A inquietude creativa de Pablo Sanmamed voa en 'Zugunruhe'

A escena do jazz galego non deixa de entregar novos proxectos que reafirman o interese dos creadores e creadoras que renovan o xénero desde a Galiza. Nesta ocasión, é o contrabaixista Pablo Sanmamed quen ofrece un disco que cuestiona clixés e abre camiños, apelando a mestizaxes varias e a unha experiencia que se foi forxando en distintos campos da creación. Zugunruhe. Inquietude migratoria toma como referencia ese concepto de orixe alemá, zugunruhe, que describe "un comportamento ansioso que se dá nos animais migratorios aos que se lles impide migrar, especialmente nas aves". Algo así como o desasosego que sente o creador se non pode iniciar un cambio. "Si, en realidade, agora mesmo é moi habitual no mundo da música andar metido en varios proxectos de forma paralela", responde Pablo Sanmamed en conversa con Nós Diario, "en parte por inquietude creadora e, en parte tamén, por necesidade económica, o panorama profesional obriga a multiplicar as fontes de financiamento". David Regueiro abre o seu 'gypsy jazz' a outras influencias musicais Novas sonoridades O novo disco de Sanmamed modifica a formación de trío coa que o compositor adoita traballar -Iago Mourinho ao piano e Bruno Couceiro á batería- para integrar o óboe e o corno inglés de Benxamín Otero, o que xa adianta o carácter de experimentación sonora do traballo. "Integrar Benxamín foi unha mestura de admiración persoal polo seu traballo e de busca de novas sonoridades. Por unha parte, escoiteino tocar moitas veces en contextos moi diferentes e sempre me pareceu admirábel, apetecíame moito traballar con el", explica Sanmamed. "E, por outra parte, quería atopar unha sonoridade no disco que fose diferente do que dan os instrumentos máis habituais nas formacións de jazz. O óboe e o corno inglés, desde logo, non son instrumentos que se empreguen moito neste campo, mais si que están moi relacionados co cromatismo de, por exemplo, a gaita. Era un camiño que quería ir abrindo, e Benxamín era o músico ideal para investigar as súas posibilidades". En Zugunruhe, efectivamente, existe unha busca sonora que, ademais de integrar moi diversas influencias -desde tradicións do folk até ritmos latinos, pasando pola música contemporánea e a world music- explora solucións harmónicas e cromáticas que dan un resultado certamente orixinal. "A min paréceme moi interesante traballar con compases irregulares, que están moi presentes nas músicas populares da Galiza e de toda a península. Agora o jazz contemporáneo comeza a traballar por ese lado, mais até hai pouco non era tan habitual, aínda se poden descubrir moitas cousas. A premisa para facer este disco era a de empregar este tipo de harmonías mesturándoas con melodías moi directas, e creo que o resultado é moi satisfactorio". Abe Rábade: "Neste disco, o galego non é un ingrediente máis, é unha parte que, dalgunha maneira, lle dá sentido a todo o conxunto". Concreción Sanmamed traballou moito no teatro -con compañías como Berrobambán ou Teatro da lúa- e no cinema e na televisión -é autor, por exemplo, da música de Crebinsky-, e talvez esa amplitude de experiencias en diversos campos lle permiten combinar as diversas influencias sen que a música perda a súa coherencia. "Si traballei bastante en teatro e cinema, mais penso que o definitivo foi traballar en publicidade, cando era novo. Aí tes que contalo todo nun spot de trinta segundos, non podes deixarte levar pola retórica. E foi unha boa escola para aprender a concretar as ideas, a darlles cohesión", afirma. E Zugunruhe é unha boa proba desta concreción: nove pezas que proxectan multitude de ideas musicais sen que haxa lugar para a repetición nin para a compracencia. "En xeral, prefiro acotar ben as ideas por unha cuestión da duración do disco, por amoldarme ao espazo que temos. Ás veces, no jazz, trátase de reproducir nas gravacións a dinámica dun directo. A min paréceme respetabilísima esa opción, mais eu procuro delimitar máis as pezas. Logo, no directo, na improvisación, a música atopa outro desenvolvemento que depende de moitos parámetros: desde as posibilidades sonoras do espazo no que estás tocando até a recepción do público. E creo que iso é o bonito desta música, a proba de que está viva". Xacobe Martínez Antelo: "Galiza leva sendo unha canteira de proxectos jazzísticos interesantes desde hai corenta anos". O pulo do jazz galego Zugunruhe presentouse no Teatro Colón da Coruña o pasado 28 de maio e, polo de agora, non ten previstas máis interpretacións en público. "Agora é moi mala época, os festivais xa teñen fechadas as súas programacións", aclara Sanmamed, que vaticina que será no outono onde o disco cobre vida nos escenarios. En todo caso, non resulta algo frustrante o contraste entre a enorme potencia que está adquirindo o jazz galego e as poucas oportunidades que existen de tocar en directo? "Penso que o jazz na Galiza deu un salto de xigante nos últimos vinte anos, en cantidade e en calidade. Outra cousa é a súa relación coa sociedade, ou coa demanda institucional. É unha pena que non se aproveite todo o pulo creativo que estamos vivindo, que non se lle dea folgos e que non poida confrontarse coa xente. Hai bastante medo a ofrecer cousas novas, e iso couta as posibilidades. Mais o certo é que o público, cando lle dan a oportunidade, responde moi ben. Habería que ter en conta esa resposta á hora de programar. Día Internacional do Jazz: música en branco e negro Edición especial en vinilo Hoxe preséntase en Compostela, no café bar El Muelle, ás 20 horas, a edición de Zugunruhe (Acentral Folque), un vinilo que inclúe un álbum fotográfico de Eutropio Rodríguez, cun caderniño interior no que se debulla o concepto do disco, con textos de Susana Arins, que estarán presentes no acto. O disco inclúe "78", un arranxo dunha cantiga Afonso X, un descarte do anterior traballo de Sanmamed, Ben Vennas Maio, formado por versións das Cantigas do "rei sabio" levadas ao terreo do jazz. A frescura do directo nun disco