Galicia: petróleo, gas e auga

A Unión Europea estableceu como obxectivo estratéxico para 2050 ser o primeiro continente climaticamente neutro. As emisións de CO2, o compoñente máis importante (65%) das emisións de gases de efecto invernadoiro, medraron a un ritmo medio anual próximo ao 2% entre 1970 e 2021. Segundo as estimacións do órgano europeo, a redución dun 30% para 2030 requiriría un descenso do 4% anual e as cero emisións netas para 2050 dun 8%. Situándose esta como unha tarefa titánica para quen é o terceiro maior consumidor de enerxía do mundo. Europa quere afrontar, en simultáneo, o cambio climático, a seguridade enerxética e a instauración dun novo modelo de crecemento económico globalmente competitivo. Pero dous dos seus tres tratados fundamentais fan referencia á enerxía (CECA 1951 e Euratom 1957) e durante décadas esta foi considerada competencia estritamente estatal. Primeiro, porque os mercados enerxéticos dependen das infraestruturas construídas a este nivel e, segundo, por ser chave para asegurar a seguridade e a economía dos Estados. Petróleo Neste escenario, Galicia incorpora varias incertezas para cumprir co obxectivo. Como se aplicará nas estruturas territoriais (concellos grandes vs pequenos); como impactará no tecido empresarial, onde son maioría as pequenas e medianas empresas; no sector do trasporte, nun territorio periférico dentro da xeografía da Unión e que tamén se conforma maioritariamente por Pemes que non teñen a capacidade dos grandes conglomerados europeos para afrontar o investimento, mantendo o emprego e os tempos de entrega; e, como asumirá esa co-responsabilidade unha sociedade abafada pola inflación de prezos na cesta básica. Aos factores trasporte de pasaxeiros, trasporte de mercancías, electrificación no trasporte privado e infraestruturas de recarga de acceso público súmase a dispoñibilidade de enerxía eléctrica fronte á suba potencial da demanda. Aínda que os tempos de recarga poderían ser discriminados en función do tramo de menor consumo, a rede debe contemplar a posibilidade de recargar nos momentos álxidos. Asemade, a autonomía e o ciclo de recarga das baterías tamén actúan como freos, xa que nestes momentos teñen unha acumulación de enerxía limitada en comparación co vehículo de combustión. Gas Unha das melloras ambientais e avances no proceso de descarbonización da mobilidade industrial foi o fomento do uso de combustibles derivados do gas natural, nas súas variantes licuado e comprimido. Con todo, dous feitos veñen a condicionar o uso destes derivados: a Administración eliminou a finais de 2021 as subvencións para investimento en vehículos industriais de gas natural; e de febreiro de 2021 a xaneiro de 2022 o prezo do gas para a automoción pasou de 0,68€/kg a 2,2€/kg. O hidróxeno verde foi gañando terreo e hoxe considérase un vector enerxético chave para a descarbonización da economía, en gran parte polas súas múltiples aplicacións e atributos. Por exemplo, permite canalizar grandes cantidades de enerxía renovable cara sectores onde a electrificación non é unha opción viable. Así, preséntase como unha das tecnoloxías verdes clave para contribuír á transición cara á neutralidade climática e a posición xeográfica do Estado é privilexiada para a produción de hidróxeno verde a grande escala. Auga Moitos expertos dirían neste punto, atinxindo Galicia, que os parques eólicos mariños proporcionan un valor ambiental e socioeconómico estratéxico que os converte nunha das fontes de enerxía renovables máis relevantes para lograr unha economía europea climaticamente neutra en 2050. Dende a perspectiva europea, a eólica mariña concíbese como unha alternativa que contribúe á consecución dos obxectivos de descarbonización. Pero esta "enerxía azul" enfronta para os galegos tres importantes problemas. Calquera inxerencia no medio debe ir acompañada dun consenso social que varios dos actores implicados na eólica mariña xa desbotaron Primeiro, a incerteza, pois descoñécese o impacto negativo que a instalación e posta en marcha dun macroparque deste tipo pode ocasionar no medio mariño. Segundo, o interese na enerxía eólica mariña non se ten acompañado dun marco normativo estable e actualizado, capaz de proporcionar unha planificación detallada a medio e longo prazo. E, terceiro, calquera inxerencia no medio debe ir acompañada dun consenso social que varios dos actores implicados xa desbotaron de forma aberta e reiterada. É o caso dunha parte da sociedade civil e do sector pesqueiro galego, motor histórico da economía do país. Por riba da inconclusa dicotomía petróleo-gas, a falta de auga no mundo é un problema que a parte rica da humanidade aínda está empezando a albiscar. Sabemos que, de forma natural, Galicia é potencia nisto. Reconfiguremos as clientelas, que hoxe para uns son os capitais privados e para outros o favor de Europa e vexamos que podemos aportar pondo por diante as necesidades do país.