Curso de horta na casa: Aliados naturais na horta

Quen son os aliados na horta? Son moitos os factores e elementos que participan no ciclo da horta, desde insectos como as xoaniñas que axudan a loitar contra pragas coma a do pulgón, pasando por aves que colaboran a eliminar insectos coma as lesmas ou caracois, ou plantas coma a caléndula que contribúen a atraer polinizadores que favorecerán os cultivos do horto e que repelerán algunhas das pragas máis comúns. Debemos tentar manter esta biodiversidade na nosa horta e xardín, xa que será beneficiosa para os ecosistemas mais tamén para a propia horta e os cultivos. Como podo manter a biodiversidade na horta? O primeiro a ter en conta é que se queremos que a horta teña vida debemos de facer todo o posíbel por coidar o medio en que vivirán insectos, plantas e animais, tentar danalo o menos posíbel. Algunhas das consideracións a ter en conta son: -Non usar pesticidas, sulfatos, insecticidas ou herbicidas que poidan danar o noso terreo e a flora e fauna que nel viva. Se por exemplo usamos insecticidas químicos para tratar certas pragas, o que estaremos conseguindo probabelmente é acabar coa praga pero tamén con centos e miles de insectos beneficiosos para a horta. Insectos que poderían chegar a servir coma aliados contra pragas, ou que actuarían como polinizadores dos cultivos. -Ofrecer unhas condicións de vida mínimas e saudábeis que fagan que insectos e animais consideren o noso horto como un bo lugar para vivir. Podemos, por exemplo, instalar “hoteis de insectos” que servirán para atraer e fidelizar algúns destes seres que farán de polinizadores e que axudarán a loitar con certas pragas. Tamén podemos instalar comedeiros e bebedeiros para aves silvestres e mesmo caixas niño que farán que estas atopen un lugar seguro e axeitado para vivir, ao tempo que contribuirán a controlar a presenza de caracois, lesmas, e outras pragas. Algunhas destas aves insectívoras beneficiosas para a horta poden ser os petos, as andoriñas ou os peizoques. Animais beneficiosos: —Paxaros: A presenza de paxaros no xardín vai favorecer a loita biolóxica contra pragas e insectos que poden acabar cos cultivos. Se ofrecemos auga, comida e refuxio será moi probábel que moitos paxaros beneficiosos se asenten nas nosas hortas ou nas inmediacións. Os petos axudarán a limpar e controlar as pragas das cortizas das árbores, algo moi beneficioso para as árbores froiteiras. Os paporrubios e os merlos van ser uns excelentes aliados na loita contra os caracois e as lesmas. Pola súa banda as andoriñas, as lavandeiras ou os rabirrubios axudarán a acabar con eirugas, mosquitos e vermes que afectan algúns dos nosos cultivos e plantas. —Insectos: Os insectos, a pesar de ser os causantes dalgunhas das pragas máis comúns da horta e xardín, e malia seren comunmente moi molestos en aparencia, algúns fan un labor moi importante na horta. As xoaniñas por exemplo serven coma perfectas devoradoras de pulgón, chegando a comer nun só día grandes cantidades. Os cempés e as arañas son capaces de devorar gran cantidade de insectos da horta e xardín, e non prexudican os cultivos. As avespas axudaran a manter a raia as larvas de moitos dos insectos que habiten na horta se lles proporcionamos flores e plantas aromáticas que lles dean as condicións idóneas para vivir. Tamén será importante atraer insectos polinizadores como as avelaíñas, as bolboretas ou as abellas que favorezan os cultivos. Plantas beneficiosas: As plantas, flores, aromáticas e mesmo as árbores froiteiras son unhas grandes aliadas na horta xa que servirán para protexer os cultivos de pragas e enfermidades como: —Pulgón: É unha das pragas máis comúns e difíciles de combater na horta. Plantando ortigas, menta ou caléndula perto dos cultivos realizando unha especie de fechado ou mesmo plantándoas intercaladas no medio dos cultivos conseguiremos evitar en moitas ocasións o pulgón. —Mosca branca: Esta praga é común que afecte o tomate, repolo, cabaza, cabaciña ou cogombro. Para previla podemos plantar preto dos cultivos caléndula, tagetes ou alfábega. —Nematodos: Estes pequenos vermes que afectan as raíces das plantas poden ser repelidos situando perto delas caléndula ou tagetes. —Mosquitos: estes insectos non presentan un problema para o horto ou os cultivos mais si para nós, non é agradábel traballar na horta se temos unha praga de mosquitos dificultando o noso labor, polo que os podemos previr tendo peeto plantas como citronela, alfabega ou xasmín. Outras plantas que nos poden beneficiar