Trespes. O preciso

Un tallo, por moi sinxelo que sexa, terá polo menos tres patas. Tres puntos crean un plano de apoio, e esta é a forma máis elemental de construír un asento. Tres partes imprescindíbeis para compoñer un todo. Tres patas, neste caso tres pés, forman este estudio desde 2005. Carlos Mosquera, Alberte Pérez e Enrique Iglesias fundaron o estudio practicamente ao acabar a carreira. Durante estes anos resistiron os tempos máis duros da crise económica, pero o máis difícil foi a marcha de Carlos, que por motivos persoais se trasladou aos Estados Unidos. Agora quedan tan só dous pés, mais os proxectos dos que falaremos a continuación foron feitos aínda a seis mans. Os proxectos, a seis e catro mans, nacen do mesmo xeito: dunha conversa. Dialogando entre eles buscan a solución máis axeitada a cada problema, posto que non cren en receitas para a arquitectura. Outra das súas obsesións, como de todo bo arquitecto, é a luz. Así, traballan tanto a iluminación natural de cada estancia (mesmo un pequeno baño interior), como a protección da luz no exterior. Fronte aos tópicos, os veráns galegos poden ser moi duros, polo que nas súas obras se estuda o modo de protexerse dos excesos do sol. Outro tema moi interiorizado para os tres, dado que medraron como estudio durante a crise, é a consciencia de que os recursos non son ilimitados. Mesmo esta idea está na xénese da súa forma de facer. Definen a súa maneira de traballar como: "Facemos arquitectura precisa. Nos dous sentidos. No sentido do que se precisa, que é de necesidade. Dicimos moito que a mellor arquitectura é a que non se constrúe, aínda que soe moi esaxerado. O que queremos dicir é que con pouco pódense facer cousas moi interesantes. Soemos traballar con moi poucos recursos, o que nos obriga a ser moi precisos. Temos uns proxectos tan pequenos que cada centímetro conta". Ilusións En poucos anos, pasaron de ser estudantes a estar nomeados nun premio de arquitectura de gran prestixio, proxecto que marcaría o seu inicio profesional. Este foi un encargo do concello de Ourense para rehabilitar un edificio para a asociación galega de magos profesionais: a Casa da Maxia. Este proxecto enmárcase dentro dun programa ambicioso de intervencións públicas no casco vello da cidade. O uso tan especial supuña un reto, polo que para proxectar o edificio tiveron axuda: "Estivemos horas e horas co Mago Antón, asesorándonos. As reunións eran longas pero moi divertidas, sacaba cartas da manga, alí aparecía de todo...". O edificio a rehabilitar era moi pequeno e tan só mantiña unha fachada de pedra en pé. Para poder adaptarse ás necesidades dos ilusionistas, deseñaron o edificio "baleiro", para facilitar as montaxes dos diferentes espectáculos, mais ten truco. Os arquitectos incorporaron unhas plataformas hidráulicas nas salas que aparecen do chan, que fan de mesa e ao pregarse desaparecen. O centro do edificio é un grande ascensor, para subir o material dos magos, ao redor do cal se sitúa a escaleira. Mantívose a fachada orixinal e medraron cara arriba cunha nova de vidro. Para protexer esta dos rigores do verán ourensán, deseñaron unhas lamas verticais que aportan sombra. Deste xeito, a fachada, desde lonxe, dá a ilusión de ser unha galería tradicional, similar ás das vivendas veciñas. A pesar de estar construído, cambios políticos fixeron que nunca se chegara a utilizar para o uso previsto. Subindo Miño arriba atopamos unha das últimas obras do estudio, unha casa con vistas ao río, en Ribela. O encargo nace de dous irmáns que querían vivir xuntos pero en cadansúa casa. Un viviría na casa existente e o outro faríase unha nova na mesma parcela, ao tempo que compartirían piscina e xardín. Dada esta situación, os arquitectos decidiron que estiveran ambas, e a piscina, á mesma altura, para facilitar a relación entre as familias. Tendo en conta que o terreo sobe, a vivenda queda parcialmente baixo a terra. A casa desenvólvese nun só andar e ten unha cuberta vexetal, polo que chega a desaparecer na paisaxe. A planta en L crea un patio entre o terreo e a casa, un espazo que rememora as tradicionais eiras da arquitectura popular ourensá. Do mesmo modo, aquel espazo tradicional creaba un mundo propio para a vivenda, igual que este patio moderno. Aínda así, todas as estancias dan ao exterior da casa, mais o patio é moi empregado no verán ao estar moi fresco. Desde este espazo, accédese á escaleira que sobe á cuberta vexetal, lugar desde onde se pode desfrutar das vistas ao río. No interior optaron por materiais moi sinxelos e económicos que potencien a luz da que desfrutan todas as estancias. O necesario Nas vivendas que contan cunha parcela con frecuencia acaban aparecendo novas construcións para unha piscina ou un espazo de comer. É habitual que estas construcións sexan improvisadas, ao contar con moi baixo orzamento e ningún asesoramento profesional. Trespes cren firmemente en que se pode facer boa arquitectura con pouco investimento. Tamén perto de Ourense, en Maceda, sucedeu exactamente isto. Unha familia desexaba un espazo para compartir unha comida ao aire libre, cun aseo e unha piscina, e moi pouco orzamento. A primeira decisión foi respectar na medida do posíbel as árbores existentes, e logo había que situar a piscina. O terreo, ao estar en costa, obrigaba a que a zona de baño conformase unha terraza; esta situárona os arquitectos a media altura respecto á zona de comer. Deste xeito, hai conexión visual entre as partes, mais a piscina ten autonomía. A varanda da piscina xera, con respecto á zona de comer, unha estrutura que dá forma a unha parra. Este elemento de sombra esténdese 20 metros e protexe o resto das pezas que compoñen este espazo social: unha mesa de catro metros con capacidade para toda a familia, unha zona de cociña e un aseo. Este, como toda a intervención, fíxose con materiais moi humildes que se poden atopar en calquera almacén de construción. Usaron pavimentos de formigón, viguetas prefabricadas para as estruturas e ladrillos de canto. Destaca o lucernario do aseo, feito cunha peza prefabricada dun pozo de saneamento. O enxeño desta proposta chamou a atención de tal xeito que chegou a formar parte do pavillón español da bienal de arquitectura de Venecia. Outra obra de baixo custo é o edificio para o composteiro da universidade da Coruña. Este forma parte do plan para procesar os residuos orgánicos xerados nas cafetarías da universidade e recuperalos para o uso nas zonas verdes do campus. Este pequeno edificio tiña que gardar a maquinaria e as ferramentas de traballo, e debía estar ventilado en todo momento. Carlos, Alberte e Enrique inspiráronse nos secadoiros de madeira. O volume está composto por táboas de piñeiro solapadas deixando espazos que garanten a ventilación. A forma vén dada pola maquinaria que contiñan e por buscar a maior entrada de luz natural. Estaba previsto que o edificio fose desmontado e é por iso que a madeira que o forma non estaba tratada. Prevíase que o piñeiro que o compón formase parte do proceso da compostaxe, e así non deixar pegada ecolóxica. Isto non sucedeu e, a pesar de que a madeira non está tratada, segue á intemperie e en moi boas condicións.