O rural está en venda, o futuro da Galiza tamén

A realidade do rural… sen pediatra público a 50 km e con liñas de alta tensión a 15 metros. Este titular que aparecía estas semanas na prensa é ben indicativo da perda de servizos e do espolio que se está a vivir na Galiza; co fechamento de centros de saúde, con prazas de médicas e médicos que non se cobren, eliminando a maioría das consultas presenciais, coa supresión de unidades educativas, coa desaparición diaria de granxas, coa invasión eólica actual, coa proliferación de proxectos de megaminaría, co monocultivo de eucalipto en máis de 425.000 hectáreas do territorio..., ou coa lacra habitual cada verán de incendios forestais, que nos supoñen un gasto anual en extinción de arredor de 173 millóns de euros. A falta dun proxecto de país da Xunta para a zona rural, polo menos dun que estea concibido conforme ao interese dunha maioría social, é substituído por unha suma de actuacións parciais que responden maioritariamente ao afán de negocio de grandes grupos económicos, o cal non só é unha catástrofe en termos sociais, económicos ou ambientais, senón tamén unha férrea hipoteca para as xeracións futuras. Galiza converteuse nunha especie de sur do norte no que se facilita que as grandes empresas depreden, contaminen e mesmo burlen a lexislación vixente; dificultando o exercicio do dereito da veciñanza a coñecer e defenderse dun proxecto con grandes impactos nas súas vidas, admitindo estudos ambientais con graves deficiencias, realizando continuos cambios lexislativos, que na práctica supoñen acurtar os prazos de tramitación e as garantías. "A falta dun proxecto de país da Xunta para a zona rural é substituído por unha suma de actuacións parciais que responden ao afán de negocio de grandes grupos económicos" A chamada Lei de simplificación administrativa e de reactivación económica aprobada pola Xunta durante o mes de febreiro, por exemplo, contempla a creación da Oficina Business Galicia, con nivel de Subdirección Xeral, que tería como fin primordial acompañar e facilitar a tramitación das chamadas Iniciativas industriais prioritarias e Proxectos industriais estratéxicos. Os Proxectos industriais estratéxicos son os que supoñen, cando menos, o investimento de 20 millóns de euros ou a creación de 100 postos de traballo, e teñen entre os seus múltiples beneficios o recoñecemento da súa prevalencia sobre outras utilidades públicas, a non suxeición a títulos de habilitación urbanística de carácter municipal, a declaración de urxencia ou excepcional interese público, a redución de prazos de tramitación, o carácter supramunicipal ou o acceso a axudas públicas. A maiores, a lei prevé que se consideren favorábeis os informes sectoriais necesarios para a implantación de iniciativas empresariais, mesmo se estes non se emitiron e transcorreu o prazo, ou a posibilidade de finalizar a avaliación ambiental sen pronunciamento ambiental, unicamente coa declaración responsábel ou a comunicación do suxeito promotor, sen que sexa preciso que cumpran o previsto na lexislación vixente. Un modelo eólico ao servizo do oligopolio eléctrico A maiores da grave dificultade de termos a menor superficie agraria útil en comparación coa maioría dos países europeos, arredor dun 20,7% do territorio fronte a medias que superan o 50%, a ofensiva sobre a terra indica que isto pode ir a peor. No caso dos proxectos eólicos, máis alá da ocupación actual dos aeroxeradores, dos voos afectados, das liñas de evacuación e das vías de acceso, hai que engadir as grandes poligonais previstas, que condicionarán calquera emprego futuro dese territorio. Unha moratoria inmediata que impida novas instalacións resulta imprescindíbel diante da invasión eólica, que se está a facer cun marco lexislativo que non garante unha transición enerxética sostíbel, democrática nin xusta, que se fai ao abeiro dun plan que favorece o oligopolio enerxético e que está obsoleto, non contempla nin as dimensións nin as características técnicas dos aeroxeradores actuais. Cunha media de produción eólica na Galiza de 115 kW/km², fronte aos 46kW do Estado español ou os 72kW de Alemaña, tan só tres grupos foráneos (Iberdrola, Acciona e Endesa) controlan practicamente a metade de toda a potencia instalada na Galiza, e empresas como Capital Energy ameazan con instalar tantos novos parques como os construídos nos últimos 15 anos. Unha reforma da Política Agraria Común que