Sabín-Blanco: Lume lento

Vivimos en sociedades axitadas. Parece que todo vai mais rápido que antes. Son tempos nos que as noticias duran unhas horas. As polémicas nacen e morren no mesmo día. Vemos todos os capítulos dunha serie xuntos e do tirón. Ansiamos facer as cousas, e facelas rápido. Fronte a esta imposición contemporánea do consumo do tempo, hai desenvolvementos que teñen os seus propios ritmos. A arquitectura é un deses procesos necesariamente lentos. Require o esforzo de moitas persoas, forte investimento económico e longos trámites administrativos. Coordinar a administración, a capacidade económica e a todos os traballadores implicados sempre fai que se alongue no tempo pasar do plano á realidade. Sabín e Blanco, conscientes disto, reclaman que pensar a arquitectura sexa un proceso tamén necesariamente de vagar. A estes arquitectos gústalles cociñar os proxectos a lume lento. Dado que as cousas teñen que levar o seu tempo, polo menos que este se empregue en pensar. A boa arquitectura non nace dunha idea xenial, nace da reflexión pausada. Esta idea compártena como profesionais e como parella. Patricia e Enrique coñécense desde a facultade. Medraron como persoas e como profesionais xuntos. Ambos fixeron o mestrado en Maryland (EEUU), que lles valeu para desenvolver as súas teses doutorais. Ambos son profesores na facultade de arquitectura. Mais non todo é harmonía na súa convivencia, tamén discuten, e é por iso que procuran ser impares no estudio: para desempatar. Estes arquitectos teñen especial interese na tecnoloxía dos edificios. Non buscan facer cousas moi sofisticadas ou complexas, polo contrario, procuran a simplicidade pero sacándolle todo o partido a cada sistema construtivo. Buscan que as cousas funcionen, empregando ben os recursos que teñen á súa disposición. Tecnoloxía doméstica Exemplo do interese tecnolóxico na arquitectura é a “casa galvanizada” en Miño. Esta peculiar vivenda ten un aspecto moi industrial froito do revestimento da fachada: chapa galvanizada. Este material é empregado na industria local dos invernadoiros, onde é usado pola súa duración á intemperie. Aproveitaron retrincos de chapa para montar unha fachada duradeira e económica. A forma da casa é froito das limitacións da planificación e da parcela, polo que a vivenda tiña que ser moi longa e estreita. Desde fóra vense tan só como caixas metálicas, pero o interior vívese doutro xeito. Dentro é moi luminosa e a vexetación penetra na casa. As fiestras e patios están estudados para que entre luz na vivenda mais sen que os veciños invadan a intimidade. Patricia e Enrique ordenaron a vivenda en dúas bandas funcionais. Partes fechadas (ao norte) e partes abertas (ao sur) unidas por un corredor. As partes abertas están vinculadas aos patios. As partes fechadas, inicialmente pensadas como espazo de almacenaxe, poden mesmo ser dormitorios. A vivenda ten varias formas de usarse. Non só se ocuparon da arquitectura, tamén deseñaron unha cadeira pensada como a casa, que posibilita varios usos. Noutra vila costeira, Mera, Patricia e Enrique contaron coa colaboración duns clientes que entenderon que era mellor facer as cousas a lume lento. O proceso non só é longo porque así se cavile ben o edificio, tamén ten unha función emocional. Un desenvolvemento prolongado fai que a relación entre os futuros moradores e a casa sexa máis sólida. Ao pisala por primeira vez é como se xa a coñecesen de sempre. Esta casa de fin de semana é unha pequena vivenda dunha soa planta, dentro dun cadrado de 12 metros, feita de formigón e madeira. O remate de formigón queda visto por dentro e por fóra, pero para evitar que transmita o frío ao interior hai “truco”. Está composto por dúas follas de formigón que ocultan no interior illante. Así, a vivenda conta cun bo illamento. A pel de madeira está feita de táboas, lixeiramente separadas, para permitir ventilar o lavadoiro e o garaxe, sen que se vexan desde fóra. O salón é a peza principal da casa, esta está vinculada a un soportal cuberto para poder desfrutar do exterior mesmo nos días de choiva. Ao ter un uso esporádico, preocupáronse de facela cómoda de usar e deixaron moito espazo