, con 20,9%. O relatorio do Miteco sinala que 296.095 hectáreas das terras agrarias galegas están sen aproveitar. Neste caso, destaca que as maiores porcentaxes de abandono coinciden con aqueles terreos con cultivos permanentes, sumando 38.856 hectáreas, que representan 73,6% do total. Asemade, o informe explica que “nas áreas de cultivos permanentes o abandono é moito maior en termos relativos naqueles concellos con risco de despoboamento”; porén, advirte que está realidade é común a todas os niveis da SAU. Os estudos máis recentes, elaborados por investigadores e investigadoras das universidades de Santiago de Compostela e Vigo, elevan a superficie agraria abandonada galega a 512.308 hectáreas. Así, un traballo publicado o pasado mes de febreiro, baixo título de Putting land to work: An evaluation of the economic effects of recultivating abandoned farmland, revela que a superficie agraria útil estimada sitúase arredor de 672.291 hectáreas.