Da balea azul ao musaraño pigmeo de dentes brancos
É unha emblemática obra do chamado xénero do infotenimento: “Informaçom [rigorosa] + entretenimento [formativo]”. Nas súas páxinas habitan os máis prodixiosos seres vivos, da descomunal balea azul (30 metros de lonxitude) ao musaraño de dentes brancos pigmeo, 750 veces máis pequeno. Recordes dos Seres Vivos, por primeira vez en lingua galega, ofrece anécdotas, sorpresas e curiosidades sobre o mundo natural.
Klaus Richarz e Bruno P. Kremer, autores da obra publicada por Edicións Laiovento e doutores en bioloxía, explican no Prólogo -Entre o diminuto e o gigantesco- como “a natureza apresenta, indiscutivelmente, umha enorme capacidade para nos interessar”. E a iso dedican as 325 páxinas dun libro verquido ao galego polo seu colega Carlos Garrido, tamén doutor en bioloxía e profesor de tradución técnico científica na Universidade de Vigo.
Recordes dos Seres Vivos subtítulase Anaos e gigantes, das bactérias aos vertebrados e estrutúrase en cinco grandes bloques: bacterias, protistas, fungos, plantas e animais. Ao cabo, exploran “o fascinante intervalo das 40 potências de dez existentes entre o protom e o universo”. O que vai do nanograma aos anos-luz.
Aínda que vocación de Richarz e Kremer é expresamente a “socializaçom do conhecimento científico, o livro de divulgaçom” -así o considera o tradutor-, en ningún intre perden de vista o absoluto rigor dos datos e as informacións. Segundo Garrido, Recordes dos Seres Vivos parte de “dous princípios basilares do fenómeno vital: a assombrosa capacidade de adaptaçom ao meio dos seres vivos e a sua exuberante e fascinante biodiversidade”. “O acaso e a necesidade”, sintetiza.
En todo caso, aos autores do volume móveos a pretensión de introducir a ciencia na vida cotiá. É por iso que se dirixen aos lectores e lectoras coa seguinte advertencia: “Nom deixe de animar o grupo de amigos com que xoga às cartas, o café com as amigas ou a próxima conversa com colegas de tra balho con quesons do género de 'Quantas bactérias caberiam sobre o ponto de um i desta página do libro?', 'Quantos quilómetros do fio teriam de segregar os bichos-da-seda para produzirem a nova blusa da colega?' ou 'Que espessura tem o maior fruto de tipo noz que existe na Terra?”.
“As próximas páginas revelarám-lhe a resposta a essas e a muitas outras questons, de modo que esperamos que a consulta e leitura destas contas do mundo vivo lhe deparem muitas sorpresas e momentos gratos”, engaden como colofón ao limiar de Recordes dos Seres Vivos.
Valor da tradución
Na nota do tradutor, Carlos Garrido defende “a fundamental significaçom que, para umha comunidade sociocultural como a galega, e para umha língua (socialmente menorizada) como o galego-português da Galiza, detém hoje a redaçom, traduçom e publicaçom de livros de divulgaçom técnico-científico”, aínda que, lamenta, o seu número “continua a ser verdadeiramente ridículo”.
“O modelo de língua que inspira a nossa traduçom corresponde a um galego 'nom secessionista', portanto nom subordinado ao castelhano”, explica, “e naturalmente coordenado, de um ponto de vista ortográfico, morfossintático e lexical, com as súas variedades geográficas lusitano e brasileiro”.