Mauro Lomba: Arquitectura sensorial

A capacidade da sociedade actual de xerar imaxes superou todas as xeracións anteriores. Case todas as persoas agora teñen no seu peto un dispositivo para fotografar ou gravar vídeo. Isto, sumado ao uso das redes sociais, crea un universo visual nunca antes contemplado. O sentido da vista é o que domina todas as relacións co que nos rodea. Desta maneira, estase perdendo o que aportan os outros catro sentidos á nosa experiencia vital. A arquitectura tócase, ólese, escóitase e mesmo saboréase. O arquitecto Mauro Lomba traballa atendendo os cinco sentidos. "Un espazo ten que dar unha resposta funcional, pero tamén sensorial e emocional. Os materiais deben transmitir texturas agradábeis ao tacto. Cando entras nun espazo e che apetece botar a man ao pasamáns ou a un moble, quere dicir que hai un poder de atracción nel. A arquitectura ten que dar resposta a todos os sentidos", di o arquitecto. Ademais de enfocar as súas obras na parte sensitiva, tamén entende que hai unha ética á hora de construír. Traballa desenvolvendo unha gran sinceridade construtiva. "A clave está na sinceridade que se poida transmitir. A arquitectura ultimamente é moi falsa, como nos materiais, que uns imitan os outros. Todo o mundo quere ser igual aos demais, esquecendo que a felicidade non está en ser igual. Penso que hai que desenvolver a autoestima para gozar de como cada un é, do seu hábitat e territorio", asegura. Esa autoestima está relacionada con valorar o propio e coñecer o lugar onde se traballa. "Temos que ter un coñecemento global, pero as respostas deben ser locais. Hai que ter en conta a cultura do lugar. A arquitectura non pode ser igual en todos os sitios. Estanse facendo edificios sen atender ao clima ou a cultura autóctona. A min gústame dar respostas desde onde me toca traballar", explica o arquitecto. Mauro, de orixe guardesa, está asentado en Pontevedra. Alí exerce desde un pequeno estudio no centro da cidade. Como persoa inqueda que é, non só emprega o estudio para facer arquitectura, úsao como lugar de encontro multidisciplinar e exerce de polo creativo da cidade. En Nemonon, como se chama o espazo, organízanse exposicións de escultura, catas de viños ou concertos de jazz. Gozando da cultura cos cinco sentidos. Tan orixinal espazo debía contar cun inmóbel á par. Lomba xestiona un espazo rehabilitado por el mesmo, nun singular edificio de comezos do século XX: Vila Pilar. Unha casa indiana próxima á alameda á que o arquitecto dotou de nova vida. Rehabilitar desde a memoria Tanto Vila Pilar como todas as rehabilitacións do arquitecto son moi respectuosas co edificio no que intervén. "Dinme conta que cando se intervén unha casa ou unha ruína, a tendencia rápida é tirar para facer outra nova. Outra, que non ten por que ser mellor que a que acabamos de tirar. Penso que o que se vai acumulando de xeración en xeración vai aportando valor na arquitectura. A nós tócanos actuar con moito respecto, sumando unha nova intervención. Adecuándoa á época que nos toca vivir, pero respectando a súa tradición e historia. Gardando a memoria das paisanas e paisanos, e dos lugares" afirma Mauro. Un exemplo do traballo sobre a memoria e as emocións é a rehabilitación dunha casa de 200 anos en Cangas do Narcea, Asturias. Vivenda familiar da súa parella e compartida por varias xeracións. Para non perder o vínculo emocional, o arquitecto solicitoulle aos futuros moradores que cada un pedise un desexo para a casa, que logo faría realidade. O resultado recollería por tanto os desexos e as actualizacións necesarias do edificio, convivindo pasado e presente. Destinada a ser antiga pero moderna. Comenta Lomba que a súa inspiración foi O Principiño de Saint-Exupéry. Do mesmo xeito en que a serpe tragou un