Marcos García, investigador da USC: "A nanotecnoloxía permite incidir no tecido tumoral"

—En que consiste a nanotecnoloxía aplicada ao tratamento do gliobastoma, un dos cancros máis mortíferos?
Na investigación que levamos, vimos unha fiestra de oportunidades moi interesante na aplicación conxunta de dispositivos baseados en nanotecnoloxía xunto á radioterapia. A razón é que un dos efectos que ten a radioterapia, en certos casos, é a estimulación a nivel inmune.

Para conseguir que sexa efectiva, coa conseguinte mellora na supervivencia, é necesario empregar outro tipo de fármacos e moléculas que poidan axudar. A nanotecnoloxía permite transportar e facer máis duradeiro o efecto destas moléculas.

No noso caso estamos estudando sistemas de implantación rexional. Aproveitaríamos o oco que deixa a operación do tumor para, nese momento, implantar un dispositivo que ten no seu interior as nanopartículas que transportarían as moléculas. Colocaríase directamente onde antes estaba o tecido tumoral. Unha vez nese lugar, a cuestión é que esas partículas sexan capaces de chegar ás células que quedaron e que sexan capaces de interaccionar e penetrar nelas para levar as moléculas.

—Cal foi o camiño que seguiu a investigación deste cancro?
Os tratamentos de gliobastoma avanzaron moi pouco. Desde 2005 existe un protocolo clínico que se basea na cirurxía, na radioterapia e nun tipo de fármacos que atravesan a barreira entre sangue e cerebro. Nesta combinación a vida media dun paciente con este cancro é de aproximadamente 15 meses.

Hai investigacións baseadas en anticorpos en varios tipos de cancro mais os resultados clínicos aínda non son moi claros. Por este motivo temos múltiples vías para tentar mellorar a situación. 

Nós apostamos por dispositivos que integren diversas funcionalidades e que poidan implantarse nunha zona específica do cerebro. Esa é unha das limitacións fundamentais neste tipo de cancros. O cerebro é o tecido que está máis protexido pola súa importancia no corpo, unha das razón polas que é, farmacoloxicamente e farmaceuticamente, o que ten máis difícil acceso. 

A nosa proposta é pór algún tipo de implante que permita unha liberación sostida aproveitando a cirurxía. 

—Que tipo de medicamentos se empregarían con esta proposta?
Traballamos con dous tipos e os dous están baseados en ARN ou ácido ribonucleico, un deles, o denominado mensaxeiro, que se emprega en vacinas como as de Pfizer ou Moderna contra a Covid-19, e outros tipos.

—A pandemia da Covid-19 acelerou esta investigación?
O mundo do ARN mensaxeiro, como medicamento, xa se coñecía. Coa chegada da pandemia o que fixo foi que se acelerara a súa translación clínica. En realidade moitos grupos de investigación traballamos con el desde hai máis de dez anos. 

Mais, efectivamente, coa Covid-19 un proceso que aínda tardaría uns anos en saír ao mercado conseguiuse que saíra en tempo récord. Isto facilitará o camiño aos futuros medicamentos por axilizarse todo o proceso sanitario e o seu paso polas axencias de regulación.

—Cando se poderán realizar ensaios clínicos para poder aplicar este adianto en pacientes?
Non conseguimos trasladalo á industria. Tentaremos avanzar e conseguir que algunha empresa se interese  Os ensaios clínicos son imposíbeis sen esa posibilidade.