Elefante Elegante: teatro poético contra a catástrofe ecolóxica

Crise climática, crise de biodiversidade, fenómenos meteorolóxicos extremos, desaparición de ecosistemas, derretemento dos polos e dos glaciares, zoonoses... A relación entre a natureza e o ser humano parece ter acadado un punto sen (case) retorno, mais non semella que os gobernantes acaben de tomar en serio as ameazas que a emerxencia climática apón sobre a humanidade. O teatro si. A compañía Elefante Elegante estrea esta sexta feira, 12 de abril, no teatro Jofre de Ferrol, Un momento precioso, un espectáculo que se interroga sobre como conseguir un futuro diferente do que presaxian as advertencias da ciencia. Para iso, evoca o imaxinario simbólico do xardín asociado ao ideal da Terra como unha sorte de Arcadia feliz, o Paraíso Perdido, no que reinan a paz, a liberdade, o benestar e a abundancia. Porén, a obra abala "entre o soño e o pesadelo, entre o paraíso e o inferno, entre a luz e a sombra, entre a construción arquitectónica intelixente e a catástrofe". "En realidade, o título quere ser optimista porque este é un momento precioso para reaccionar, para dar un volantazo e cambiar este modo de vida que temos, baseado nunha expectativa de crecemento que non se para a pensar nas consecuencias da depredación sobre o medio natural. De algunha maneira, este debería ser o momento de recuperar a harmonía coa natureza que perdemos hai tempo", explica María Torres en conversa con Nós Diario. A familia segundo Elefante Elegante Torres forma, con Gonçalo Guerreiro, o núcleo creativo de Elefante Elegante, unha compañía que xa dera mostras de preocupación pola temática ambiental no seu espectáculo Danza da choiva, de 2017, na que abordaban a cuestión da seca, da falta de auga que pode ser unha das consecuencias do cambio climático. Igualmente, o ano pasado, na súa adaptación da obra de Xohana Torres Un hotel de primeira sobre o río para o CDG, abordaban a relación entre o rural e o urbano, con todas as derivas que relacionan este asunto coa saúde ecolóxica do planeta. "En certa forma, a preocupación polo medio natural sempre formou parte da nosa forma de vida, pero o certo é que agora mesmo o nivel de alerta e de emerxencia a nivel global nos obrigaba a tratar este tema desde a escena. Nunca antes a civilización estivo ante unha tesitura como a que vivimos agora. E pensamos que era o momento de crear un espectáculo que puidese imaxinar a oportunidade de ser máis sabios, de abandonar este modo de vida que nos aboca ao desastre". Torres non oculta o seu escepticismo ante as reaccións da gobernanza mundial ante fenómenos sen precedentes que son só a punta do iceberg, facendo alusión a unha transición verde que opera na mesma dirección que os peores presaxios. "As medidas que se toman son ou escandalosamente superficiais -como pedirlle a poboación que use palliñas de papel ou que ande todo o día cunha botella reutilizábel- ou xeradoras dun negocio que segue beneficiando aos principais responsábeis do quecemento global, como estamos vendo co pelotazo dos eólicos ou dos paneis solares. Os gobernantes non saben ou non queren enfrontarse a eses intereses económicos que son os principais culpábeis da situación que estamos vivindo", enfatiza. A beleza e a ironía En todo caso, Un momento precioso non pretende editorializar e ten as súas principais bazas no humor, na poesía e na ironía coas que a compañía adoita enfrontarse ao seus temas. "Obviamente non queremos dar a impresión de que os nosos puntos de vista son indiscutíbeis", admite Torres. Tiramos de sarcasmo para dar unha visión crítica de certas situacións e mostrar o ridículo de certas actitudes, pero a nosa pretensión é actuar desde o sensorial: mostrar a beleza da nosa relación coa natureza e, se podemos, contribuír a crear unha certa conciencia colectiva sobre o problema, sen caer no catastrofismo. Ás veces a insistencia nos discursos tremendistas acaba por xerar indiferencia na cidadanía", advirte. Elefante Elegante leva de viaxe os Premios María Casares Torre de Babel Gonçalo Guerreiro e María Torres firman a creación de Un momento precioso. Guerreiro é, tamén, o responsábel da dirección e a escenografía da peza, mentres que o elenco está integrado por Pablo Sánchez, Julia Laport, Mario Rodríguez, Sofía Espiñeira, Eloi García e a mesma María Torres. Pola súa parte, a composición musical está asinada por Manel Fonte, a iluminación é de Nacho Martín e Carolina Díguele é a artífice do vestiario. "Somos seis persoas en escena e creo que logramos crear un equipo que se complementa moi ben. Combinamos actores de teatro físico con intérpretes de circo e de danza urbana que logran unha mestura moi interesante que axuda a transmitir os contidos a través de imaxes moi potentes e con moito significado", declara Torres. Como é habitual na compañía, Un momento precioso preséntase como un espectáculo de teatro de movemento que transita entre o teatro, a danza e a acrobacia. A importancia da música e do movemento estrutura o avance da trama, permitindo que a narrativa se desenvolva de acordo cos valores plásticos que impón a escenografía. "Gonçalo concibiu unha escenografía a base de módulos de escaleira que permiten moitas combinacións diferentes e que, dependendo da súa disposición, evocan distintos espazos e van organizando a dramaturxia. Ten unha inspiración construtivista moi forte e cunha ortogonalidade que alude a este estado da civilización occidental baseada na depredación que revivir o mito da torre de Babel: un crecemento desbocado ao que ninguén lle pon freo e que acaba no afundimento e na destrución". As compañías Elefante Elegante e Nauta levan o seu teatro a Fetén Un teatro plástico e poético Elefante Elegante desenvolve unha linguaxe plástica e poética que non dependa exclusivamente do texto e que permita indagar en temáticas de carácter social e existencial. Nas súas creacións dialogan o teatro físico, a danza, a música e as artes visuais. As súas obras alicérzanse na relación do corpo co espazo e reflicten unha rigorosa investigación de xestos, movementos e imaxes. O xogo teatral baséase no traballo plástico dos intérpretes e na súa constante interacción cos elementos escenográficos. A narrativa oscila entre a abstracción do movemento bailado e a construción da trama teatral.