U-lo niño novo do vento?

No xogo de bólas do sistema solar, a azuliña é ben xeitosa. Tivo a fortuna de estampar contra cometas de xeo e daquela quedoulle un catasol de lapislázuli. A NASA presentou o seu retrato completo en 1972: unha imaxe, roubada desde a nave Apolo 17, da Terra ao solleiro, totalmente espida e a cor, obtida dunha soa toma a 45.000 km de distancia. O retrato orixinal mantiña a posición na que os astronautas viron a bóla: a Antártida deixaba caer raxos de nubes nos mares do sur. Antes de se publicar, a imaxe xirouse 180º para non perturbar a orientación moral de Occidente. Xa amañada, a foto foi bautizada The Blue Marble, a Bóla Azul. Na foto, a torta de auténtica nata xeada antártica semella fundir e escorrer en espirais ata untar toda a costa da África do sur. Vese o patrón na disposición dos remuíños brancos sobre o mármore mariño. Levou séculos descifrar o modelo, a Circulación Xeral Atmosférica. Ata cinco capas de gases superpostos cobren con illantes, tules e algodóns de vapor a bóla, protexéndoa e acomodando o balance de enerxía. Sen o toldo da atmosfera, que mestura presións e temperaturas, o frío e o calor da Terra serían extremos. 'Rolling stone' Organizados desde o Ecuador ata os Polos, en cada hemisferio existen tres cintos paralelos, ao xeito de inmensas canles polas que o aire contorna sen descanso o planeta. Á vez elévase cargado de vapor ata a tropopausa e volve descender a miles de quilómetros, arrefriando outras rexións. Os canos do vento oriéntanse en superficie, empurrados pola inercia da rotación. Non só a Terra arrola, tamén arrastra con ela fulares e volantes de borrascas e anticiclóns, que se adaptan delicadamente a cada engurra da paisaxe, ata dar coa prezada dimensión dos microclimas. Porén, a miles de metros de altitude, superponse un esquema de correntes en chorro que rodean os vórtices polares e as bandas subtropicais e terman da engrenaxe do conxunto. A atmosfera é un requintado sistema glocal. Somos quen de describir esta complexidade polo miúdo e por iso sabemos que a depredación capitalista xa danou gravemente o seu equilibrio. O negacionismo mantén que o clima é insensible á acción humana e desenténdese dos gases de efecto invernadoiro A foto da Bóla Azul apareceu, hai medio século, nun contexto de forte concienciación ambiental. A visión de unidade foi potente, incontestable e inspirou o afondamento en múltiples campos para comprender todas as relacións que conectan no medio. A investigación oceánica desvelou a existencia da corrente termohalina, un carril que transfire augas polares e tropicais a distintos niveis de profundidade axustando tamén o grao de salinidade, imprescindible para completar o debuxo térmico do planeta. É así que se introduciu a computación no rexistro climático, tamén se deu en crear modelos atmosféricos que sospeitaban da crecente concentración de CO2 debida á queima de combustibles fósiles. Nos oitenta predíxose que o quecemento global aumentaría en catro graos, traería secas e inundacións e fundiría os glaciares. Gustaríame confirmarlle ás astrónomas do pasado que a fermosa bóla xira, herexe, coma unha dervixe arredor do sol, unha auténtica rolling stone. Secasí, agora que se sabe de máis, elíxese no que crer e ignorar dela. O negacionismo actual mantén que o clima é insensible á acción humana e desenténdese dos gases de efecto invernadoiro que abafan o planeta. O modelo económico susténtase na fortaleza desta postura inmobilista cun resultado tamén perversamente glocal. Corredor de ventos A visión da Bóla Azul setenteira fai soñar cun tempo no que aínda non crebara a cadea de frío dos xeos. O nordés elevaba os nutrientes nas rías e a vaca de Fisterra bruaba inqueda nos temporais. Entre outubro e maio caían chaparradas, poallaba, había temporais, se acaso o ceo abría pola Candeloria e mandaba sinais do porvir; non se daría tirado o cobertor da néboa e na montaña aínda había xistrar, todo na súa medida. Os anticiclóns tendíanse mansos preto da costa e afastaban as borrascas desde san Xoán ata san Miguel. Nos veráns de romarías e foguetes, as nubes púñanse a enredar con chispas eléctricas e desataban chuvieiras de risa nalgunha tardiña parva. Os ovos de santa Clara mandaban no ceo e os cirios ao Carme no mar. Estes días en Ourense o río correu por riba da ponte e navegaron na rúa os buses. Unha bolsa de aire frío viña desnortada por fóra do cano desde Escandinavia, o corisco imitou nevarada. Non foi un episodio illado, no mecanismo avariado volverán desbordar células de presións extremas. Enfronte, insístese en arborar a verdade vintage de que Galicia é un corredor de ventos perpetuo e véndese a bondade do Green Deal.