Barroooooooooooooooooo

Non é parente meu. Debo advertilo porque o meu entusiasmo polo personaxe pode dar pé a equívocos, pero xa me gustaría ter a José Barro (Viloalle, Mondoñedo, 1873 - Chavín, Viveiro, 1943) entre os meus devanceiros familiares, porque temos que saudar a Barro como o precursor da automoción na Galiza. Entendan así o título deste artigo, con tantos ‘o’ como rodas queiran. A súa relación coa casa francesa De Dion-Bouton comeza xa en 1904 mercando o carro Populaire Tipo Q co que percoreu Galiza en 1905, coa matrícula LU-4, pero en 1907 comeza a imprortar chasis de Francia e en 1910 fabrica os primeiros automóbiles do noso país. Un século xa de automoción na Galiza. Todo producido na súa factoría de Chavín, Viveiro, cando no territorio do Estado español só se fabricaban automóbiles na barcelonesa Hispano-Suiza. Non é este artigo sobre deseño gráfico, senón sobre deseño industrial, do que sempre laiamos que aquí non houbo, mesmo que aínda non hai. Pois si, houbo e hai e aínda que Barro centrou a súa actividade en montar vehículos franceses —como quen di unha Citroën viguesa avant la lettre na Mariña— tamén desenvolveu deseños propios como por exemplo os faros Siempreluz que podía incorporar aos vehículos para iluminar mellor as viradas da estrada —lembro agora que de pequeno, indo de Pontedeume a Viveiro no carro familiar, xogábamos a contar o número de viradas que tiña aquela estrada, Barro sabía ben como eran as estradas galegas. Debo agradecer a Apaga —o paradoxal acrónimo da Asociación de Profesores de Automoción da Galiza— a información e algunhas das imaxes que aquí se reproducen e debemos agradecer todos os deseñadores e todos os galegos este rescate de Barro en forma de centro de interpretación que veñen de abrir en Mondoñedo coa colaboración de Hidrofersa, a actual propietaria das instalacións de Chavín, que cede a documentación, e ao Concello de Mondoñedo, que dispón das instalacións. Esperemos que, como quere Apaga, isto sexa só o principio da consideración deste pioneiro, que foi un emprendedor cunha actividade incansábel. En 1896 Viveiro tiña xa luz eléctrica fornecida pola central de Barro. Tivo liñas de autocarros na Mariña, pero ademais desenvolveu unha industria punteira no carrozado deste tipo de vehículos, con talleres de carpintaría, tapizaría, pintura, cromado... Durante a Guerra Civil a empresa foi militarizada e Barro, co grao de coronel, fabricou cabezas de proxectís e camións blindados, ambulancias... Nos anos vinte contaba con oitenta traballadores, pero na posguerra chegou aos trescentos, dada a escaseza de pezas de todo tipo no mercado español, que a empresa si podía deseñar e fabricar. Co pasamento de Barro en 1943 a empresa divídense e a actividade de carrozado de autocarros é a derradeira actividade que resiste.