Óscar Valadares, Mar de Lumes: “Un mundo unipolar é un mundo menos menos humano e menos democrático”

Estades de aniversario en Mar de Lumes

Estamos, aínda falabamos estes días sobre a data concreta de fundación, que non nos damos posto de acordo (risos). Eran aqueles uns anos, hai 8, momentos difíciles a nivel internacional, estabamos no medio do que se denominou ‘primaveras árabes’ e naquel contexto pensabamos que era momento de recuperar unha organización de carácter internacionalista.

Mar de Lumes non naceu con vocación de ser patrimonio de ninguén, senón ser un brazo colectivo que puidesemos utilizar para estudar e coñecer conflitos que hai ni mundo, tirar conclusións dos procesos que fan outros pobos. Non somos o brazo dun colectivo concreto, levamos anos xa facendo asembleas abertas con boa participación de xentes de diferentes sensibilidades, unidas polo convencemento de que o imperialismo ten múltiples formas, non só as guerras, e que todos os pobos do mundo teñen dereito a autodeterminarse.

Mar de Lumes non naceu con vocación de ser patrimonio de ninguén, senón ser un brazo colectivo 

Aniversario que chega en plena ofensiva de Israel sobre Gaza...

É un episodio máis na longa historia de operacións brutais, cada vez máis brutais, de Israel contra o pobo palestino. Operacións que son a historia do propio estado de Israel, que non se pode separar desde o seu nacemento da violencia diaria, constante e planificada contra os palestinos. Desde Mar de Lumes traballamos nestes anos con outras organizacións na denuncia do que é evidente: o que impón Israel é un sistema de apartheid. Israel é apartheid. Non podemos caer no discurso de que este é un "conflito relixioso", como se propaga desde moitos media, é un conflito imperialista, con ocupante e ocupado, non é un conflito entre iguais. E a actitude do Estado español e a UE é vergoñenta

Que valoración fai tanto do traballo desenvolvido por Mar de Lumes como da propia evolución da situación internacional nestes 8 anos?

A nivel de xeopolítica, está claro que a situación non foi a mellor no sentido de que conflitos que daquela estaban en fases non tan violentas encirráronse moito máis, como pode ser Colombia. Non é un período no que poidamos dicir que o imperialismo recuou, senón que en todo caso estase centrando nunhas rexións moi concretas: mundo árabe, África subsahariana e América Latina.

O que si aconteceu e é para valorar, positivamente cremos nós, é que o mundo cada vez é menos unipolar. Cando rematou a IIGM veu a Guerra Fría e os dous grandes blocos, coa implosión da URSS iso finou e houbo mesmo quen argumentou aquilo “da fin da historia”, que o capitalismo era o vencedor supremo, o sistema único. O país que representaba esa esencia, EUA, aparecía como único e indiscutíbel líder.

Hoxe vemos que iso non é así e nós entendemos que é bo que sexa así, un mundo unipolar é un mundo menos vivíbel, menos humano, menos democrático. A emerxencia de contrapoderes a nivel internacional, como pode ser China, Rusia, mesmo Irán, falando a diferentes niveis; é cada vez máis clara.

Houbo máis cambios...

A nivel de avanzos nos procesos de autodeterminación nestes 8 anos vimos cousas moi interesantes, como en Escocia ou Catalunya, toda unha lección. Por exemplo, no caso de Catalunya constátase que non vai poder haber a reforma que reclama o pobo catalán pola vía estritamente institucional, o que indica que vai ser necesaria unha ruptura democrática.

Somos solidarios cos pobos do mundo e aproveitamos eses contactos, simpatías e complicidades con organizacións deses pobos para explicar que aquí na Galiza existe un conflito

Vemos abrollar nestes anos outros procesos de afirmación popular e nacional, como pode ser na Bretaña ou Córsega, que tamén entendemos que son de interese.

Que papel desenvolveu Mar de Lumes nestes anos?

Mar de Lumes naceu da constatación de que na Galiza o internacionalismo fora reducíndose nun proceso longo ás relacións que mantiñan determinadas organizacións políticas coas súas homólogas noutros países. Mais non existía unha organización con ánimo de se vincular todos eses conflitos. Había, e hai, outras organizacións de solidariedade internacionalista na Galiza mais Mar de Lumes non nace para ocupar ese espazo senón para axudar e colaborar con esas organizacións que xa existen e para dar soporte na medida das nosas posibilidades naqueles conflitos onde non haxa organizacións específicas.

