Éxito nos ensaios dun pioneiro fármaco contra o Alzhéimer: "Demostra que poderemos atrasar, e mesmo reverter, a doenza"

Un primeiro ensaio realizado a nivel mundial por persoal investigador do University College Londres (UCL) e do University College London Hospital (UCLH), no Reino Unido, está a investigar unha pioneira terapia xenética para combater a enfermidade de Alzhéimer que pode reducir de maneira segura e con éxito os niveis da proteína tau daniña, que se sabe que causa a enfermidade. O estudo, dirixido pola neuróloga Catherine Mummery, do Instituto de Neuroloxía Queen Square de UCL e Hospital Nacional de Neuroloxía e Neurocirurxía, é o primeiro neste ámbito no que se adopta un enfoque de "silenciamiento de xenes" na demencia e a enfermidade de Alzhéimer.

Para iso utiliza un fármaco chamado BIIB080 (/IONIS- MAPTRx), que é un oligonucleaotido antisentido —empregado para deter a produción dunha proteína por parte do ARN—, co obxectivo "silenciar" o xene que codifica a proteína tau, coñecida como proteína tau asociada a microtúbulos (xene MAPT). Isto evita que o xene se traduza na proteína de forma dosificábel e reversíbel. Tamén diminúe a produción desa proteína e altera o curso da enfermidade.

Necesitaranse "máis ensaios en grupos máis grandes de pacientes", precisa o equipo investigador, para determinar se isto conduce a un beneficio clínico; porén, os resultados da fase 1, publicados na revista científica Nature Medicine, con resultados de 46 pacientes, son a primeira indicación de que este método ten un efecto biolóxico. Actualmente non hai tratamentos dirixidos á tau. Os medicamentos aducanumab e lecanemab, recentemente aprobados para o seu uso nalgunhas situacións pola Axencia Norteamericana do Medicamento (FDA, polas súas siglas en inglés), diríxense a un mecanismo de enfermidade separado na enfermidade de Alzhéimer, a acumulación de placas amiloides.

O ensaio de fase 1 analizou a seguridade de BIIB080, o que fai no corpo e que tan ben se dirixe ao xene MAPT. Estudouse sobre 46 pacientes, cunha idade media de 66 anos, que se inscribiron no ensaio, que decorreu entre os anos 2017 e 2020. O ensaio analizou tres doses do medicamento, administradas por inxección intratecal —inxección no sistema nervioso a través da canle espinal—, en comparanza co placebo.

Os resultados mostran que o fármaco foi ben tolerado, xa que todos os pacientes completaron o período de tratamento e máis de 90% deles completaron o período posterior ao tratamento. Os pacientes nos grupos de tratamento e placebo experimentaron efectos secundarios leves ou moderados, sendo o máis común dor de cabeza tras a inxección do fármaco. Con todo, non se observaron eventos adversos graves nos pacientes que recibiron o fármaco.

O equipo de investigación tamén analizou dúas formas da proteína tau no sistema nervioso central (SNC), un indicador confiábel de enfermidade, durante a duración do estudo. Atoparon unha redución superior a 50% nos niveis de tau total e concentración de tau fosforada no SNC despois de 24 semanas nos dous grupos de tratamento que recibiron a dose máis alta do fármaco.

"Os resultados son un importante paso adiante na demostración de que podemos atacar con éxito a tau para atrasar, ou posibelmente mesmo reverter, a enfermidade de Alzhéimer"

"Necesitaremos máis investigación para comprender até que punto o fármaco pode atrasar a progresión dos síntomas físicos da enfermidade e avaliar o fármaco en grupos de persoas maiores e máis grandes e en poboacións máis diversas. Pero os resultados son un importante paso adiante na demostración de que podemos atacar con éxito a tau cun fármaco silenciador de xenes para atrasar, ou posibelmente mesmo reverter, a enfermidade de Alzhéimer e outras enfermidades causadas pola acumulación de tau no futuro", conclúe Mummery.