O canon eólico recada 4% menos que hai cinco anos malia haber 31 parques máis

En 2016, o canon eólico recadaba na Galiza 23.062.774 euros. Había naquel ano, segundo datos da Asociación Eólica da Galiza (AEG), 126 parques en territorio galego que representaban unha potencia instalada de 3.259 MW. Cinco anos despois, en 2021 —último ano fiscalizado— a recadación do canon eólico foi 4% máis baixa que en 2016: 22.142.071 euros. Case un millón de euros menos malia que en 2021 o número de parques eólicos na Galiza, datos da AEG, eran 187 —31 máis que en 2016— e a potencia instalada sumaba 638 MW máis que entón, sumando 3.897 megawatts. Para o avogado Fernando de Abel, este desaxuste responde a que o canon é, afirma a Nós Diario, un "tributo regresivo", no que "que as empresas produzan máis non quere dicir que paguen máis". En conversa con este medio, e desde unha perspectiva máis ampla, o economista Marcelino Fernández Mallo pon de manifesto que as Administracións son remisas a estabelecer gravames ou impostos sobre "as externalidades" que implican determinadas instalacións. A Xunta reduce os trámites a 13 proxectos eólicos, 11 deles de Greenalia Máis dunha década en vigor En 2009, aprobouse a Lei pola que se regulaba o aproveitamento eólico na Galiza e se creaban o canon eólico e o Fondo de Compensación Ambiental, tal e como lembra O sector enerxético galego: presente e futuro, que vén de editar este mesmo mes o Consello Económico e Social (CES) . Coordinado por Fernando de Llano, afírmase que o canon é un imposto que grava o "impacto paisaxístico" de cada aeroxerador, mais sen ter en conta nin o tamaño do mesmo nin a área de varrido. O canon achega recursos ao Fondo de Compensación Ambiental (FCA) cos que se compensa fundamentalmente aos concellos afectados pola actividade dos aeroxeradores. Porén, segundo o Informe da comisión técnica temporal sobre enerxía eólica e paisaxes culturais en Galicia do Consello da Cultura Galega, o canon eólico pode acabar resultando "insuficiente para alcanzar o seu obxectivo, o da socialización dos beneficios obtidos pola actividade eólica". Isto é debido a que a tendencia no sector é a de repotenciar os aeroxeradores, diminuíndo o número destes nos parques, e substituílos por outros de maior tamaño e varrido. O Estado validou oito proxectos eólicos na Galiza que foran rexeitados É precisamente esa redución do número de aeroxeradores o que pode conducir a unha menor contribución tributaria, xa que o canon eólico non ten en conta nin o tamaño dos muíños —cada vez máis grandes— nin a área de varrido, só o número. En palabras de Fernando de Abel, "as empresas apostan cada vez máis por repotenciar —menos aeroxeradores mais con maior potencia—, polo que hai menos muíños e o canon recada menos independentemente de que se produza máis". Así, e segundo o informe do CES, "a base impoñíbel [do canon] é a suma de unidades de aeroxeradores existentes nun parque eólico. O tipo de gravame para determinar a cota tributaria é fixo por muíño en función do tramo por número de unidades no que se sitúe o parque na escala do canon. O tipo de gravame aumenta a medida que a escala inclúe un maior número de aeroxeradores. Así, os parques que dispoñan entre 1 e 3 aeroxeradores aplican un gravame de 0 euros por aeroxerador, e no outro extremo, os parques cun número de unidades superior a 15 teñen que aboar 5.900euros por cada aeroxerador". Impostos O eólico é un dos catro impostos indirectos propios estabelecidos na Galiza por lexislación autonómica, que se basean na consideración dos efectos negativos asociados á explotación de instalacións enerxéticas. Estes impostos relaciónanse coa contaminación atmosférica, cos encoros, co número de aeroxeradores por parque eólico e co emprego de caudais de auga para producir electricidade. A recadación dos tres primeiros supón apenas 1% do total obtido por impostos indirectos pola Administración galega . Denuncian na Valedora o "veto" no Consello de Medio Ambiente ao debate eólico Para Fernández Mallo, as Administracións deberían computar as "externalidades negativas" que xeran as actividades sobre o medio e con impacto sobre a paisaxe, a sociedade, actividades produtivas... "Optan por taxas sobre instalacións ou gravames sobre beneficios, mais non teñen en conta os custos deses efectos negativos". Un estudo da Asociación Eólica Española (AEE) sitúa as provincias de Lugo e A Coruña como líderes no Estado en concellos afectados por un parque eólico: 51% e 46%, respectivamente. A media no Estado é de 9% —hai eólicos en só 776 dos máis de 8.000 municipios—. Fronte ecoloxista da Galiza, Asturias e O Bierzo Colectivos da Galiza, Asturias e O Bierzo solicitaron onte unha reunión urxente coa ministra para a Transición Ecolóxica, Teresa Ribera. Adega, a Sociedade Galega de Ornitoloxía, Bierzo Aire Limpo e a Plataforma para a Defensa da Cordilleira Cantábrica están nunha "batalla legal" contra a "desproporcionada implantación de proxectos de renovábeis" neses territorios. A xuízo destas entidades ecoloxistas estase ante unha situación grave —“fóra de control”—, que preocupa a amplos sectores da sociedade galega, asturiana e berciana. Piden á ministra, entre outras cuestións, “unha planificación estratéxica e fixar zonas de exclusión que impliquen a prohibición legal de implantar proxectos de renovábeis en espazos de alto valor natural". "O vento é un recurso público, mais os beneficios que xera son privados" "O vento é un recurso de todos, público, que produce unhas marxes de beneficio industrial que son privadas, para as empresas e sen que aquí fique retorno económico", afirma Fernando de Abel, avogado e vogal de Dereito de Adega. E o canon eólico non está deseñado, considera, para que parte deses beneficios vaia en proveito da sociedade galega. "É un gravame configurado de modo contrario á propia constitución española, que di que a fiscalidade debe de ser progresiva, mais o canon non o é", engade. "O feito impoñíbel nese tributo non é a produción", sinala. Págase por aeroxeradores instalados "nun momento en que as empresas reducen o seu número nos parques, pois a tecnoloxía permite muíños —máis altos e potentes— que xeran a mesma enerxía ou incluso máis". O economista Marcelino Fernández Mallo apunta que os eólicos provocan un impacto alí onde se instalan, polo que deberían de pagar en concepto de "externalidades negativas". Algo que considera que habería que estender a outras actividades, desde Ence na ría de Pontevedra até os proxectos "de eucaliptización". Empresa mixta O presidente da Xunta, Alfonso Rueda, anunciou esta terza feira durante a visita ao parque eólico experimental de Sotavento, en Xermade, comarca da Terra Chá, a creación dunha empresa mixta para participar en proxectos eólicos e doutras enerxías renovábeis. Rueda evitou concretar que socios integrarán con exactitude esta sociedade mixta.