Memorias dun carpinteiro de Ribeira do Chazo

A ndaba nos 14 anos e alí estaba, entre os ramallos, sentado nun pequeno montículo a xeito de miradoiro, ollando o mar, diríase que absorto, concentrado ante algo que o marabillaba e que poñía a súa sensibilidade a flor de pel. Que sería o que o mantiña tan afastado da súa realidade inmediata e da súa existencia vital? O acontecemento que o tiña pasmado aquela tarde de verán de principios do século pasado non era outro que a famosa Royal Navy fondeada na Ría de Arousa. Entre os anos 20 e 30 do século XX foron numerosas as visitas que nos fixo a Armada Inglesa, o que era un espectáculo impresionante para os que vivían nas marxes de Arosa Bay; e o Chazo (Boiro) era o escenario perfecto para contemplar aquel fantástico espectáculo, un privilexiado balcón sobre a Ría no que se encontraba o noso protagonista, que non foi quen de reprimir unha ansia desmedida por inmortalizar aquela estampa... E alí estaba, sentado, cunha táboa ben cepillada apoiada nos xeonllos e suxeita cunha man, mentres coa outra asía os restos dun lapis de carpinteiro que de vez en cando cofeaba contra unha pedra para afinar o grafito e conseguir un trazo máis fino; tamén, ás veces, usaba algún cacho de "carboncillo" que llo daba a muller do fomentador catalán dono das salgaduras que estaban preto do estaleiro e que lle poñía escola algúns días pola noite; con ela aprendera nocións de pintar coa técnica de "carboncillo".

Aínda que agochado, non puido evitar que un armador andaluz que andaba por alí e que lle tiña encargado un barco a seu pai se acercara e contemplara a obra pictórica. Estaba tan absorto que non reparou en que o pai o buscaba e o feito de non estar no traballo costoulle unha boa rifa e unhas cantas labazadas. Doído, frustrado e incomprendido borrou a táboa. Ao día seguinte, o armador andaluz falaba co seu pai sobre o barco que empezaban a construír, e este pediulle se lle podía vender o cadro que pintara o seu fillo da armada inglesa que lle parecera precioso; o pai volveu chamar o rapaz e preguntoulle polo cadro; "o cadro borreino pola túa culpa", contestoulle o cativo.

Esa actitude era considerada toda unha falta de respecto á autoridade do pai naquela época, e, enchido de cólera, este volveu a propinarlle unhas labazadas, que non foron máis pola intervención do armador andaluz, que mediou no conflito. Xa a solas co pai, o armador tratou de explicarlle que se trataba dun rapaz especial, cunhas calidades extraordinarias, cousa que tamén xa lle comentara a súa mestra pero que o vello mestre carpinteiro de ribeira non lle vía moito xeito. E así foi como o autor do cadro da Royal Navy levou unhas cantas labazadas, primeiro por pintalo e logo por borralo.

E, como sempre, tamén foi na súa irmán, na súa nai, na súa profesora e na súa moza o refuxio onde atopou a comprensión necesaria para non suicidarse, cousa que lle pasaba pola cabeza de vez en cando: a vergoña ilimitada que lle facía pasar o seu pai levábano a ese sentimento. As mulleres da súa vida salvárono da desesperación e fixéronlle comprender que alí estaban elas, sempre elas como referentes da súa existencia, combativas, silenciosas, capaces de ser semente e terra pero tamén vida e renacemento para dicirlle unha e outra vez que debía seguir lendo libros coa súa irmán, escoitando os consellos da súa nai, aprendendo matemáticas, arte e literatura coa súa mestra e descubrindo a pureza do amor coa rapaza pola que devecía.

En canto ao oficio que estaba, de xeito forzoso, aprendendo non sabía se tiña vocación para iso; pero ás veces soñaba con ser construtor e deseñar grandes barcos: acoirazados como o Warspite e o Malaya; portaminas como o Adventure; corvetas como a Suap Dragón que fondeaban diante dos seus ollos... Cando non tiña libros de literatura, afanábase polas noites en ler un libro de arquitectura naval que tiña texto e láminas explicativas sobre a construción de grandes barcos e cando tiña dúbidas preguntáballe a súa mestra. Pouco tardou en ser un bo profesional, ata tal punto que os traballadores, sendo el moi novo, o trataban xa de mestre, o que acabou amoscando ao pai, quen xa non tardou moito en ver como Faustino, que así se chamaba o noso protagonista, entraba na sala de trazado e non só sabía interpretala senón que melloraba certas cousas grazas a aquel libro de construción naval que a súa mestra lle ensinou a interpretar. Un bo día, un cliente preguntou polo mestre e case sen darse conta, ou si?, o pai berrou: Faustino, preguntan por ti!