na horta e que teñen a particularidade de loitar contra diversas pragas son por exemplo: —Menta: Esta aromática é quen de repeler formigas, pulgóns, moscas e até ratos, asociándose comunmente a cultivos como o repolo, a coliflor ou o brócoli. Tamén é moi útil para plantar perto do composteiro e desta maneira evitar formigas e ratos. —Ruda: esta planta, cun cheiro tan recoñecíbel e forte é un dos mellores repelentes por excelencia. É perfecta para repeler pulgóns, piollos, ácaros, lesmas, caracois e até gatos que veñan escaravellar na nosa horta recen plantada. Hoteis de insectos Como os insectos son chave para loitar contra as pragas da horta e para contribuír na polinización é moi importante coidalos e atraelos ao terreo. Para isto, ademais de non usar produtos que poidan danalos, como insecticidas ou pesticidas, podemos contribuír realizando zonas de refuxio onde se poidan resgardar e reproducir. Nos últimos anos saíron iniciativas para protexer os insectos dos nosos xardíns e hortas coma os “hoteis de insectos”. Estes elementos consisten nunha especie de casetas, divididas en seccións feitas por diferentes materiais (cortiza, madeira con buratos etc) que serven de refuxio para diferentes tipos de insectos, tendo cada un deles unha zona preferida debido as súas condicións e características. Os hoteis de insectos poden mercarse ou poden construírse de modo caseiro, existindo diversos titoriais pola rede e en diferentes publicacións para levalos a cabo. Tamén algunhas administracións e colectivos están a fomentar en diferentes zonas da península a instalación deste tipo de elementos que favorecen de forma moi positiva a biodiversidade. Os 3 'R' na horta: Reciclando madeira A madeira é un elemento moi útil na horta e no xardín, con restos de poda, palés, caixas de froita, restos de madeira etc. podemos elaborar diversos materiais para a horta como bancais, testos, lugares para gardar a ferramenta, composteiros, sementeiros... Cun pouco de imaxinación mais, sobre todo, con agarimo podemos converter pequenos restos de refugallo en elementos decorativos e xeitosos para a horta. É bo procurar unha utilidade ao que estamos a construír e fabricar, pero tamén está ben valorar o aspecto estético da horta e do xardín, xa que traballaremos moito máis a gusto nun lugar en que nos sintamos cómodos e do que nos sintamos orgullosas e orgullosos. Na fotografía superior móstrase un exemplo do que se pode fabricar con caixas da froita ou con restos de madeira en xeral, e que servirá como fermosa decoración de calquera horta ou xardín. Tamén podemos aproveitar elementos como caixóns ou maletas para darlles unha segunda vida. Preparados naturais para a horta. Infusión de lavanda como insecticida e funxicida A lavanda é unha grande aliada para a horta e para a persoa que a cultiva, xa que ademais de ter un rico perfume que nos alegrará a nosa estancia nela, e de ter infinidade de propiedades medicinais, tamén é unha grande aliada contra pragas grazas ás súas propiedades insecticidas e insectífugas. A lavanda prefire terreos secos e pouco fertilizados para conservar intactas as súas propiedades. Podemos plantar lavanda perto de cultivos e plantas que sexan sensíbeis aos pulgóns, pero ademais poderemos preparar unha infusión coa propia planta que nos servirá para tratar directamente a praga en cultivos afectados. Que preciso? —100 gramos de flores de lavanda frescas ou 20 gramos de flores secas —1 litro de auga —Unha pota —Un pulverizador —Un coador Receita: —Apaña 100 gramos de flores secas ou colle 20 gramos de flores secas que teñas conservadas e gardadas. —Mestura as flores e o litro de auga nunha pota. —Pon a pota a lume lento até que estea a piques de ferver, nese momento apaga o lume. É moi importante que non chegue a ferver para manter intactas as propiedades. —Tapa a pota e deixar arrefriar. —Unha vez fría a mestura coarase co coador. Os restos sobrantes engadiranse á compostadora para aproveitalos. —Metere o líquido nun pulverizador. Como usalo? A infusión poderá usarse pura, sen diluír, pulverizada directamente sobre as plantas e cultivos que estean afectados polo pulgón. Poderá repetirse a pulverización se a praga aínda resistise. A infusión non serve para ser gardada nin conservada, polo que a haberá que utilizar nas seguintes horas despois de ser realizada. Eco-consello Plantar alfábega no horto axuda a repeler algunhas pragas como a mosca branca e tamén insectos como moscas e mosquitos en xeral. Ademais, atrae un gran número de polinizadores.