elefante...a casa tragou a montaña. Así, na rehabilitación, baixo a cuberta domina o branco, como a neve. No medio da montaña, o bosque, como piso feito con madeira. Abaixo escuro, como o carbón das minas. Para relacionar todas as plantas, unha escaleira de vidro, como metáfora do río, pero tamén cunha función: iluminar a casa, deixando baixar a luz desde a cuberta até a parte baixa. As portas principais non se fixeron de novo, restauráronse no sitio. Isto permitía manter as pequenas imperfeccións dunha porta de 200 anos, e con elas deixar o seu chiar característico. Conservar os sons é conservar tamén a memoria acústica da casa. Lomba di que el actúa sempre como se o inmóbel estivese protexido, aínda que non o estea, como é o caso da vivenda na praia de Castiñeiras. Nesta vivenda de Ribeira foron engadíndose partes co paso do tempo, dando como resultado algo pouco adecuado á paisaxe, e ademais dáballe as costas ao mar. O proxecto consistiu en eliminar o que lle sobraba e abrila ao Atlántico. A intervención da fachada está inspirada na tradición da cor nas vilas mariñeiras, as cores das casas eran as mesmas das embarcacións. A casa sobre as rochas recorda a unha dorna pintada en branco e negro. O interior é un espazo aberto e cómodo conquistado polos seus moradores, Juan e Blanca. A parella, de gran sensibilidade, amoblou o interior atendendo ao significado emocional das pezas. Moitos dos mobles empregados son deseño da familia De La Sota, posto que o propietario é fillo do famoso arquitecto pontevedrés. Sustentabilidade natural A preocupación pola sustentabilidade é un tema clave na arquitectura actual, mais Mauro ten unha visión propia do tema. Para el, a sustentabilidade é algo moi antigo, que sempre estivo na boa arquitectura. Busca na natureza as respostas. Afirma que a nova arquitectura ten que ser bio-climática, mais ese mecanismo di que xa estaba nas galerías e nas bodegas tradicionais. A nova arquitectura ten que empregar materiais respectuosos co medio, asegura, algo que para el sempre fixeron os animais. Un niño ou un tobo respectan o medio, di. Ao mesmo tempo, hai novos avances tecnolóxicos e o arquitecto opina que deben sumarse ao anterior. Polo tanto, a sustentabilidade é para Lomba a unión do bio-climático coa bio-construción e as novas tecnoloxías. Estes tres aspectos clave da sustentabilidade están presentes nun pequeno refuxio da Guarda, deseñado para unha parella cunha parcela chea de piñeiros. Para respectar as árbores, a vivenda fragmentouse en tres partes, o salón-cociña nun volume, o dormitorio noutro e un pequeno almacén. Deste modo, posibilitaba adaptarse ao espazo existente. Dada a complexa xeometría xerada, en lugar de planos de arquitectura, debuxáronse uns patróns de moda. A nai do arquitecto tiña un taller de roupa, polo que esta forma de traballar éralle familiar. Construíuse unha base de formigón para separala da humidade do chan e enriba dispúxose o gran "recortábel". Está completamente feito de madeira, tanto madeira natural como taboleiros tecnolóxicos. Cun grande illamento, mantense case todo o ano cunha temperatura adecuada e, tan só para os días moi fríos, conta cunha pequena estufa. Exemplifica o deseño bio-climático, o uso da madeira e o emprego das últimas tecnoloxías. A última obra de Mauro Lomba é a sede da empresa Bandalux, que está en proceso de construción en Santiago. Son os mesmos principios da sustentabilidade do refuxio pero levados a outra escala. O proxecto consiste en crear nun polígono industrial un espazo agradábel para traballar. O edificio xira ao redor dunha zona verde central, á que miran as oficinas. Está envolto dunha pel de cortinas exteriores (especialidade da empresa). Desta maneira, o edificio é un gran mostrador do seu propio produto.