As mortes por cancro que poderían evitarse: así afectan o tabaco e o alcol

O tabaquismo, o consumo de alcol, o alto índice de masa corporal (IMC) e outros factores de risco foron responsábeis de 4,45 millóns de mortes por cancro no mundo en 2019, isto é, case a metade do total, segundo unha nova investigación publicada nesta sexta feira na revista científica The Lancet.

"Este estudo ilustra que o cancro segue a ser un importante reto para a saúde pública que está a medrar en magnitude en todo o mundo. O tabaquismo continúa como o principal factor de risco de cancro en todo o mundo, aínda que hai outros factores importantes que contribúen á carga do cancro", comentou o doutor Christopher Murray, director do Instituto de Métrica e Avaliación Sanitaria da Facultade de Medicina da Universidade de Washington e coautor do estudo.

Utilizando os resultados do informe Global Burden of Diseases, Inxuries, and Risk Factors (GBD) 2019, os autores investigaron como 34 factores de risco de conduta, metabólicos, ambientais e ocupacionais contribuíron ás mortes e a mala saúde por até 23 tipos de cancro diferentes en 2019. Entre 2010 e 2019, as mortes por cancro debidas a factores de risco aumentaron 20,4% a nivel mundial, pasando de 3,7 millóns a 4,45 millóns. A mala saúde debida ao cancro aumentou tamén 16,8% no mesmo período, pasando de 89,9 millóns a 105 millóns de anos de vida axustados por discapacidade (AVAD).

Os riscos metabólicos representaron o maior aumento porcentual das mortes por cancro e a mala saúde, cun aumento de falecementos de 34,7% —de 643.000 mortes en 2010 a 865.000 en 2019—. Os factores de risco de conduta, como o consumo de tabaco e alcol, as relacións sexuais de risco e os riscos dietéticos, foron responsábeis da meirande parte dos cancros a nivel mundial, representando 3,7 millóns de mortes.

Case 2,88 millóns de mortes en homes —50,6% de todas as mortes por cancro en homes— poderían atribuírse aos factores de risco estudados, en comparación con 1,58 millóns de mortes en mulleres —36,3% de todas as mortes por cancro en mulleres—. Os principais factores de risco globais de morte por cancro e mala saúde para ambos os sexos foron o tabaquismo, seguido do consumo de alcol e o elevado IMC.

A principal causa de morte por cancro atribuíbel a factores de risco, tanto en homes como en mulleres, foi o cancro de traquea, bronquios e pulmón, que representou 36,9% de todas as mortes por cancro atribuíbeis a factores de risco. Seguírono o cancro de colon e recto (13,3%), o cancro de esófago (9,7%) e o cancro de estómago (6,6%), nos homes, e o cancro de colo de útero (17,9%), o cancro de colon e recto (15,8%) e o cancro de mama (11%), nas mulleres.

Diferenzas de xénero

Os investigadores acharon diferenzas en homes e mulleres en dúas categorías principais: riscos de comportamento e riscos ambientais e laborais. A respecto dos riscos de conduta, os homes (33,2%) tiñan case catro veces máis AVAD de cancro atribuíbles ao tabaquismo que as mulleres (8,9%). En canto ao consumo de alcol, os homes (7,4%) tiñan máis do triplo de AVAD por cancro que as mulleres (2,3%). O maior número de AVAD por cancro nos homes pode deberse a que os homes son máis propensos a fumar e beber que as mulleres, sostén o estudo.

Ao examinar os riscos ambientais e laborais, os investigadores descubriron que os AVAD por cancro eran tres veces máis elevados entre os homes (3,9%) que entre as mulleres (1,3%), o que suxire que os homes poden ser máis propensos que as mulleres para traballar en lugares con maior risco de estar expostos a axentes carcinóxenos.

En 2019, as mortes por cancro (25,4%) e as mortes por cancro atribuíbles ao risco (26,5%) a nivel mundial producíronse de forma desproporcionada nos países cun nivel sociodemográfico alto, aínda que estes países só representaban 13,1% da poboación mundial. As cinco rexións con maiores taxas de mortalidade por cancro debida a factores de risco foron Europa Central (82,0 mortes por cada 100.000 habitantes), Asia Oriental (69,8), América do Norte (66,0), América Latina (64,2) e Europa Occidental (63,8).

Os patróns de mortes por cancro e mala saúde debidos a riscos ambientais e laborais, de conduta e metabólicos difiren en todo o mundo, sendo as relacións sexuais sen protección un factor de risco principal de mala saúde nos lugares situados no extremo inferior do espectro do nivel sociodemográfico.