A ciencia como ferramenta de avance social

Se acudimos ao repositorio de información de referencia en liña –a Wikipedia– e facemos unha pesquisa rápida, obtemos a seguinte definición de ciencia: “Sistema que organiza e ordena o coñecemento a través de preguntas comprobábeis e un método estruturado que estuda e interpreta os fenómenos naturais, sociais e artificiais”. Esta definición académica é correcta, mais non logra (nin tampouco pretende) responder aos fenómenos que xurdiron desde a aparición, popularización e ata a actual esencialidade desta disciplina na sociedade. A ciencia, desde os seus inicios e no seu posterior desenvolvemento, supuxo unha revolución para co pensamento hexemónico da época, sexa cal for a etapa en cuestión, baixo a forma de algo que poderíamos denominar “forza puxante” ou “motor de cambio”. Con todo, a relación entre o pensamento científico e a súa propagación – non só daquela parte máis metodolóxica – ao conxunto da humanidade ten sido sempre un punto de conflito. Conflito que se mantén ata a actualidade. Por un lado, deberíamos definir o que entendemos que é para o conxunto da humanidade a ciencia. Polo seu carácter xerador de coñecemento, esta disciplina constitúe unha fonte de riqueza específica e de potencial incalculábel. En poucas palabras, se entendemos toda a súa magnitude, podemos determinar que a ciencia debe ser ademais unha ferramenta social: unha base da que partir e motor de cambio ou xerador de coñecemento para o avance social. Paralelamente podemos abrir un novo razoamento ou debate: o da natureza da ciencia como produto social. A pesar de que pareza obvio, cabe recordar que a ciencia é unha disciplina colectiva, que funciona en base ao intercambio do coñecemento do que dispón a comunidade científica (neste caso, aquela parte da sociedade que se dedica á ciencia). Chegados a este punto, é necesario conxugar estas dúas vertentes nunha nova pregunta: dado que a ciencia é un produto social e ao mesmo tempo unha ferramenta de cambio colectivo, debe existir algún criterio ou norma para o seu uso e fins? Basta con retraernos ao Proxecto Manhattan (1942-1946) para achar unha resposta inmediata: si. Paréceche interesante o texto que estás a ler? Continúa a lectura acudindo ao teu quiosque ou á nosa loxa en liña para mercar o Nós Diario e descubrir o caderno Aprender. Non quedes sen el en próximas ocasións: subscríbete xa!