As empresas estranxeiras mandan na eólica galega

Statkraft ten previsto desenvolver na Galiza tres proxectos eólicos. O primeiro cunha potencia de 171 megavatios, capacidade para fornecer enerxía a 147.000 fogares e 31 aeroxeradores repartidos nos concellos do Barco de Valdeorras, Carballeda e A Veiga. O segundo, cunha capacidade de xeración de 154 megavatios e produción para atender a demanda de 138.000 vivendas, localízase nunha ducia de concellos ourensáns, se ben o groso dos 28 equipos sitúanse en Laza, Vilar de Barrio e Maceda. O terceiro, con 121 megavatios, 22 aeroxeradores e capacidade de produción para levar enerxía a 112.000 fogares afecta á zona do Bierzo e aos concellos de Valdeorras do Barco, Petín e Vilamartín. O Estado noruegués Statkraft é o maior produtor de enerxía de orixe renovábel de Europa e mantén un liderado claro no negocio hidráulico no continente. A compañía é propiedade do Estado noruegués, que mantén no sector público a totalidade das empresas de xeración enerxética, como acontece co petróleo, en mans da sociedade Statoil, está participada polo Fondo Gobernamental Global de Pensións, o maior fondo soberano de Europa e dirixido polo Norges Bank, a ferramenta de investimentos do Goberno, con participacións no capital en ducias de corporacións de todo o mundo. Statkraft non é unha excepción no sector eólico galego. As compañías estranxeiras foron as principais beneficiadas nas diversas concesións promovidas polos diferentes Gobernos do Partido Popular desde a chegada de Manuel Fraga á Xunta da Galiza. Así, a comezos de 2020, o Instituto Enerxético da Galiza (Inega), unha entidade dependente da Consellaría de Economía, Empresa e Innovación, sinalou que Iberdrola, Acciona, Naturgy, Endesa e EDP, empresas todas elas de capital estranxeiro, a través de 2.070 megavatios e 82 parques controla arredor de 55% da enerxía xerada polo vento galego. Iberdrola, o primeiro operador Iberdrola é o primeiro operador eólico do país. A multinacional, con sede en Bilbao, conta con 628 megavatios e 19 parques, sendo os seus accionistas de referencia o fondo soberano de Catar con 9,72%, Kutxabank con 3,60%, o Norges Bank con 3,17% e o fondo de investimentos estadounidense Blackroc. Ao tempo, a compañía explota 21 centrais hidráulicas cunha capacidade de xeración de 1.558 megavatios, tendo renovado os Gobernos do Estado a licenza para continuar explotando diversas presas na Galiza máis alá do prazo fixado na concesión inicial. O trato de favor a Iberdrola pola Xunta da Galiza foi obxecto de repetidas críticas por diversas entidades galegas. A este respecto, é sabida a presenza de coñecidos dirixentes do Partido Popular no seu consello de administración, entre eles o ministro de Interior de José María Aznar, Ángel Acebes, así como a relación entre o máximo directivo da compañía, Ignacio Sánchez Galán, co presidente galego, Alberto Núñez Feixoo. familia madrileña Entrecanales é outro dos grandes actores do sector eólico na Galiza. Considerada como unha das grandes fortunas do Estado cun patrimonio cifrado pola revista Forbes en 3.300 millóns de euros, investigados nalgunhas das tramas corruptas que afectan ao Partido Popular, como o caso Púnica, posúen o 55% do capital de Acciona, que explota 562,3 megavatios e 26 parques na Galiza construídos entre 1998 e 2005, sendo actualmente a segunda empresa por potencia eólica do país. A potencia da vella Fenosa Naturgy, marca comercial da mercantil xurdida da absorción de Fenosa por Gas Natural, dispón de 393,2 megavatios e 16 complexos de xeración no país. A eléctrica ten fixada a súa sede social en Madrid e está participada pola entidade financeira La Caixa con 24,4%, polo sociedade británica de capital risco CVC Capital Partners con 20%, pola GIP III Canary 1 S.A.R.L, división enerxética do fondo de investimentos