discrimina novamente a Galiza A preocupación por unha alimentación saudábel de procedencia local, que se incrementou nos tempos da Covid, e que semella unha necesidade imperiosa ante un escenario de menor dispoñibilidade e encarecemento dos combustíbeis fósiles, debería motivar un cambio radical nas políticas agrícolas e alimentarias, feitas até o de agora a medida do agronegocio, e buscarlles solucións aos problemas das labregas e dos labregos, e do rural: os prezos baixos, unha cadea alimentaria na que a industria e a distribución manteñen unha posición de dominio e moitas veces abusiva, a necesidade de apoiar producións sostíbeis, os circuítos curtos, a compra pública de alimentos locais e ecolóxicos, servizos públicos de calidade no rural, que se protexa a terra agraria ou que se garanta que moitas persoas labregas poidamos producir alimentos saudábeis, cunha renda digna e unha xornada humana. "Unha moratoria que impida novas instalacións resulta imprescindíbel diante da invasión eólica" Malia a todo isto o Ministerio, estes mesmos días, está a anunciar que a reforma da Política Agraria Común (PAC) para o próximo período vai ir na mesma dirección de favorecer os grandes terratenentes e os grandes perceptores. As mensaxes de que ía ser unha PAC máis xusta, máis social e máis ecolóxica están a ser un auténtico engano, pois no fondo séguese a apostar pola desregulación do mercado e da produción, polos prezos baixos en orixe, polas producións industriais e unha intensificación que ten unha relación directa con problemas graves como a degradación do solo, a contaminación do medio ou a perda de biodiversidade, e polo status quo no reparto das axudas, facendo todo o posíbel para garantir os cobros por parte dos grandes perceptores. O criterio de pagamento por superficie, cunha das SAU máis baixas do Estado, fará que Galiza siga discriminada na contía dos pagamentos a persoas profesionais da agricultura e da gandaría, a mulleres, a mocidade ou para os proxectos multifuncionais e con maiores valores ambientais. Queda claro unha vez máis o escaso peso nas negociacións a nivel estatal do modelo de agricultura e gandaría que hai na Galiza, mesmo en sectores como o lácteo, e malia producirmos o 40% de todo o leite do estado. O modelo social de agricultura e gandaría, en perigo O modelo social de agricultura e gandaría galegas, cun peso maioritario de granxas de menos de 25 vacas, por exemplo, na produción de carne, cun modo de produción baseado no aproveitamento de pastos e producións de alta calidade, está seriamente ameazado polos baixos prezos e por políticas que apoian preferentemente proxectos de gran dimensión, a integración cooperativa e outras fórmulas de dependencia crecente respecto ás industrias e mesmo á distribución. Grandes grupos empresariais foráneos dedicados á viticultura acapararon nos últimos anos a maioría das axudas destinadas ao viñedo, están a absorber un gran número de adegas galegas e a promover novas plantacións nas diferentes denominacións de orixe en grandes superficies. Vivimos o desembarco tamén de importantes empresas exportadoras do sur do Estado español, que ocupan grandes extensións de terra para plantacións como as de pequenos froitos (Begonte, Castro, O Arneiro, Palas de Rei…). O mesmo modelo de explotación laboral de persoas temporeiras que vemos nas imaxes da televisión dos campos de amorodos de Huelva chega á Galiza, nun proceso de deslocalización da produción, despois de teren degradado dun modo irreversíbel a terra e acabado cos acuíferos nas zonas de orixe. "Ou avanzamos na loita por un proxecto de futuro para Galiza e para o rural ou camiñaremos cara ao suicidio colectivo como pobo" Malia as voces que alertan da necesidade de apoiar modelos máis sostíbeis ambientalmente, alimentos máis saudábeis e mesmo a relocalización da produción e da distribución de alimentos, a triste realidade é que todo isto semella estar totalmente fóra da axenda do Goberno galego. De continuar esta dinámica, mesmo a recentemente aprobada Lei de recuperación de terra agraria corre o perigo de acabar sendo unha ferramenta para facilitar o desembarco destes proxectos empresarias enormemente problemáticos, facilitándolles o acceso a grandes superficies de terra. Ou avanzamos na loita pola soberanía alimentaria e por un proxecto de futuro para Galiza e para o rural ou camiñaremos irreversibelmente cara ao suicidio colectivo como pobo.