Os donos do negocio da sanidade privada na Galiza

O pasado 25 de marzo, o Grupo Ribera Salud fíxose coa xestión do Hospital Juan Cardona. O centro sanitario ferrolán conta con 150 camas, ofrece unha carteira de servizos en ramas como a cirurxía, medicina interna, xinecoloxía ou a cardioloxía e dispón de convenios cunha ampla rede de aseguradoras. A propiedade do sanatorio correspondeu desde o século XVIII a unha irmandade, que en 1969, cando xurdiu a necesidade de construír o actual edificio, pasou a denominarse Fundación Santo Hospital da Caridade. Ribera Salud Ribera Salud adquiriu, con anterioridade á formalización da operación do Juan Cardona, dous hospitais de referencia na Galiza. O 3 de outubro de 2019 mercou por 22 millóns de euros á sociedade Nosa Terra 21, propiedade do navieiro José Silveira Cañizares, Povisa, o xigante galego da sanidade privada, con 573 camas instaladas e unha facturación en 2018 de 102 millóns, 80 dos cales procederon directamente do orzamento da Xunta, segundo as últimas contas publicadas. O 31 de xullo de 2020 comprou a maioría do capital do sanatorio lugués de Polusa, un centro médico de 80 camas fundado en 1981, até a súa venda en mans de diversos investidores galegos, entre os que destacaba a familia Lence. As irregularidades pairan sobre o grupo desde hai décadas. Impulsado en 1991 polo Goberno valenciano do popular Eduardo Zaplana, como concreción práctica do modelo de colaboración público-privada, a Fiscalía ten imputado os seus principais directivos por presuntos delitos de malversación de caudais e prevaricación. O actual Executivo da Generalitat denunciou sobrecustos nalgunhas das súas concesións, entre elas no Hospital de Alzira. Ao tempo, continúan en marcha diversas investigacións xudiciais sobre a sociedade, como o cobro de comisións a provedores de material sanitario. O accionista de referencia de Ribera Salud é a multinacional Centene. A corporación estadounidense posúe máis de 90% do capital desde maio de 2020, tras comprar as súas participacións a Bankia e ao Banco Sabadell, herdeiras das accións das caixas valencianas. Centene, presente en máis de 80 países e considerado como o maior operador de seguros sanitarios do mundo, controla no Estado, a través de Ribera Salud, sete hospitais, tres deles universitarios e máis de 80 centros de saúde, con especial penetración no País Valenciá, Madrid e Estremadura. Asemade, participa doutros negocios no sector como a central de compras B2 saúde e a división tecnolóxica Futurs. Quirón O grupo Quirón é propietario do hospital Miguel Domínguez de Pontevedra, do Instituto de Neurorreabilitación de Pontevedra, do centro Quirón da Coruña e do sanatorio Nosa Señora dos Ollos Grandes de Lugo. Precisamente, a adquisición deste centro médico en xaneiro de 2021 á familia López Pardo é a última operación da principal compañía da sanidade estatal na Galiza. Quirón, quen declarou en 2019 unha facturación de 3.300 millóns de euros e uns beneficios de 400, ten como accionista de referencia a multinacional alemá Fresenius, o xigante europeo do negocio da saúde. Quirón, titular de 53 hospitais e 99 centros de saúde no Estado, resultou favorecido nos diversos procesos de privatización impulsados polos Gobernos do Partido Popular. De feito, o principal executivo da compañía durante os anos de máxima expansión, o asturiano Víctor Madera, foi denominado nos círculos do poder como “o ministro de Sanidade do PP na sombra”. Madera conta actualmente con importantes intereses inmobiliarios na Galiza a través da súa patrimonial Paisajes de Asturias. As orixes de Quirón repítense co grupo Hospitales de Madrid (HM). Os seus propietarios, a familia Abarca Cidón, viron medrar o seu patrimonio a medida que os Executivos de Esperanza Aguirre acometeron o