Os comités antisida, en risco de desapareceren

O labor dos comités antisida cobre un oco fundamental, mais a falla de apoio das administracións os está a facer desaparecer: neste ano xa cesaron a súa actividade o de Compostela e o de Vigo, e sobre Lazos Pro Solidariedade, o comité de Ferrol, paira tamén a ameaza de peche.

A mediados de agosto, o colectivo ferrolán e outras quince organizacións no seu apoio alertaban sobre a falla de recursos que pon en perigo a súa subsistencia. Ferrol é a segunda cidade con maior índice de casos diagnosticados, detrás da área sanitaria da Coruña, mais este ano sufriron un recorte do 70% no seu orzamento, despois de deixar de contar coa axuda municipal. Tamén a subvención da consellaría de Sanidade para proxectos de acción de saúde pública foi un 24% menor con respecto ao ano pasado, e un 40% en comparación co de 2010.

Carlos Varela, presidente de Lazos Pro Solidariedade, afirma que nos últimos anos non só aumentaron os casos de sida en Galiza, senón que ademais se tende a unha cada vez maior feminización da enfermidade. “Até agora dábaselle prioridade a certos colectivos, como os homes que teñen relacións homosexuais, mais son necesarias tamén políticas preventivas dirixidas a mulleres. As que se facían con respecto ás ETS's ían dirixidas a traballadoras sexuais”, e aínda que é certo que hai colectivos máis vulnerábeis, aos que os comités dedican o seu esforzo, non se pode descoidar unha acción preventiva integral “dirixida á poboación xeral e en especial ás mulleres, contemplando esta tendencia”.

Diagnosticar para poder previr
Unha das principais problemáticas da SIDA é, aínda, o descoñecemento: Varela cifra nun 35 ou 40% as persoas con VIH, no nivel estatal, que non saben que teñen a infección. “Un dos nosos cabalos de batalla é a detección precoz. Un problema tanto para a persoa, que non se pode beneficiar dos tratamentos e ve diminuír a súa calidade de vida, como de saúde pública, xa que este descoñecemento carrexa novas infeccións. É unha área para a que se necesitan recursos”.

O comité ferrolán, en 2010, iniciou de forma pioneira en Galiza un sistema de detección precoz realizando probas con saliva, destinadas a persoas que tiñan menor acceso á sanidade pública, ou que, pola súa actividade, podían estar máis expostas. A finais de 2011, Sanidade facilitoulles os equipamentos para esta proba aos comités antisida e aos centros Quérote, mais “non cubría o gasto necesario para realizar a proba: de persoal, de electricidade... Aínda hoxe non se abonan”.

No Congreso internacional AIDS 2012, en Washington, salientáronse a diagnose e o tratamento como forma de previr novos casos: “unha persoa co VIH que siga o tratamento e o tome correctamente ten probabilidades ínfimas de infectar outras persoas”, explica Varela. Mais é doado acceder a el neste contexto? “En principio, todas as persoas que cumpran a condición de aseguradas terán acceso a este tratamento de forma gratuíta”, conta Varela.

Mais hai outras patoloxías asociadas ao VIH, “e os fármacos necesarios para tratalas quedarán excluídos da prestación farmacéutica. Dependerá da renda das persoas afectadas poder acceder a eles ou non”. Doutra banda, o tratamento para o VIH é delicado, e precisa dun seguimento controlado e constante: “o fármaco é moi semellante aos antibióticos: se unha persoa non o toma correctamente, xera resistencias e deixa de ser efectivo. Unha asistencia correcta e continuada favorece a mellor calidade de vida das persoas”.

Necesidade de profesionais
Entre as organizacións beneficiarias da subvención de Sanidade figuran congregacións relixiosas: Cáritas diocesana de Compostela, Ourense e Tui-Vigo ou Hermanas Oblatas del Santísimo Redentor. “Se o que se pretende é reducir o número de infeccións e que as persoas con VIH poidan ter mellor calidade de vida, o idóneo sería que desenvolvan estes proxectos entidades coñecedoras da realidade e onde participan as persoas afectadas. Non se pode facer unha abordaxe desta enfermidade sen ter unha perspectiva global e integral, encamiñado a prevención en persoas que non están infectadas, e non pór “parches”, explica Varela, quen sinala especialmente a participación das persoas afectadas, como suxeitos activos.

O traballo nos comités require profesionalidade (e a propia Xunta exíxea), mais non se pode soster co apoio público. As bases da convocatoria de subvención mandan ter cando menos unha persoa contratada e un local propio: “que profesional podes manter nun proxecto para o que contas con 3.000 euros ao ano?”, indica Varela.

Lazos tiña tres profesionais, dos cales xa tivo que suprimir dous. “Non se pode facer este traballo exclusivamente con persoal voluntario: é necesario persoal técnico especializado. É responsabilidade das administracións, é un tema de saúde pública”. Tamén no Comité antisida de Ourense hai seis persoas contratadas, das cales catro traballan na casa de acollida. “É necesario persoal profesional: o perfil de persoas que habitan a casa é de xente con discapacidade, que precisa acompañamento”, di Agustín González, coordinador de programas e servizos.

Esta casa de acollida é outro campo de batalla: en xaneiro deste ano o bispado ourensán reclamáballes un alugueiro, pese a que os bispos anteriores tiñan o compromiso de lla ceder ao comité. “Cústanos manter até o máis básico: a alimentación é posíbel na casa porque os distribuidores van adiandoo cobro das facturas”. Conta que aínda non cobraron a subvención de Sanidade, e destacan a redución, no último ano, dun 60% no seu orzamento.

“O goberno cárgase as asociacións: só haberá cobertura asistencial, e quedará reducida á Coruña, Ourense e Ferrol”, advirte Agustín González. Alén das consecuencias a curto prazo, o problema de fondo nesta destrución do tecido asociativo é de dereitos civís. “Vai máis alá da situación inmediata, das perdas de recursos”, di González: “o problema é que se están perdendo dereitos, que vai ser moi difícil recuperar”.


NOTA: esta información foi tirada do semanario en papel nº12