A Lei do Clima, entre a "ineficacia" e a "renuncia" ás capacidades da Galiza

A Xunta da Galiza aprobou a finais do pasado mes de xuño o período de exposición pública do anteproxecto da Lei do Clima, unha norma que desde o Goberno presentan como a ferramenta que vai lograr que o país sexa "climaticamente neutro". O propio presidente da Xunta, Alfonso Rueda, incidiu en que en 2030 vanse reducir en 57 % as emisións de gases de efecto invernadoiro. Ademais, a lei — estruturada en sete títulos e 54 artigos— converterá as medidas climáticas nun "eixo prioritario" de todas as políticas da Xunta. O calendario do Executivo prevé que o proxecto de lei chegue ao Parlamento galego no último trimestre do ano. Mais no seu proceso de exposición pública, o proxecto foi albo de críticas, achegas e emendas por parte de diferentes entidades, colectivos e asociacións. Un dos reproches máis frecuentes é a falla de "concreción" e de "ambición" na norma que impulsa a Consellaría de Medio Ambiente que dirixe Ángeles Vázquez. O Observatorio Galego da Acción Climática foi unha das entidades que enviou suxestións para mellorar un anteproxecto " moi decepcionante", adxectivo que partillan con asociacións e colectivos ambientalistas. Así, apúntase a que o anteproxecto de Lei do Clima non inclúe obxectivos vinculantes e ambiciosos para a redución das emisións de gases de efecto invernadoiro. Sinálase, ademais, que tampouco se marcan estes obxectivos en materia de enerxía, a pesar de que a súa transformación e consumo é responsábel de 71% das emisións territoriais da Galiza. Ademais, atrasa o horizonte para lograr a neutralidade climática (emisións netas cero) a 2050, "cando sería factíbel atinxila en 2040 ou incluso antes, o que estaría máis en liña co Acordo de París". O cambio climático tamén afecta o patrimonio monumental: así dana o granito "Pouco útil" Tamén a Federación Ecoloxista Galega considera que o anteproxecto, tal e como foi concibido polo Goberno da Xunta da Galiza, adoece da "concreción necesaria para ser eficiente" no conxunto do territorio e presenta "deficiencias" que poñen en risco os compromisos asumidos por Galiza en materia climática. "O anteproxecto da Lei do Clima non concreta nin como será a transición, nin as medidas necesarias para alcanzar a neutralidade, nin como contribuirán os diferentes sectores económicos ás reducións, nin como vai participar a sociedade nelas", apuntan desde o colectivo, o que fai a proposta da Xunta "pouco útil" e "incongruente" coa lexislación europea e estatal. Desde a Federación Ecoloxista Galega chaman a incluír no proxecto de lei medidas para protexer e apoiar os sectores sociais máis desfavorecidos, os que máis sufran as consecuencias da emerxencia climática, así como a incorporar as ameazas "xa evidentes" do cambio climático. "Vemos unha falta de valoración dos riscos asociados á emerxencia climática, como os incendios, a erosión do solo, a suba do nivel do mar ou o aumento de eventos meteorolóxicos adversos", afirma o seu portavoz, Benito Andrade. Mais as emendas e críticas ao anteproxecto non proceden só do mundo do ecoloxista ou da defensa do medio ambiente, tamén as realizaron entidades de defensa das augas veciñais e os montes en man común. Así será a Galiza de 2050: clima mediterráneo, até 40% máis de vagas de calor e adeus ao orballo Recoñecemento A Organización galega de montes comunais e veciñais critica que "nunha lei do clima da Galiza, que ademais ten como obxectivo a loita contra o cambio climático, non figuren as comunidades de montes veciñais en man común, que son sociedade civil organizada e titulares de masas boscosas, o cal só pode ser entendido se quen redactou este anteproxecto dá por feito que as comunidades de montes non existen ou van deixar de existir". Non é a única crítica. Entidades de montes e augas comunais critican o feito de que "este anteproxecto non contemple especificamente as traídas de augas veciñais -que é unha xestión comunitaria das augas e que ademais garante unha auga de calidade, respectuosa co medio ambiente- e descoñece o territorio galego". Na Galiza "hai 3.000 comunidades de montes, compostas por máis de 150.000 veciñas e veciños comuneiros e ocupan unha cuarta parte do territorio galego (perto das 700.000 hectáreas). Que non aparezan como tales na Lei do Clima de Galiza non se pode comprender", insisten. O Rexistro galego da pegada de carbono, conclúen, non pode basearse na filosofía de “que quen pague pode seguir contaminando”. No debate na Cámara galega sobre a política climática da Xunta, que decorreu en febreiro, a oposición reprochou ao Executivo galego que "nada fixo" en tres anos de Estratexia climática. Nese debate, a conselleira de Medio Ambiente, Ángeles Vázquez, anunciara "as bondades" da primeira Lei do Clima da Galiza. "Veunos falar aquí de algo que non existe, que é a política climática da Xunta da Galiza; díganos unha soa medida de certo calado que adoptasen ao longo destes anos, por favor", instáranlle desde a oposición. Xullo foi o mes máis cálido a nivel mundial desde que hai rexistros Cara a un futuro preocupante que xa se albisca no presente Os estudos do Observatorio da Sustentabilidade, traballos das universidades galegas ou o sexto informe de avaliación do Grupo Intergobernamental de Cambio Climático, entre outros, coinciden en indicar cara a onde vai o clima, tamén na Galiza: temperaturas máis altas, mingua de choivas. As estacións —inverno, verán, primavera e outono— iranse esvaendo e xa non será tan doado diferenciar unha doutra. Na Galiza, a media anual de temperatura aumentou 0,19 graos por década entre 1962 e 2017. As previsións son que esta dinámica vaia a máis nas vindeiras décadas. Os modelos elaborados no seu día polo investigador da Universidade de Santiago de Compostela (USC) Dominic Royé proxectan un aumento de intensidade das vagas de calor de 104% para 2050 para a península Ibérica. No que atinxe á Galiza, o incremento estará por baixo desa media, chegando a 20% na costa e superando 40% e mesmo até 60% canto máis ao interior do país. "As choivas serán máis escasas precisamente onde máis chove, alcanzando reducións máximas na Galiza interior, con reducións de máis de 500 mm anuais, o que implica levar a súa precipitación media anual a valores inferiores á metade da actual", advirte o Observatorio de Sustentabilidade.