Non existe a derrota no pobo da luz prendida

Os luns e os xoves aulas de costura, os martes de cociña e os venres de ximnasia. Os mércores pola mañá acoden ao obradoiro de memoria. Conta María que len o xornal e despois comentan as novas. Outros días fan exercicios escritos e a profe pregúntalles polo tempo meteorolóxico de toda a semana. Ela apúntao a diario nun papel e despois, antes de ir, relé varias veces a listaxe. Di que no inverno é sinxelo e que no verán non hai obradoiro. Ás veces repasan as datas dos aniversarios das persoas máis queridas. María sempre as esquece pero non lle preocupa que por algo xa non as lembraba cando era moza e non lle poñían nome de enfermidade a ese feito. Sempre subliña a importancia de diferenciar entre ser preguiceira e estar doente. No Rexistro de Asociacións da Xunta de Galicia aparecen recollidas máis de 7.600 asociacións localizadas por todo o país. Desde as veciñais ata as vinculadas con patoloxías pouco frecuentes, pasando polas musicais, as deportivas, a dos amigos da acuariofilia ou os da empanada. Estes entes culturais e veciñais representan un dos maiores patrimonios dos que goza este país. Nos contornos rurais son quen de dinamizar espazos cuxos habitantes ven esmorecer a súa vida social ao ritmo que as casas e os costumes. Unha asociación garante un mínimo de actividades na contorna que permitirán, con maior ou menor sorte, que a veciñanza teña un lugar onde depositar as súas inquedanzas e experiencia en beneficio de toda a comunidade. Comunidade As asociacións veciñais adoitan funcionar como intermediarias entre as necesidades dos veciños e os órganos reitores encargados de solucionar problemas tan diversos como o arranxo de camiños, os puntos de luz. E non só. Non poucas veces vehiculan denuncias ante os servizos sociais de situacións de maltrato, abuso ou abandono. Son, ao fin, o elo da cadea máis próximo ao transcorrer cotiá. Limitar, pois, a súa valía e operatividade a simples provedores de ocio, non parece corresponder á realidade de acción destes colectivos. Poderiamos falar de escolas de saúde, deportivas e de música. Tamén de obradoiros de lectura, de escoita activa… poderiamos mencionar as asociación destinadas a organizar eventos dunha complexidade considerable como son as festas gastronómicas. Estas, balbordo aparte, gardan sabores e saberes, etnografía do lugar e áxiles conexións interxeracionais. As pequenas escolas deportivas son, por exemplo, as depositarias do inicio dos mitos neste ámbito. Son as fábricas das primeiras veces. É a xenerosidade dun grupo de persoas que entende o pulo común como o único eficaz, a que garante a supervivencia de lugares onde os apelidos se enredan case ao tempo que o número das casas. Unha desas factorías é o Club de Mar Ría de Aldán onde comezaron medallistas olímpicas como Teresa Portela ou David Cal e onde rapaces e rapazas, que xa seguen o seu exemplo, han perpetuar, de seguro, o seu legado. Son as asociacións culturais quen botaron un duro pulso contra a desmemoria colectiva Son as asociacións culturais quen botaron un duro pulso contra a desmemoria colectiva. Exerceron de bastión contra a desaparición do imaxinario de boa parte deste país. Non son só gardiás do entretemento do pobo senón tamén actores principais da construción da identidade común e propia (que non excluínte) do mesmo. Redes de encontro Aínda que a cantidade de asociacións na Galiza non ha, por senso común, determinar a calidade nin o impacto que estas teñen no territorio, permite, canto menos, extrapolar unha conclusión: somos un país de xente que procura tecer, no seu contorno, redes sólidas de encontro, de intercambio de coñecementos e de afecto. Porque este último tamén nos define como membros da comunidade e procuralo é un signo de identidade definitivo entre nós. O certo é que dentro desas máis de 7.600 entidades rexistradas non ha de estar a da camarilla do meu veciño, quen, a diario, se reúne para xogar á brisca na única taberna que queda aberta ou a do grupiño de tres señoras que ben cedo visten o chaleco reflectante e saen camiñar ata o campo do Sanamaro. Estas asociacións non regulamentadas tamén loitan a diario contra o esquecemento do común. Non pode haber derrota nun pobo que se preocupa por compartir. Esa entrega é a luz dos días.