proceso de privatización do sector sanitario, entregando aos operadores particulares a xestión de centros construídos con diñeiro público. Neste momento están considerados como unha das grandes fortunas do Estado, cun patrimonio valorado en máis de 300 millóns de euros e con investimentos en diversos países mediante sociedades radicadas en paraísos fiscais como Luxemburgo. HM Hospitales de Madrid conta con catro centros sanitarios na Galiza. Na Coruña son titulares da Maternidade Belén e da clínica Modelo, con 146 camas operativas e importantes concertos coa Xunta da Galiza. Ao tempo, en Santiago de Compostela son donos da Nosa Señora da Esperanza e da Rosaleda, con capacidade para 119 doentes. Precisamente, a compra do histórico hospital compostelán por Hospitais de Madrid provocou, segundo denunciaron os sindicatos, un deterioro na calidade asistencial e recortes nos dereitos laborais dos traballadores e traballadoras. Segundo denunciara a CIG en maior de 2020, a dirección do hospital compostelán despediu tres empregados por tentar facer parte dunha candidatura do sindicato nacionalista. Vithas Vithas é outro dos xigantes do sector presente na Galiza. A compañía, propiedade da familia Gallardo, donos da farmacéutica Almirall, é titular da clínica Nosa Señora de Fátima de Vigo, con capacidade para 200 internos. O hospital vigués estivo dirixido durante anos polo número dous do PP en Vigo e xerente da patronal galega da sanidade privada, José Ramón Santamaría Barreiro. Santamaría Barreiro foi outros dos moitos directivos da Asociación de Hospitais da Galiza (Ahosgal) ligados aos populares, como o seu presidente até 2016, o lugués Justo Jorge. Os hospitais ourensáns de Cosaga e do Carmen e o coruñés San Rafael son os únicos de capital galego. O primeiro, a Cooperativa Sanitaria da Galiza, é un centro fundado en 1985 por profesionais do sector, contando actualmente con diversas consultas externas e 49 camas. O segundo, o centro médico do Carmen, con capacidade para 43 internos, mantense desde a súa constitución en 1949 en mans da familia fundadora. O San Rafael, con 157 camas, é unha institución privada fundada polo doutor Rafael Hervada en 1969. A cidadanía galega prefire a pública A falla de coñecer o impacto da pandemia nas contas da sanidade privada, o sector declara para 2019 unha facturación de 324 millóns no conxunto dos centros hospitalarios privados galegos, 8 millóns máis que o ano anterior. Segundo Ahosgal, a patronal galega, o 37,2% dos seus ingresos, aproximadamente uns 121 millóns, proceden de achegas directas do Goberno galego pola vía dos concertos. O desembarco na Galiza dos grandes operadores internacionais do negocio da saúde coincide cun aumento dos seguros privados. Segundo ten sinalado a Nós Diario o portavoz de SOS Sanidade, Manuel Martín, “os seguros privados teñen ampliado a súa cobertura desde o comezo da pandemia en máis de 10 puntos, representando a Atención Primaria o 30% do total”. Porén, a cidadanía galega segue apostando polo sistema sanitario público, nunha cifra moi superior á media estatal. Os propios estudos da patronal da sanidade privada recoñecen este realidade. Así, os datos recollidos no informe da entidade de 2019 sinalan que 75,96% da cidadanía galega opta polo sistema público, destacando as porcentaxes en hospitalización e urxencias, onde as preferencias superan o 80%. Nunha liña semellante sitúanse as cifras fornecidas para ese mesmo ano polo barómetro do Ministerio de Sanidade. A preferencia da poboación galega pola sanidade pública é moito máis decidida que no conxunto estatal. Mentres que o 75,96% dos galegos se amosan partidarios da pública, un 59,18% da poboación estatal aposta por este modelo de xestión, fixándose unha diferenza superior a 20 puntos entre uns e outros.