Distopías escénicas e utopías humanas

"Facer teatro é unir. Unir texto, intérpretes, luz, escenografía, figurinos, produción, técnica, público... Ata conseguir unha verdade real ou unha irrealidade verdadeira", afirma a escenógrafa Helena Calvet na presentación de Magnético, de Abel Neves, unha das pezas que do 2 ao 7 de outubro se exhibiron no Teatro Garcia de Resende no marco do Encontro de Teatro Ibérico baixo a organización do Cendrev-Centro Dramático de Évora. A cidade alentejana reuniu os traballos de compañías e diferentes profesionais procedentes de Portugal e o Estado español co obxecto de reimpulsar o encontro iniciado en 2003 en colaboración co Instituto Internacional do Teatro do Mediterráneo e repensar conxuntamente o seu futuro inmediato. Teatro das Beiras, a Escola da Noite, Quinta Parede, Tranvía Teatro, Teatro Guirigai, Teatro em Curso e o propio Cendrev foron as estruturas que exhibiron as súas propostas que serviron para encetar o diálogo entre creadoras, fomentar a partilla de procesos creativos e analizar as tendencias do teatro actual. Destaca a necesidade de que os espectáculos seleccionados representen a diversidade lingüística da península Teatro galego Conscientes de que ningunha escolla é inocente, a organización apostou por un formato de debate libre que propiciou un primeiro intercambio de experiencias e contribuír a detectar as primeiras necesidades. Entre elas destacou a importancia de manter a presenza das compañías que presentan os seus espectáculos ao longo de todo o encontro, a necesidade de articular os debates diarios sobre un aspecto concreto do oficio teatral, o interese por contar con representantes das diferentes especialidades das artes escénicas así como representantes doutros campos de coñecemento para guiar e completar as conversas, así como a relevancia de pensar a identidade ibérica como elemento nuclear do encontro e a necesidade de que os espectáculos seleccionados representen a diversidade lingüística da península. Esta posibilidade abre unha nova alianza para o teatro galego que, precisamente neste mes de outubro gañou protagonismo en diferentes cidades da xeografía lusa grazas ao traballo coidadoso, insistente e persistente de compañías como a Escola da Noite, Teatro Art'Imagem ou Varazim Teatro. Do 28 de setembro ao 7 de outubro, a cidade de Coimbra acolleu a I Mostra de Teatro Galego da man da Escola da Noite cun programa integrado por unha ducia de compañías e creadoras, así como de actividades como a lectura dramatizada do proxecto 'Castelao e a súa época' entre CDG e Teatro Nacional de Cataluña o Círculo de Iniciação Teatral da Academia de Coimbra que amplía esta idea de conexión ente diferentes puntos da xeografía ibérica. De igual xeito, como xa vén sendo habitual, neste 2023 a compañía Teatro Art'Imagem volveu incluír o teatro galego –con O porco de pé de PT Excéntricas– no Festival Internacional de Teatro Cómico e Festivo de Maia mentres a Varazim Teatro fixo o propio no marco do festival É-aqui-in-ocio da Póvoa de Varzim reservando o sábado 7 de outubro para achegar ao seu público o espectáculo Illas desertas, de Artesa Cia. Évora, capital cultural Por outra parte, sen a necesidade de desviar o debate do feito escénico para xestión e os modelos de produción, a participación en encontros como o celebrado en Évora leva o imaxinario a comparativas inevitables e esperta debates case desterrados como os das compañías residentes. Ata que punto o feito de contar coa responsabilidade de xestionar un espazo municipal por parte das compañías dinamiza e mellora o diálogo co público e o servizo público? Ata que punto esa responsabilidade facilita e vertebra o diálogo entre creadores e as alianzas entre estruturas? Ata que punto permite asegurar conservación do patrimonio e do legado? Ata que punto contar con apoios continuados de entre dous e catro anos de compromiso permiten o deseño de liñas de acción sólidas e coherentes? Non é por acaso que as catro entidades lusas sinaladas xogan un papel estratéxico tanto na dinamización de públicos como na construción de alianzas entre creadoras, tanto á hora de construír repertorios como de deseñar liñas de programación. Coincidindo coa Capital Europea da Cultura para Évora 2027, catro anos son os que agora se marca o Encontro de Teatro Ibérico para seguir afinando as súas propostas, desenvolvendo metodoloxías, diversificando o abano de estéticas e procedencias das compañías até consolidar un espazo de encontro que mire de forma determinada ao feito escénico e que, como indica o autor de Magnético, permita crear as utopías que necesitamos a partir das distopías que se xeran na escena.