Galiza, economía pesqueira

Hai dous aspectos interesantes ao tratar da pesca galega: primeiro, definir a pesca como actividade produtiva e segundo, dar a coñecer na sociedade galega o valor deste sector de actividade económica. Definimos a pesca como o sector de actividade económica que produce pescado. E pescado é un alimento presente no mercado en diversas presentacións, desde o fresco producido nas rías e litoral, pasando polo conxelado procedente de calquera mar do mundo, seguindo polos preparados industriais de pescado ou con pescado, até –se queremos lembrar– o atún que levan as pizzas e as croquetas industriais. Pescado é calquera produto mariño de calquera especie comestíbel: peixe, crustáceos, moluscos, algas, equinodermos..., presentes ou futuros –que se incorporen a esta listaxe– e que teñan orixe na vida mariña, despois de atravesar os procesos industriais, de transformación e de distribución necesarios no mercado actual. A actividade económica da pesca é toda aquela que se necesita, hoxe en día, para lograr situar no mercado o alimento pescado, tal e como definimos arriba, en concreto: pesca extractiva de calquera rango, marisqueo de calquera modalidade (a pé, a flote, en apnea), miticultura, piscicultura mariña, depuración, frigoríficos, a conserva clásica, os novos transformados e conxelados, servizos asociados directamente á actividade produtiva (necesarios por lei ou por esixencias do mercado), como son os sanitarios, os de xestoría ou da administración pública, ou os de transporte especializado, por ser exclusivos de pescado. O complexo económico que inclúe o conxunto de actividades así definidas non é separábel –na nosa economía– da produción extractiva nin dos cultivos, xa que estas só constitúen a base do rico tecido industrial e de servizos asociados que empapan a economía galega. A pesca extractiva –de baixura, de litoral ou de altura e grande altura– é galega hoxe no sentido económico pleno –capital e traballo galegos– por riba da excelencia en condicións propias de produción das nosas rías, que son un ecosistema único nesta parte do hemisferio. A economía pesqueira sobardou as fronteiras e navega tanto no sentido físico como económico por todo o mundo Motor de progreso Hoxe, a economía pesqueira galega sobardou as fronteiras estabelecidas sobre os mares e navega tanto no sentido físico como económico por todo o mundo: capturando en todo o mundo, fabricando en primeiro lugar e de forma plena na Galiza ou tamén en calquera lugar do mundo, importando de calquera parte e vendendo (exportando) tamén a nivel mundial. Estabelecida a presenza que atravesa toda a economía galega (e non só a das comunidades mariñeiras), cun crecemento económico propio, así como motor do desenvolvemento dunha parte de Galiza, contrasta vivamente coa ausencia de coñecemento e recoñecemento da pesca máis alá dos propios protagonistas. Sucede como se os actores da actividade pesqueira estivesen vivamente dedicados a traballar, a resolver problemas e atrancos, a producir e vender, a inventar e incorporar innovacións, a fundar asociacións e organizacións de cooperación e defensa a financiar investigación, a se relacionaren de maneira proactiva coa administración pública, a estaren presentes en reunións e Organizacións Rexionais da Pesca de ámbito mundial, a fomentaren a presenza mediante 'lobby' en Bruxelas..., mais, no país, nos medios de difusión ou no ideario colectivo, pouco significa: para difundir sen reservas de ningún tipo que Alcoa significaba a terceira parte do PIB de Lugo é preciso contar cun bo grao de descoñecemento ou ousadía. Esta especie de afastamento/descoñecemento ten tamén unha tradución no secular trato da administración española: non existe nin visa ser creado un ministerio da Pesca/Mar que abranga a regulamentación e dirección en política económica sobre as actividades pesqueiras que nese escenario se realizan e que requiren de atención especializada pola súa complexidade. E como contratipo podemos aseverar que o feito de existir no noso país unha Consellaría de Pesca/Mar foi elemento político decisivo para a evolución da actividade económica. A realidade material da pesca examinada na produción en todos os seus subsectores (crecemento, extensión territorial, internacionalización, investigación, desenvolvemento e innovación) responde ao esperábel, nesta sociedade e neste tempo, ás expectativas dun crecemento integrado en actividades que, comezando na explotación de recursos naturais, pasan pola transformación industrial, dirixíndose a un mercado mundial competitivo. Certo é que este crecemento baseouse en algúns segmentos e en determinados subsectores en salarios baixos, por iso engadimos "nesta sociedade e neste tempo" xa que constatamos tamén que naquelas rexións galegas de pesca dinámica non houbo emigración nin caída da poboación ao igual que na media do país.