estadounidense Global Infrastructure Partners con 20% e pola empresa do gas alxerina Sonatrach con 4%. A compañía está actualmente inmersa nun proceso de OPA por parte do grupo australiano IFM, porén non está claro que sexa aprobada polo Goberno estatal. Endesa é o cuarto operador eólico da Galiza. A eléctrica, unha das xoias da coroa do sector público estatal privatizada polo Goberno de José María Aznar, que pasado o tempo fixo parte do seu consello de administración, conta cunha potencia instalada de 262 megavatios e 13 parques operativos. A sociedade ten o seu enderezo fiscal en Madrid e é propiedade de Enel, compañía enerxética italiana de capital público, que controla 70% das accións da firma. Energias de Portugal (EDP) está presente de vello no negocio galego das renovábeis. A súa primeira instalación remóntase a 1998, cando Hidrocantábrico, sociedade de capital asturiano posteriormente absorbida por EDP, entra no mercado eólico do país. A súa sede fiscal no Estado está en Oviedo, porén o seu accionista maioritario, con 21,35% das participacións é China Three Georges Corporation, empresa pública chinesa que se fixo con EDP após a súa privatización polo Goberno portugués, seguindo as directrices da Troika. A continuación da mercantil chinesa sitúanse Oppidum, sociedade propiedade do banco Liberbank e da familia Masaveu, con 7,19%, e Iberdrola con 6,79% . O presidente da Asociación Eólica da Galiza recoñece que a maior parte da potencia eólica instalada no país está en mans de empresas de fóra. Así, Manuel Pazos, en declaracións a Nós Diario sinala que o mercado actual está “bastante liberalizado en relación á situación de monopolio que se deu nun principio” e lembra que “actualmente hai 30 empresas funcionando cando aos comezos eran dúas ou tres”. Neste sentido, Pazos destaca que para “nós o fundamental é a seguridade xurídica” e “interésanos unha tramitación ambiental clara porque iso garante que os proxectos saian adianta”. A historia da eólica repítese na hidráulica A potencia hidráulica na Galiza logrou en 2018 os 3.759 megavatios. Segundo o Instituto Enerxético da Galiza (Inega), 322 procedían da minihidráulica, a xerada por centrais dunha potencia inferior a 10 megavatios, e os 3.437 restantes da grande hidráulica. O complexo da grande hidráulica está conformado por 45 centrais repartidas polo territorio galego, cunha presenza destacada nas concas do Miño e do Sil. O negocio da xeración de electricidade procedente da auga está na súa práctica totalidade en mans de Iberdrola, Naturgy e Endesa. Agás Xeal, con 126, 8 megavatios no río Xallas, Navarro Generación con 25,6 MW no río Mandeo, Patrimonio Hidroeléctrico da Galiza con 12,8 MW no Ulla e Patrimonio do Lérez con 13,2 megavatios entre Cotobade e Campo Lameiro, o resto destas centrais son de Iberdrola, Naturgy e Endesa, que controlan o 92% da produción. Iberdrola é o primeiro produtor hidráulico da Galiza cunha capacidade de xeración de 1.558 megavatios e 13 encoros, seguido de Naturgy, herdeira de Fenosa, con 1.120 megavatios e 12 encoros, e de Endesa con 375 megavatios e 6 encoros. Algunhas destas concesións próximas a superar o prazo legal para a súa reversión ao dominio público foron prorrogadas polos gobernos de Estado, como aconteceu co salto dos Peares. O sector hidráulico é unha das formas de produción eléctrica que máis beneficios xera. Segundo sinalou a Nós Diario o secretario de enerxía da CIG, Fernando Branco Parga, “estamos falando dunha actividade cuns beneficios que se sitúan entre 500% e 1.000% en función do prezo da enerxía. Tanto é así que a enerxía hidráulica recibe o que no sector se denominan “beneficios chovidos do ceo”, é dicir, estas concesións tiveron un grande incremento na súa conta de resultados desde 1997 sen que repercutise en prestacións sociais nos territorios onde se construíron”.