De Tui a Compostela, camiño (co) portugués

Comprobo como mudan as cidades de Tui e Compostela, como semella que foxen de nós ou nos expulsan, reconstruídas para acoller vidas fugaces, días como viaxeiras de paso. Edificios da zona vella convértense en lugares para unha ou dúas noites, algunhas tendas van mudando polo xogo da oferta e da demanda, moitos baixos permanecen fechados e agardan pagos de alugueres desorbitados. En Tui é de agradecermos que un mozo novo abra unha tenda de produtos galegos de calidade no Paseo da Corredoura; tamén que na rúa de Augusto González Besada non feche aquela ferraxaría que abrira en 1900 chamada Hermida.

Despois recibiu o nome de Romero, aquel comprometido comerciante republicano que para salvar a vida andou achantado e logo conseguiu fuxir a México, de onde nunca regresou, mais soubo que a ferraxaría continuaría a partir de 1939  até a actualidade con outro nome, Cortegoso, até agora que se produce a remuda e recollen o testemuño dous empregados de toda a vida: Eduardo Dacuña e César González. Moita sorte por manter aberto ese espazo en que cando imos buscar algún cravo, sempre volvemos con algo que descubrimos.

O patrimonio histórico, a natureza e o Camiño chaman polo turismo e tamén polos peregrinos e peregrinas e a vida cada día ponse costa arriba. Como en Compostela as persoas moradoras da cidade, follas perennes, partillamos espazo, con quen vai de paso, follas caducas. As prazas énchense de cadeiras e mesas, de parasois que nos impiden a visión do fermoso palco de música, que abertas negan a existencia do ceo. Cadeiras e mesas abandonadas pola noite, unhas enriba das outras nas mesmas prazas que se converten nun novo tipo de aparcadoiros ou de cuartos de durmir, onde acougan até que ao día seguinte se volvan estirar con insolencia un metro tras outro. A terrazas  mudan a paisaxe da cidade, invádennos. Precisamos árbores que medren libres, parasois de verán  que abran as mans no inverno, follas da cor das estacións. Torrámonos sen árbores polas rúas.

Compostela é a meta para esas persoas que van de paso por Tui, esas follas caducas. Onde desaparecen os comercios, difícil atoparmos na zona vella unha ferraxaría. A mesma oferta e demanda que opera en Tui fai das súas en Compostela, múdase para a venda do galano que pode ser desde unha moneca vestida para a Feira de Abril até a pegata do touro de Osborne. Hai quen anda só polo feito de chegar a un lugar, andar quilómetros, coma quen viaxa por levar valixa, sen aprender nada no Camiño, sen querer saber nada de quen alí mora, nin de como falan. Isto é así, moita peregrina non sabe que neste país se fala galego; moito peregrino só fai quilómetros para chegar á cama, sen saber por onde atravesa.

Hai algo que afasta Tui de Compostela e é a proximidade con Portugal, con Valença somos unha eurocidade e moita vida se gasta nun e noutro lado, a nosa relación é económica, é vital. En Compostela esa relación non existe, é cultural, cando a hai. Mais unha e outra cidade deben vivir en galego e deben potenciar o emprego do portugués, por economía e por cultura, que son a mesma cousa. O futuro comeza na proximidade, no propio e na identidade, deixarse morrer polo inglés é cousa de se tratar. É afogar cos cantos das sereas, e non serán elas as culpábeis.

Sería fermoso ir de Tui a Compostela levando na valixa o portugués.