Con Alberto no corazón

A influencia de Alberto Corazón (1942-2021) no deseño que se facía nos territorios do Estado español nos primeiros setenta foi seminal, non só porque parece que con el comezou todo, senón por ser quen de influír, de ser coñecido, de facerse coñecer, contribuíndo a incrustar xa na cultura española –Catalunya ten outra historia– a palabra deseño, unha verba que desprazaba xa nos anos setenta á vella denominación de "arte comercial", a maior consideración do publicitario na xeración anterior; lembremos que Manolo Prieto naceu corenta anos antes que Corazón. Claro que a profesión pasou tamén pola palabra "grafismo", denominación que se fixaba na fasquía xeométrica das obras, na delineación, na expresión matemática que caracterizou os herdeiros de Max Bill, entre os que é mestre o español Cruz Novillo. Pero o camiño de Corazón era o de Machado, un camiño feito polo deseñador a medida que este avanza, que se perde e quere perderse na selva escura, porque a recta vía non era xa a súa. Todo partía daquelas iconas anónimas, retalladas, ampliadas e coloreadas á man, foron o principio co que Alberto nos brindou carteis como bandeiras que sinalaban a independencia do puritanismo centroeuropeo. Mostrábame hai pouco un amigo unha edición actual de Aire, fuego, tierra, agua, a prodixiosa fervenza de imaxes arrancadas dos medios de comunicación, xustapostas e vomitadas por Corazón en forma de libro, unha obra de 1972. E este ensaio visual é un documento conceptual e é un documento pop ao tempo. Corazón supera contrarios e comeza a construír a súa propia linguaxe no deseño gráfico. Dicían cando eu era novo que no atelier de Alberto había unha fotocopiadora, o súmmum da modernidade: o medio é a mensaxe como aprendemos naquela revista Comunicación XXI, que Corazón deseñaba nos primeiros setenta con profusión de cadriños de libreta escolar que durante moito tempo foron a súa marca indelébel. Co uso exuberante da cor, co seu trazo de xestualidade libre, coas súas mesturas de rotulación e tipografía de freejazz, anticipa en España a actitude mediterránea que nos anos oitenta se impón como rasgo de identidade do deseño español. Todo partía daquelas iconas anónimas, retalladas, ampliadas e coloreadas á man, foron o principio co que Alberto nos brindou carteis como bandeiras que sinalaban a independencia do puritanismo centroeuropeo. E todo sen facer intervir o posmoderno, continuando a senda do compromiso cultural que o levou a editar libros sobre o construtivismo ruso ou mesmo a indagar nas formas tradicionais do mazapán toledano. Mais alén do seu valioso e extenso traballo, co seu exemplo Corazón propúxonos tamén un modelo de deseñador, unha recta vía, agora si, de preguntas sobre os límites da profesión, de investigación constante, de luces claras na selva escura da modernidade.