Novos formatos para a música clásica

Un dos temas de maior actualidade e debate entre as redes de profesionais da música clásica é o da procura de novos formatos de concerto que fagan estas músicas máis atractivas e accesibles para audiencias máis amplas. A necesidade de abrirse a novos públicos radicaría no feito de que, un público envellecido como é o da clásica, non ten apenas posibilidade de crecer nin, o que é peor, evitar minguar. Novos públicos Co decorrer dos anos a idade media dos públicos na clásica non baixa, pero dalgún xeito prodúcese un proceso natural de renovación, que fai que non chegue a extinguirse. O formato tradicional de concerto parece non favorecer o consumo de música clásica nin atraer xentes novas, polo que a tendencia é a busca de novas fórmulas que permitan mudar a situación. Co formato tradicional referímonos a un tipo de concerto que se celebra en salas, teatros, auditorios e outros recintos como igrexas ou espazos similares, nos que ten lugar un acto de carácter cultural pero tamén social, no que un número de persoas se reúnen para escoitar música, previo pago ou non dunha entrada, e por un tempo que varía en función do tipo de concerto e xénero de música que se vai escoitar. O vello formato de concerto de música clásica non é algo en extinción, por máis que poida ter entrado en crise Unha das características básicas do formato tradicional é que para a escoita é precisa unha determinada actitude, mormente o silencio, que exclúe outro tipo de actividades como falar, consumir comida ou bebida ou entrar e saír cando a función xa ten comezado. Cumpre salientar que, a pesar de todo, o vello formato de concerto de música clásica non é algo en extinción, por máis que poida ter entrado en crise. E aínda máis, podemos afirmar que, por razóns que non é posible analizar aquí, estamos probablemente ante un dos formatos de concerto máis sólidos e, pola súa propia natureza, sustentables. Mais o certo é que este formato estase a repensar, sobre todo desde os sectores que podemos situar máis na vangarda da música clásica, nun intento por chegar a máis xente e reducir a idade media das persoas asistentes. As solucións pasan pola implantación de fórmulas menos ríxidas, pero tamén pola experimentación a través do que se vén chamando fluidez de xéneros, que trataría de evitar un non desexado binarismo na música. Tamén por mellorar a comunicación, mesmo a linguaxe habitualmente empregada neste tipo de concertos que, lonxe de atraer as persoas que a descoñecen, fomentaría nelas unha sorte de complexo de inferioridade, xerando o seu rexeitamento. Este proceso de apertura cara a novos públicos a través da eliminación de barreiras entre xéneros musicais, creando un todo que flúa dun extremo ao outro, non está exento de dificultades e desafíos, pois non é doado trazar pontes entre mundos moitas veces moi distantes e inconexos e pouco dispostos a entenderse. Por outra banda, tema que merecería tamén análise á parte, a impresión é a de que a música clásica acaba metida nun bucle de sometemento ás leis do agrado de maneira que, para gustar a quen de saída non gusta dela, ten que pasar por un proceso de desnaturalización a fin de asimilarse a outros sectores da música máis sedutores e liberarse, de paso, do seu selo elitista. No salón da casa Mais sexa como for, o certo é que vivimos unha época de experimentación para a implantación de novos formatos, algo tanxible tanto en grandes festivais como salas de concerto, o que ten proporcionado un moi desexable aire fresco ao sector. A busca de escenarios, contidos e ambientes pouco convencionais ou experiencias como as sesións de estudo e música ao vivo para estudantes en época de exames, do Concertgebouw de Amsterdam, son algúns exemplos. Tamén en Galicia se vén experimentando con formatos diferentes, como as Escoitas arredor de…, do festival Espazos Sonoros, que trataban de recrear un ambiente de club con conversa, petiscos e música ao vivo ou máis recentemente as Schubertiades, un formato de concerto de salón en casas particulares, que tivo as súas dúas primeiras experiencias en Galicia na casa do organista e pianista Marco Orsini-Brescia. Trátase de concertos promovidos por plataformas que procuran poñer en relación a persoas que dispoñen de piano nas súas casas, con intérpretes e públicos interesados en recitais de carácter íntimo e informal, nos que tampouco faltan petiscos e viño, o que permite crear un ambiente no que partillar intereses comúns arredor da música. Estes esforzos parecen apuntar a un certo cambio de paradigma nas programacións de música clásica. Para avaliar froitos haberá que seguir observando, e recadando e avaliando datos. Tempo ao tempo.