A demora nas probas diagnósticas é anterior á Covid

Carolina Castiñeiras foi diagnosticada en 2009 dun tumor maligno no aparato dixestivo. Un sarcoma denominado GIST polas súas siglas en inglés, Gastrointestinal Stromal Tumor. Desde entón, as resonancias magnéticas, os TAC e as endoscopias convertéronse no "pan de cada día" como lles acontece case ao cento por cento das pacientes oncolóxicas. É fundamental garantir unha asistencia de calidade que acurte os prazos Tras a chegada da pandemia da Covid-19, o diagnóstico e o seguimento de enfermidades como a súa complicouse. A paralización da actividade non urxente durante a primeira vaga do coronavirus desembocou no atraso de moitas probas previstas e recorrentes para a maioría das doentes con cancro mais tamén derivou nun aumento do "medo ao contaxio" que obstaculizou unha atención de calidade. Porén, Carolina Castiñeiras denuncia demoras anteriores á aparición do coronavirus. "Xa hai anos que se rexistran atrasos importantes para facer un TAC. Non é de agora. Houbo unha época en que eses atrasos non afectaban as pacientes de Oncoloxía, pero xa non se respectan tampouco os tempos estabelecidos para as doentes con cancro". Historial de reclamacións O seu historial de reclamacións, di, remóntase ao ano 2017. "Desde entón, as miñas solicitudes para que respecten os prazos marcados polos especialistas repítense de forma sistemática, para que accedan a facerme a proba que me corresponda en cada momento coa menor dilación posíbel". Tras o diagnóstico da enfermidade, Castiñeiras advirte unha etapa crucial para calquera doente de cancro. "O tempo é ouro para un enfermo oncolóxico. O tempo é vida. É fundamental garantir unha asistencia de calidade que acurte os prazos" dos que, dunha maneira ou doutra, acabarán sendo cativas, recoñece. A Covid-19 converteuse na escusa perfecta para xustificar unha situación que vén de vello, que é consecuencia dos recortes dos últimos anos "Entre que che fan as primeiras probas, dan os resultados, confirman un diagnóstico, miran se hai ou non un tratamento estándar para o teu caso ou se cómpre estudar outras opcións. Se hai un ensaio clínico ao que poidas sumarte, que cho concedan... Pasa moito tempo. E desde que comezas a tratar a doenza é importante realizar unha resonancia cada tres meses para ver como evoluciona. O normal é que cha fagan aos cinco meses e iso se comezas a reclamar o mesmo día en que tiñan que facercha", mantén. Só recoñece puntualidade en período electoral. "É matemático. E aí está o meu historial, que o confirma. Nesas datas, a cita cáeche mallada no día que toca". As consecuencias desta demora que se acumula ciclo tras ciclo, di, son terríbeis para moitas pacientes. "A Covid-19 converteuse na escusa perfecta para xustificar unha situación que vén de vello, que é consecuencia dos recortes dos últimos anos. Se tivésemos unha sanidade pública forte non teríamos que elixir entre a Covid e outras patoloxías nin deixar unha paciente oncolóxica de febreiro a agosto sen resonancia para descubrir entón que apareceron novas metástases. E falo dunha persoa de 35 anos", di. "Detrás desta pandemia virá outra que tamén se vai reflectir nos números, concretamente no aumento da mortalidade derivada do cancro", alerta Castiñeiras Se tivésemos unha sanidade pública forte non teríamos que elixir entre a Covid e outras patoloxías Aos atrasos en probas de diagnose fundamentais, Castiñeiras suma outros igual de importantes para garantir a calidade asistencial e de vida das doentes. "Os pagos por desprazamento a tratamentos, revisións ou probas diagnósticas acumulan esperas de até ano e medio. E tamén llo achacan á Covid. Non ten sentido. De veras destinan á pandemia os 12 céntimos por quilómetro que lles corresponde ás doentes que teñen que saír da súa área sanitaria?", incide. Persoal e tecnoloxía Desde a plataforma SOS Sanidade Pública, o médico de Atención primaria e voceiro de CIG-Saúde en Vigo, Manuel González Moreira, confirma "atrasos nos diagnósticos que son capaces de prever unha agudización da enfermidade mais tamén nas exploracións complementarias para un primeiro diagnóstico. Os procesos que apuntan gravidade poden derivarse a través do procedemento de vía rápida, pero non todos se advirten ás claras e iso consolida un atraso no diagnóstico precoz". A vía rápida permite sortear unha demora inxustificábel, pero quedan outras polas que pregunta Carolina Castiñeiras. Como se explican os atrasos que acumulan as salas de radiodiagnóstico? "Para determinadas exploracións complementarias non tiñamos recursos suficientes xa antes da pandemia", responde González Moreira. De nada sirve dispoñer das mellores máquinas se non temos persoal que saiba empregalas e interpretar os seus resultados "Ás veces por falta de tecnoloxía e ás veces de profesionais formados para utilizala. De nada sirve dispoñer das mellores máquinas se non temos persoal que saiba empregalas e interpretar os seus resultados e en Vigo, como noutras áreas sanitarias, hai carencias importantes en Radioloxía así como noutras categorías profesionais", advirte. Doutra banda, engade, a Covid, trouxo pacientes que requiren un uso elevado de tecnoloxía diagnóstica de imaxe, un incremento da demanda ao que hai que sumar os contaxios que afectan o persoal encargado de aplicar esas técnicas. "Isto acabou de alterar a capacidade do sistema de atender a carga de traballo real. Se antes xa era complicado e se estaban derivando á privada probas de imaxe, como sucedeu en Vigo por primeira vez coas ecografías, porque non daban feito, agora máis", salienta o voceiro de SOS Sanidade Pública. Esperas ficticias Segundo os últimos datos publicados polo Servizo Galego de Saúde, a espera media na Galiza para un TAC é a 31 de decembro de 2020 de 91,5 días fronte os 55,8 de hai un ano. No caso da resonancia, a demora aumentou de 64,8 a 102,5 días. "Este non é o tempo real que tarda unha persoa, de media, en realizar unha proba e obter un resultado, é o tempo medio de espera que leva no momento en que fan o corte para ofrecer este dato, polo tanto é un pouco enganoso", matiza González Moreira. Defendemos que se informe do tempo medio que tarda unha persoa en realizar unha proba, non do tempo medio de espera "Pode servir para analizar a evolución pero hai que ter en conta que nos picos da pandemia a actividade asistencial ordinaria diminuíu. Quere dicir que se xeraron menos peticións ao paralizarse o seguimento de doentes crónicos. Aínda así os tempos aumentaron, pero non sabemos que tería pasado de non se suspender boa parte da actividade, polo tanto non podemos comparar o dato deste ano co do ano pasado. Neste sentido, Manuel González Moreira reivindica unha demanda que non é nova. Desde hai tempo defendemos que se informe do tempo medio que tarda unha persoa en realizar unha proba, non do tempo medio de espera nun momento determinado. De contar con ese dato real de agarda por unha proba, habería que sumarlle o tempo que pasa até que lle dan o resultado e obtén unha cita para poñerlle solución ao seu problema. Todos estes son tempos que suman para chegar a un diagnóstico definitivo" ou encarreirar unha nova etapa dunha doenza xa coñecida. Sen eles, as cifras son enganosas, recalca.