A adega que naceu co século... e o milenio

A Denominación de Orixe (DO) Valdeorras é a nosa área vitivinícola máis oriental, ten un longo recorrido desde a súa creación oficial, aló polo ano 1945, e os seus viños están marcados por un microclima mediterráneo-oceánico e uns solos que van desde os lousados até os graníticos. Combinación que, co saber atesourado polas mans que traballan as súas vides, lle permite ofrecer uns viños que destacan con personalidade propia no universo dos viños galegos. Terras fértiles e xenerosas en recursos naturais que acolleron a presenza humana desde tempos inmemoriais, como sinalan os abundantes restos megalíticos que a memoria dos tempos non deu borrado, ou a propia “visita” do Imperio Romano para facerse coas súas riquezas, fundamentalmente de ouro. No seu paso os romanos deixaron o seu selo no territorio, como son os restos das impoñentes obras de enxeñaría para a extracción do ouro, a rede viaria na que se destaca a “Vía XVIII” ou “Vía Nova” e que foi a base do Camiño do Inverno, no Camiño de Santiago, e outras moitas obras materiais, pero tamén deixaron pegada en obras inmateriais como é a cultura do viño: o cultivo da vide e a elaboración e transformación do seu froito en viño. Na DO Valdeorras están as zonas de tradición vitivinícola do Concello de Rubiá. Concello que estrema, polo norte e leste, con terras do Bierzo, e no que parte da Raia está dominada pola Serra da Enciña da Lastra que acolle o parque natural de mesmo nome. E no seu territorio, de tradición e historia, na parroquia de Santa Mariña de Rubiá, a uns 500 metros do xacemento romano de A Telleira están as instalacións actuais da Adega O Casal SAT. Como lle gusta dicir a un dos seus fundadores, Xosé Lois Pando, o proxecto da Adega O Casal xurde co novo século: no ano 2000. Así, nese ano cargado de simbolismo co cambio de centuria e milenio, os cinco deron o paso de pór en marcha un proxecto vitivinícola nunha terra de tradición milenaria no cultivo de vides e na elaboración de viños. Cinco amigos (Luís, Manolo, Miguel, Toño e Xosé Lois) que, a pesar de ter outras ocupacións e traballos, compartían as mesmas arelas: un grande amor á terra, a necesidade vital de non abandonar os pequenos viñedos herdados de seus pais e o maior respecto á tradición vitivinícola dos seus antepasados, da que se senten testemuñas. Con estes vimbios tomaron a decisión de facer unha aposta común para traballar os viñedos e elaborar viño. Empezaron polo principio, polo que había, coas viñas herdadas das familias de cada un, para despois ir medrando pouco a pouco, e cun traballo feito con coidado artesanal, combinando o saber tradicional cos mínimos avances tecnolóxicos imprescindíbeis, chegaron á primeira elaboración no ano 2000. As primeiras elaboracións foron na mesma vila de Rubiá, nunha pequena adega “de garaxe”, que foi quedando pequena para elaborar todo o viño que querían, polo que en 2007 tomaron a decisión de facer unha adega nova, ao carón da maior parte dos seus viñedos propios, na paraxe de Malladín. Na busca de uvas de calidade e capacidade de produción propia seguiron tres liñas de traballo: adquirir perto da adega viñedos vellos (de máis de 35 anos de idade), reestruturar algunhas viñas propias con castes autóctonas da zona e finalmente ampliar superficie con novas plantacións (destaca a viña de Souto do Cabo con 2,5 hectáreas de Godello). Os viñedos están situados no que se considera unha “zona alta” na DO Valdeorras, entre os 550 e os 600 metros de altitude. Os solos varían entre os arxilosos das viñas de Malladín e Valdegullufe, até os lousados de Soutodecabo. As súas viñas suman máis de 8 hectáreas de viñedo, nas que predomina o Godello (6 has) e a Mencía (2 has). Fieis aos seus principios practican unha viticultura o máis coidadosa e respectuosa co medio, sen aplicar praguicidas sistémicos no coidado dos viñedos, nin herbicidas. A uva usada na adega procede case na súa totalidade dos seus viñedos. Os seus son viños xoves e dúas son as referencias no mercado: —Casal Novo Godello: É un viño monovarietal de Godello (100%), con 13,5 graos e elaborado a partir dunha extracción do mosto pasando por unha despalilladora e unha prensa hidráulica, un desborrado en frío e unha fermentación en depósitos de aceiro. Na súa nota de cata descríbese como de cor dourada tirando á palla, limpo e brillante. Un viño de impacto doce moderado, envolvente en boca, harmónico, de intensidade longa e acidez equilibrada. —Casal Novo Mencía: É un viño elaborado con Mencía (90%) e Merenzao (10%), con 13,5 graos, a partir dunha uva seleccionada nunha vendima manual, un despalillado e almacenado en depósitos de aceiro. A fermentación faise en depósitos de aceiro con temperatura controlada. Na súa nota de cata descríbese como de cor rubí intensa. Un viño de paso por boca agradábel con sabores de froita silvestre madura. Viños que teñen recibido importantes premios e recoñecementos e que están situados no mercado galego e no Estado, e que tamén chegaron aos Estados Unidos, Inglaterra e Alemaña. Mais a viaxe da adega que “naceu co século” non rematou e na actualidade están a traballar na recuperación doutras variedades e tipoloxías de viños. Empezando pola elaboración dun viño monovarietal de Merenzao, que destaca por posuír un perfil aromático distinto aos viños tintos tradicionais elaborados actualmente en Valdeorras.