de almacenaxe, ocultado por paneis para integralo na arquitectura. Sensibilidade social Os procesos prolongados acompañáronos tamén nas obras en Monfero, neste caso na intervención na casa dos caseiros do mosteiro. Pasaron 20 anos desde que estudaran o mosteiro, interviran nas ruínas e lle encargaron rehabilitar a casa. O encargo do concello, entre outros usos, era o de facer de “porta” do parque das Fragas do Eume (ou sexa: centro de visitantes). Sabín e Blanco durante este tempo reflexionaron en como intervir nesta clase de monumentos, posto que “neste tipo de edificios hai unha sensibilidade social, a xente sénteos seus. Este edificio tiña propietarios, mais non deixaba de ser un lugar que era de todos. Sempre pensamos niso: O novo que se faga no edificio ten que formar parte da historia e do tempo, ten que estar enraizado co lugar. Cremos que as intervencións non poden facer perder a esencia dos edificios. Nós somos unha peza máis desa historia”. En orixe o edificio contaba con tres volumes pero había que transformalo nun só bloque. Mantivéronse as ruínas que había pero deseñaron un novo lousado que unía os tres volumes e engadiron un novo de madeira. Este fai de entrada ao edificio e enmarca as vistas ao mosteiro. Dentro, unificaron o chan, para que fose accesíbel. Así, aparecen os vellos ocos nos muros con aperturas ás diferentes alturas. Mantiveron en gran medida todo o que ían atopando, introducindo melloras tecnolóxicas invisíbeis, como a calefacción. O edificio conta cun sistema de chan radiante alimentado por xeotermia, unha maneira sustentábel de obter enerxía do chan. Mantiveron a identidade do edificio orixinal mais intentaron dotalo de todas as comodidades. A primeira intervención do estudio tamén foi un edificio de uso social: campos de fútbol. Gañaron o concurso para facer prototipos para a Deputación da Coruña. Este encargo fíxoos ficar no país, posto que naquela altura estaban pensado en emigrar como tantos galegos (mesmo Patricia é filla de retornados e naceu en Suíza). Por sorte para o país non foi así e 12 dos novos vestiarios e bancos da provincia levan a súa sinatura. A excepción ao prototipo foi o campo de fútbol de Toques. A parcela coa que contaban non se adaptaba ao modelo e tiveron que facer un proxecto específico. Nunha complicada parcela triangular deseñaron un edificio de formigón visto, empregando por primeira vez o truco de illar no medio de dúas follas de formigón. No interior dos vestiarios atopamos xenerosidade de espazo e luz. Pensaron o edificio con sensibilidade social. Un edificio público que puidese acoller outras actividades. Deseñaron espazos grandes indefinidos que poden ser usados de ximnasio ou para actividades diversas. Así, este equipamento pode ser útil a toda a veciñanza. Difundir Na estadía en Maryland tiveron contacto cun profesor que se encariñou da súa obra. Tanto lle gustou o que facían Patricia e Enrique que lles pediu facer unha exposición na cidade. Ben fose por modestia ou por xenerosidade, pensaron que esa exposición non só exporía a súa obra senón tamén a de moitos colegas. Así, montaron a exposición "Galicia XXI exhibition" na embaixada de Washington, onde fixeron un repaso de toda a arquitectura feita no país nos últimos anos. Contactaron coas autoras e autores das obras feitas na Galiza para contarllo ao público americano. Pasado o tempo da mostra os paneis cruzaron o atlántico para tamén expolos na Coruña. Froito deste proceso, Sabín e Blanco colléronlle gusto ao tema de difundir arquitecturas. Decatáronse de que era máis fácil coñecer o que fan arquitectos noutra punta do mundo que os da súa cidade. Polo que levan uns anos, xunto con Carlos Pita, organizando as "Olladas de preto" na universidade. Nas xornadas invitan xente que comeza na profesión a explicar as súas primeiras obras. Supón unha oportunidade para que as e os asistentes (estudantes) coñezan a profesión cotiá, das pequenas cousas. Lonxe do mundo da fama das revistas internacionais. Ademais disto encárganse de "Periféricos", outra forma de explicar arquitectura, onde os que veñen son os de fóra a explicarnos a nós (como centro do mundo) o que sucede fóra.