Feliz Día das Letras Galegas!

Cando escribo este texto xa pasou o 17 de maio. É curioso o efecto das redes sociais, que ás veces son moi inmediatas e outras amosan publicacións atrasadas que foron feitas para o momento, e parecen antigas a pesar de que só pasaron días ou horas. As miñas redes hoxe amosan imaxes das concentracións e manifestacións de Queremos Galego, mesturadas cos diversos actos da campaña electoral e tamén algúns detalles soltos dos actos máis institucionais do Día das Letras. Este ano, observei que moita xente felicita o Día das Letras, entendéndoo como un día de festa, e eu propia recibín moitos parabéns, como persoa que a miña contorna identifica como preocupada polo idioma. Mais eu non o vexo exactamente como un día de celebración, do mesmo xeito que non me gusta que me dean os parabéns polo Día da Muller Traballadora, por exemplo. Aínda que non me agrada a visión unicamente pesimista sobre a situación do idioma, entre outras cousas porque non creo que teña moito sentido práctico, non creo que esta conmemoración deba ser só unha celebración bonita ou fotoxénica. Igual que me provocou un certo desacougo saír dos arredores da concentración coruñesa de Queremos Galego e percibir que unha parte moi importante da xente coa que me cruzaba é enormemente allea ao galego e non sente nada, nin festivo nin reivindicativo, en relación con esta data nin co idioma. Un comercio da miña vila anunciaba estes días, en castelán, para a clientela despistada, que o 17 de maio estaría pechado "por el Día de las Letras Gallegas" xunto cunha chea de palabras soltas en galego. O que me resulta unha verdadeira mágoa é percibir, se cadra non acertadamente, que a nosa sociedade está cada vez máis dividida neste tema, e unha parte vive totalmente allea á outra. Refírome á parte que pode vivir a súa vida integramente na lingua da súa escolla, porque a outra parte non temos a opción de permanecer totalmente afastadas da lingua maioritaria. Non vexo difícil que esta data acabe homologándose con outras efemérides anuais socialmente institucionalizadas, co perigo de que perda o seu sentido. Se é que isto non aconteceu xa, claro. Polo día do cancro de mama, moitas grandes empresas usan a cor rosa que se asocia a esta enfermidade para vender os produtos máis diversos (con frecuencia, produtos que non son precisamente saudábeis). Polo 25 de novembro, institucionalizouse a cor morada para sensibilizar, mais non parece que este uso simbólico mude moito as gravísimas cifras da violencia de xénero. Moitas persoas e colectivos exercen unha práctica diaria coherente co significado da palabra normalización Promoción activa do idioma Por moito tempo, a promoción da lingua galega asociouse unicamente a actividades culturais de todo tipo e á educación. Isto segue a acontecer en moitos ámbitos, onde hai menos ambición en relación co futuro do idioma e menos vontade de mudar, e menos reflexión sobre as estratexias e sobre a súa utilidade. Por suposto, a cultura tamén ten moito que dicir sobre a lingua galega e o seu futuro, e é un dos principais ámbitos da súa defensa. Sen restarlle mérito a este sector nin ao esforzo que desde el se fai, desde as institucións é posíbel, e sería desexábel, dar protagonismo tamén a outros espazos de uso activo e real do idioma. O uso ritual non pode ser o único no que a lingua galega estea presente, nin podemos deixar que desde certos lugares só se asocie o galego a determinadas manifestacións culturais. Resulta fácil deixarse levar pola desidia e reducir o idioma a estes ámbitos de intervención, mais isto tamén ten un significado pouco relacionado coa vida cotiá, e polo tanto, coa continuidade ou co futuro. Tamén supón aceptar que o galego fose algo sen importancia ou que se dá por garantido, como se formar parte da vida diaria de tantas persoas non fose o suficientemente importante. Por sorte, non creo que todo o mundo, nin moito menos, se deixe levar pola desidia. Hai moitas persoas e colectivos de todo tipo que exercen unha práctica diaria de xeito verdadeiramente coherente co significado da palabra "normalización", dando cotiandade ao uso da lingua fóra do asumido. Hai persoas nas redes sociais que son referencia falando galego (moitas persoas novas que participan con normalidade nas redes sociais en galego), unha chea de empresas que se comprometen co seu uso, profesorado que segue sendo vangarda na dinamización fóra dos espazos habituais do ensino (por exemplo, iniciativas que tentan dar visibilidade á presenza do idioma no sector económico), ou xente que se inicia na promoción activa do idioma desde lugares moi diferentes ao que di o tópico, ou entidades de defensa do idioma, como A Mesa pola Normalización Lingüística. Se cadra, por estas iniciativas si que podemos estar de parabéns.