Mar de Lumes, logo, nacía para ocupar un espazo que non estaba a ser atendido nin traballado. Nestes anos desenvolvemos multitude de actividades, desde palestras a mobilización da rúa, participamos na creación de plataformas, como a de solidariedade con Catalunya.

Tentamos atender 3 alicerces fundamentais: o combate ao imperialismo en todas as súas formas; apoio a procesos de emancipación nacional e popular - no caso de Escocia fixemos actividades que mereceron os parabéns do Goberno escocés -; e internacionalización do conflito nacional galego.

Nós entendemos a solidariedade como un camiño de ida e volta, bidireccional. Somos solidarios cos pobos do mundo e aproveitamos eses contactos, simpatías e complicidades con organizacións deses pobos para explicar que aquí na Galiza existe un conflito. E a verdade é que alí onde o explicamos atopamos unha grande receptividade, moitas veces dinnos que non coñecían este caso. Nese sentido Mar de Lumes ten unha funcionalidade tamén para o propio pobo galego.

Que significa na Galiza e no século XXI a solidariedade internacionalista?

É o recoñecemento de que Galiza, como suxeito político, é quen de estar no mundo en pé de igualdade con outros pobos. Técense redes de coñecemento e complicidade entre as diferentes causas, que en definitiva é a causa colectiva de todas. Temos que entender que ás veces o internacionalismo pode nos parecer algo moi lonxe da nosa realidade diaria, que acontece lonxe de nós e que non nos afecta. Mais si afecta. Un exemplo: no caso do Sáhara está o banco sahariano de pesca, que ten importancia para a frota galega. En Marín, vila pesqueira, ten habido mobilizacións importantes para que as negociacións sobre ese banco pesqueiro fosen cos saharauís, non con Marrocos.

Cando falamos da emerxencia de China como novo axente global falamos tamén da súa aparición como un parceiro comercial de primeira orde, que implica abrir novas vías e rotas comerciais, que tamén chegan a Galiza e nos afectan. E interesa que haxa rotas comerciais que non teñan que pasar polo centro do sistema.

Internacionalismo, en definitiva, é recoñecer que outros pobos do mundo teñen os mesmos dereitos que quereriamos para nós, que nós poderiamos exercer os mesmos dereitos que outros pobos e que non temos que pasar polo centro do sistema, nin no caso da Galiza por España para nos relacionar con outros pobos.

Consideras que a esquerda, unha parte dela, deixou de lado o internacionalismo? Hai conflitos internacionais ante os cal a esquerda está dividida.

Houbo un descabezamento ideolóxico da esquerda nestas 3 décadas. Hai unha esquerda que se centra en elementos que ás veces son puramente simbólicos e deixa de lado, en xeral, as grandes cuestións de clase historicamente vinculadas á propia esquerda. Hai como un medo a defender causas que non sexan absolutamente impolutas.

Hai unha esquerda que renunciou a un principio clave do internacionalismo: nós non temos ningún dereito a dicirlle a ningún país que Goberno ten que ter e se hai un problema interno deben de ser as propias persoas dese país as que deben resolvelo.

Hai como un medo a defender causas que non sexan absolutamente impolutas

Da mesma maneira que con respecto ás manifestacións de agora en Colombia EUA e UE póñense de perfil, chama a atención que aplaudisen o asasinato de Gadaffi. Aqueles bombardeos sobre Libia fóra da cobertura da ONU foron aplaudidos por unha parte da esquerda.

Hai unha esquerda que foi perdendo as referencias históricas da loita da esquerda e foi entrando nun discurso neoliberal que se vinculou nos principios do XXI do dereito de intervención, do dereito dunha serie de países a velar para que os Goberno de determinados países fosen os ‘correctos’: e por iso interveñen en Venezuela, Brasil, Paraguai, en determinados países Árabes... 

Falabas antes da disxuntiva entre mundo unipolar e mulipolar. É esta a gran batalla no escenario internacional?

As relacións internacionais son algo complexo mais é verdade que unha grande parte dos conflitos internacionais están relacionados con esa pugna.