Unha marcha e unha demanda: que volten para a casa

Sábado, 2:29 am. O xersei, o termo do café, o bocadillo, a muda de roupa, a manta, o cartón de identidade, a bandeira da patria. Todo listo na bolsa antes de saír da casa. A pesar das máximas de 25º durante o día, fóra segue a ser unha madrugada húmida de abril. Pedro Chosco leva xa un par de horas petando na porta. Non apetece un carallo saír.

 

De camiño á dársena de La Salle, todos os bares están abertos, con cadanseu grupo de fumadores na entrada. O autocarro agarda mentres varias persoas fan tempo para as máis atrasadas. Ás tres da madrugada, a columna norte da XII Marcha às cadeias inicia o seu itinerario, que percorrerá máis de 1.100 quilómetros en menos dun día.

 

As primeiras horas da viaxe non existen, envoltas na noite e no silencio. O autocarro engole máis solidarias en Lugo e Barreiros, paradas que pasan desapercibidas polo sono das pasaxeiras. Espertamos entre a néboa e a luz da mañá, nunha estación de servizo asturiana, a dez quilómetros do Centro Penitenciario de Villabona. Baixamos tomar café. Pódese distinguir a cadea desde a estrada, varios barracóns en ringleiras. “A miña muller Sefa pasou aquí un tempo, antes de que a pasaran a Teixeiro, que foi construída pola mesma altura”, conta un dos solidarios. “Foron tantos anos os que pasou co terceiro grao na Coruña, que no cuartel xa nos facían bromas co tema cando tiña que ir asinar”, engade.

 

 

No ascenso até o centro, de súpeto, seis carros da Garda Civil interrompen o paso á altura do apeadoiro de comboios. Identificacións de toda a comitiva e as “comprobacións” extra demoran e estragan o horario calculado. Os dous últimos quilómetros até a entrada da prisión deben ser feitos a pé, con dous carros da Garda Civil como escolta. Un par de axentes gravan o grupo cos seus smartphones persoais. Ficamos na porta, non hai posibilidade de se achegar máis. Outro Garda Civil anota as consignas nunha folla en branco. Son as nove da mañá e hai un ceo azul inmenso, o altofalante con rodas proxecta o himno por riba dos muros.

 

‘Ancha es Castilla’

 

De volta no autocarro, un dos pasaxeiros ofrece chocolate, outro gominolas. Todo o mundo fala en voz alta, ri, fai bromas. Deixamos Asturias atrás máis tarde do programado. Espertamos xa en Castela e León que, fóra do estereotipo, non aparece chá e amarela, senón verde e con suaves vales. Paramos a xantar en Benavente. A conversa xira sobre as sancións económicas. “Téñennos chegado multas nas marchas, principalmente ligadas a ir sen o chaleque reflectante ou por usar bengalas”, explica unha militante.

 

Máis unha vez, o autocarro, pequeno fogar improvisado durante unhas horas. Espertamos xa fronte á cadea de Topas, onde está preso Diego Santim, que finalizará a súa pena por volta do 1 de maio. Máis unha vez, unha comitiva de Gardas Civís agarda por nós. “Su permiso de manifestación era para las once y media, y han llegado varias horas tarde, así que vamos a identificarlos a todos”, di un dos axentes.

 

O pequeno grupo cruza a estrada e para fronte á porta da prisión. Diego Santim reside nun módulo lonxe dos muros, así que non pode vernos e nin sequera sabemos se chega oír as bucinas, as cancións que saen polo altofalante ou os berros. “Sacadnos de aquí”, berran outros presos desde as xanelas. “Somos poucos, a próxima vez traemos unha escada!”, contesta un dos participantes na marcha.

 

A vertixe dos muros

A media tarde, as dúas columnas converxen no centro penitenciario de Mansilla de las Mulas, perto de León. A columna sur saíu de Vigo na medianoite do sábado e visitou a prisión de Ocaña (Toledo), onde está preso Eduardo Vigo, e a de Dueñas (Palencia), onde está interno Roberto Rodríguez Fialhega ‘Teto’. “En Ocaña non puidemos ver a Edu, mais en Dueñas Teto estaba ben ubicado e puidemos mesmo falar con el”, conta Cristina Rodríguez, do colectivo Que voltem para a casa.

 

“Preguntou quen había e fomos contándolle, díxolle a un amigo que tiñan que ir á praia a Saians cando saíse...”, relata emocionada. Fálanlle do seu sobriño –”parécese moito a ti”– e coréanlle o ‘parabéns para ti’ –o seu aniversario será esta cuarta feira–. Unha reunión de amigos espontánea. Por riba dos muros e dos arames, as palabras.

 

A media tarde, as dúas columnas converxen no centro penitenciario de Mansilla de las Mulas, perto de León

 

Unha ringleira de chaleques reflectantes arrodea o recinto de Mansilla de las Mulas. As múltiples barreiras que separa as presas das explotacións agrícolas dan vertixe. Outra vez, o mesmo ritual: os cánticos, a música a través dos altofalantes, as bucinas, os petardos. Varias persoas improvisan un mastro coa bandeira da patria que plantan á beira do muro. Dentro do recinto, varios brazos e prendas abanean a través das xanelas. Non sabemos se algunha delas é Maria Osório, que será posta en liberdade nuns meses. Pasan das seis da tarde. As dúas columnas despídense e inician o último traxecto cara Galiza.

 

A dispersión é, tamén, a viaxe de volta, unha derrotada constatada cada vez que se toma o camiño cara ao fogar sen a persoa querida. No noso camiño de volta, un tractor apura a volta á casa a través das leiras. No noso camiño de volta, tamén un Audi cun señor que viste un pano de seda cor burdeo adiántanos na autopista. No noso camiño de volta, o contaquilómetros do autocarro continúa a deglutir e rexistrar as cifras desta dispersión que atenta contra normas internacionais en materia de dereitos humanos. Nas xanelas do centro penitenciario, os mesmos brazos seguen a saudar.