Convivio da Cultura Galega: arte e pensamento no campo da festa

O Convivio da Cultura Galega, organizado pola Fundación Manuel María e a Federación Galiza Cultura, chega neste 2023 á súa décima edición, consolidándose como unha das grandes citas da axenda cultural do país e mostrando xa unha conta de resultados que exhibe no seu haber contributos tan destacados como a edición das Obras Completas de Manuel Lourenzo. Trátase dun foro no que, máis alá do encontro, se proxectan liñas de acción que teñan consecuencias na vida cultural galega. "Modestamente, cremos que o Convivio se converteu nunha referencia pola orixinalidade que ofrece", opina, en conversa con Nós Diario, Alberte Ansede, presidente da Fundación Manuel María de Estudos Galegos, que acolle o encontro na Casa-Museo de Outeiro de Rei. "Nun contexto en que festas e festivais se multiplican por toda a xeografía do país, o Convivio ofrece unha combinación de festa tradicional e elementos culturais que o fan único". Cando o proxecto se puxo en marcha, hai xa máis dunha década, a Fundación inspirouse na figura á que se debe: Manuel María. "E Manuel María gustaba moito das festas tradicionais, ás que acudía acompañado sempre de Saleta. Pero máis alá dese gusto persoal, é interesante ver como reflicte todo ese mundo -xunto cos elementos de identidade cultural galega que ten asociados, desde os foguetes aos xigantes e cabezudos, pasando pola música e o baile- na súa obra, empezando pola máis emblemética, Terra Cha, na que dedica varios poemas á cada unha das festas da comarca, incluíndo a de Santa Isabel, onde se celebra o Convivio". Manuel María enmarcábase así nunha tradición que abrangue desde a lírica medieval até todos os clásicos como Rosalía, Curros ou Lamas Carvajal, que festexaron nas súas obras estas celebracións populares. "Igual que eles", explica Ansede, "o seu labor estaba dirixido á dignificación das festas populares". Galiza Cultura edita a obra teatral completa de Manuel Lourenzo Tradición e modernidade Esa dignificación tamén está presente nas intencións do Convivio, cuxo programa parte da base de que a música e o baile tradicionais non son elementos anquilosados da cultura do pasado, senón que foi quen de adaptarse aos nosos tempos sen perder a súa identidade. O presidente da Fundación Manuel María destaca ademais a atención prestada ás agrupacións ligadas ao asociacionismo de base. "As asociacións fan un traballo impagábel de formación de persoas que fan música ou que bailan. E fixérono sempre, mesmo nos tempos máis difíciles. Son as que manteñen unha actividade cultural ao longo de todo o ano e, porén, ese esforzo non se ve reflectido nin nos orzamentos nin nos campos da festa. Cremos que habería que revisar a consideración que teñen e darlles o protagonismo que merecen". Unha mostra percorre o legado de Nós Proxectos de calado A outra pata na que se apoia o Convivio é o estritamente cultural, o encontro de asociacións culturais federadas en Galiza Cultura, aínda que se invita a todas as que queiran sumarse. "Este encontro comezou máis ben como unha posta en común do labor de cada entidade, mais foi evoluíndo cara a unha especie de congreso que toma resolucións que teñen consecuencias no ano seguinte ou mesmo en períodos máis longos, cando se trata de proxectos de máis transcendencia", explica Ansede. Estas decisións atinxen a proxectos que unha soa asociación non podería levar adiante, mais que si poden ser impulsados coa colaboración de todas elas. "Malia que os últimos anos estiveron moi marcados polas limitacións que impuxo a pandemia, houbo proxectos que chegaron a bo porto e para os que era imprescindíbel esa complicidade entre varias asociacións. As Obras completas de Manuel Lourenzo, por exemplo, constituían un obxectivo que nin sequera unha editorial profesional podería acometer: son sete volumes e máis de cinco mil páxinas, como operación comercial sería inasumíbel. Porén, a combinación de varias entidades si que puido acometelo". Quico Cadaval pon en escena a Manuel María É só un exemplo das accións culturais que o Convivio proxecta e instiga. A ampliación do Ano Carvalho Calero, para mitigar as consecuencias negativas que a pandemia tivo sobre as actividades programadas para celebralo, ou a exposición itinerante que conmemoraba o centenario das Irmandades da Fala son outros fitos que non podería ser logrados sen a cooperación de diferentes asociacións que se alían para abordar de accións de maior alcance. "Trátase de considerar a cultura como algo que ten que ir máis alá da programación de actividades -da natureza que sexan- para deseñar proxectos de maior calado, de máis transcendencia para a sociedade, e que teñan unha certa permanencia no tempo, que pasen a formar parte do patrimonio cultural", conclúe Ansede Galiza Cultura e Via Galega presentan á Real Academia Galega a iniciativa popular que chama a restituír o Himno galego