Viva Moscoso!

Se reparades na pucha que leva Víctor Moscoso neste retrato do centro da páxina habédesvos fixar na insignia vermella: é unha Cruz de Santiago, pero non vos enganedes, en América, de Alasca á Terra de Fogo, ese emblema non ten significado relixioso ningún, é a marca dos galegos, o símbolo que desde 1748 indica a procedencia dos "naturales y originarios del Reyno de Galicia", como di a denominación do que foi o primeiro centro galego estabelecido en México e logo xa por todo o continente, a Congregación do Apóstolo Santiago. Pois si, Moscoso é natural de Galiza, concretamente nacido en 1936 en Vilaboa, Culleredo, pero criado en Oleiros até os catro anos, onde disque vén sendo curmán de Gelo, o incombustíbel alcalde. Moscoso é galego, pero é un deseñador de San Francisco, non nos enganemos. Mesmo así debemos celebrar a súa volta, agora que ten 84 anos e con todos os méritos de ter entrado na historia do deseño gráfico, dinamitando todas as convencións gráficas. Pero despois de celebrar este recoñecemento do artista cómpre reparar en que Víctor marcha a Nova York en 1940 coa súa nai –emociona ver o billete do barco na magnífica exposición comisariada por David Carballal na Fundación Seoane. Rematada a Guerra Civil, en 1939, o seu pai, José 'Cano' Moscoso, tivera que fuxir dunha morte anunciada; fillo de emigrantes en New Jersey, volvía a un porto seguro. Si, Moscoso é galego, pero é un deseñador de San Francisco, non nos enganemos. Mesmo así debemos celebrar a súa volta, agora que ten 84 anos e con todos os méritos de ter entrado na historia do deseño gráfico, dinamitando todas as convencións gráficas naquela cidade fundada polo frade Pedro Benito Cambón, nacido en Seaia, Malpica, en 1738. Cunha formación que incluíu os estudos con Josef Albers na Universidade de Yale, Víctor chega a aquel San Francisco que está a ferver, abrir portas e mesmo levantar mortos agradecidos: lembremos os Doors, Janis Joplin e os Grateful Dead, a banda liderada por outro descendente de galegos, Jerry García, o neto de Manolo de Sada. A música é a catalizadora do deseño gráfico no San Francisco dos anos sesenta, os deseñadores procuran unha nova linguaxe para os concertos e aí xorde a psicodelia gráfica: reciclan antigas fotos da Belle Epoque, volven rotular a man vellos modelos de letras modernistas, xustapoñen cores antitéticas, sobreimprimen imaxes en cores distintas que, ao ser iluminadas intermitentemente nas salas de concertos, provocan lecturas cinéticas... Todo moi pouco lexíbel, pero que ao pouco é xa unha linguaxe encriptada, pero transparente para seareiros lisérxicos. De contado aparece o "póster": os carteis véndense, colecciónanse; Moscoso chega a renunciar aos seus honorarios e vive de vender aquelas pezas: os carteis convértense na nova arte popular da cultura dunha mocidade que en todo o mundo occidental acada xa unha presenza social relevante, impensábel antes dos anos sesenta. Deseño gráfico, sexo e rock and roll.