Remata o verán: non se depriman

Noites de agosto / e a ver o que facemos en setembro. / Noites de agosto. / Non haberá inverno...” Os integrantes do grupo musical Ataque Escampe souberon expresar á perfección esa terríbel sensación de rematar o período vacacional para volver pór os pés na realidade. Non quedarán noites de agosto baixo as Perseidas, nin baños infinitos na praia, nin mañás que malgastar (ou aproveitar?) na cama lacazaneando, nin xantares que se prolongan até o serán. E agora que? Cando as vacacións rematan, non hai mellor sensación que a de saber que se aproveitaron os días de lecer, que se desfrutou deles con plenitude e que estes cumpriron con eficacia a función de desconectarnos da nosa realidade cotiá, do noso traballo, das nosas responsabilidades... Como cando un está saciado despois dunha boa comida, volvemos oxixenados e coas baterías recargadas para unha nova temporada. Unhas vacacións mal aproveitadas sitúannos nunha conxuntura pouco recomendábel, frustrados por non termos podido gozar dese tempo Pola contra, unhas vacacións mal aproveitadas sitúannos nunha conxuntura pouco recomendábel, frustrados por non termos podido gozar dese esperado e necesario período de tempo e situados de novo fronte ás exixencias dun novo ano. Mais dunha maneira ou outra, o retorno non adoita resultar sinxelo. Aínda que un non estea descontento ou descontenta co seu traballo e coas súas rutinas familiares e sociais, sempre resulta duro volver a elas. Para a maioría das persoas, a preguiza e o fastidio polo remate das vacacións supérase con certa facilidade despois dos primeiros días. Mais para unha boa porcentaxe da poboación, o regreso pode converterse nunha patoloxía que xera uns síntomas facilmente recoñecíbeis. Enténdese por síndrome postvacacional o estado que se produce cando unha persoa non supera o proceso de reincorporación e de adaptación á vida activa despois dun período de vacacións e de descanso, e sofre molestias físicas e psíquicas que afectan ao seu estado de ánimo e ao seu rendemento. Nos últimos anos estase a xerar o debate sobre se esta síndrome se debería considerar unha enfermidade ou non. Hai quen prefire referirse a ela como un simple e natural “trastorno adaptativo” provocado pola mudanza cara a unha situación vital menos gozosa cuxa sintomatoloxía consiste nun malestar xeral, similar ao que ocasiona o estrés e que pode provocar un leve estado de ansiedade. Pode provocar unha diminucion da capacidade de concentración, tristeza, falta de interese ou nerviosismo, no referido ao aspecto psíquico En maior ou menor medida, todas as persoas que rematan un período vacacional vense afectadas por esta síndrome; porén, non todas a superan da mesma maneira. O habitual é pasar por un período máis ou menos intenso de debilidade xeneralizada, con problemas de insomnio ou certa somnolencia ao longo do día, con cansazo e fatiga, e dores musculares, no que respecta á sintomatoloxía física. Tamén pode provocar unha diminucion da capacidade de concentración, tristeza, falta de interese ou nerviosismo, no referido ao aspecto psíquico. A falta de tolerancia ao traballo pode xerar unha sensación de desidia ou de fastío que afecte á produtividade laboral. Se ben estes síntomas son polo xeral leves, hai persoas que experimentan unha sintomatoloxía máis agravada, próxima a un transtorno depresivo, cunha angustia vital que incapacita a toma de decisións, cambios de carácter, agresividade, ansiedade e melancolía. Os síntomas da síndrome postvacacional teñen unha duración que oscila entre as dúas e as tres semanas; non habitúan estenderse alén dese período de tempo. A porcentaxe de xente que experimenta este estado varía entre o 10% e o 40%. Existen diversos métodos para previr ou diminuír as súas consecuencias. Os máis aconsellábeis son intentar manterse activo ou activa durante o período de descanso, evitar volver das vacacións xusto o último día, deixando algunhas xornadas de adaptación previas á reincorporación na vida laboral, ir adaptando progresivamente os horarios para acostumarse á rutina diaria e levar con calma e paciencia as primeiras semanas, asumindo con naturalidade o lóxico malestar da volta ao traballo. A falta de tolerancia ao traballo pode xerar unha sensación de desidia ou de fastío que afecte á produtividade laboral Os diagnósticos de casos de síndrome postvacacional aumentaron exponencialmente nas últimas décadas. Os hábitos e as exixencias da modernidade, o ritmo frenético da rutina diaria, as présas, o estrés e a ansiedade, así como outras patoloxías mentais crecentes polo escaso tempo libre co que contan as persoas na actualidade, provocan que a volta das vacacións sexa cada vez máis dura e que a fin dos períodos de descanso poida causar estados de tipo depresivo. Existe unha gran dificultade para decidir se esta patoloxía constitúe ou non unha auténtica enfermidade. Unha gran parte da comunidade científica nega a súa consideración como tal; de feito, non aparece recoñecida pola OMS dentro do seu catálogo de enfermidades. Isto débese a que a síndrome en si consiste nun simple período de adaptación totalmente normal, ao trocarse unha pracenteira rutina de descanso noutra dinámica menos reconfortante ligada ao traballo. As persoas máis propensas a experimentar esta síndrome son principalmente as que observan pouca resistencia á frustración e as que detestan o seu traballo ou non contan cun entorno laboral agradábel Con todo, si é certo que pode derivar en enfermidades reais diagnosticadas por expertos e expertas cando se prolonga máis do razoábel e provoca unha sintomatoloxía moi profunda, como o estrés e a ansiedade, que a pode situar no inicio dun cadro depresivo. As persoas máis propensas a experimentar esta síndrome son principalmente as que observan pouca resistencia á frustración e as que detestan o seu traballo ou non contan cun entorno laboral agradábel. Tamén contribúe notabelmente ao desenvolvemento de patoloxías severas a circunstancia de que o período vacacional resulte demasiado longo. Aínda que moita xente sinta ao volver das vacacións que non hai máis realidade que “esta tristeza, azul como os sugus de ananás” (voltando á canción de Ataque Escampe), cómpre seguir as recomendacións para que a rutina non se presente tan dura; e pensar que sempre haberá un novo verán a agardar por nós, cheo de “noites de agosto. Non haberá inverno...”