A gobernanza do Estado depende do nacionalismo

O Partido Popular fechou a xornada electoral do 23 de xullo na Galiza con 43,5% dos sufraxios e 13 escanos. O resultado significa un incremento na porcentaxe de voto de 11,3 puntos en relación a 2019 e unha suba na representación de tres deputados no Congreso, destacando a transferencia de apoios procedentes de Vox e de Ciudadanos, que se deixan 7,5% dos sufraxios desde os anteriores comicios de 2019. Neste sentido, o PP rexistra as maiores cotas de apoio nas circunscricións de Lugo e Ourense. A foto final dos comicios do domingo deixa unha vitoria moi amarga para os populares na Galiza e no Estado. Malia que a formación liderada por Alberto Núñez Feixoo consegue 136 escanos, 47 máis que nas eleccións de 2023 e convértese na forza máis votada, fica moi lonxe das expectativas da formación e das proxeccións das diversas sondaxes. Neste sentido, as enquisas foron as grandes derrotadas da noite, agás a elaborada polo Centro de Investigacións Sociolóxicas (CIS), ao marcaren unhas estimacións moi diferentes dos resultados finais. O bloque de dereitas queda, finalmente, en 171 escanos no Estado, cinco menos dos necesarios para conseguir formar Goberno. Neste caso, destacan, tamén, os 33 escanos de Vox, con 19 actas menos que en 2019 e que, máis unha vez, non consegue representación na Galiza e baixa 3,2 puntos en relación a hai catro anos. Os apoios que podería ter o PP complétanse co deputado de Coalición Canaria e de Unión do Pobo Navarro. Alberto Núñez Feixoo fía a súa continuidade na Presidencia do PP a unha repetición electoral. No caso contrario, resulta moi complicado que poida manterse esta lexislatura á fronte do partido, onde importantes sectores da formación propoñen un cambio de liderado. Neste sentido, gañan forza como posíbeis sucesores a madrileña Isabel Díaz Ayuso e o andaluz Juan Manuel Moreno Bonilla, até agora valedores de Feixoo. Os resultados do 23 xullo abren novas incógnitas sobre un posíbel adianto electoral das eleccións galegas. Se nas semanas previas todas as forzas do arco parlamentario daban por descontado uns comicios en outono para elixir o próximo presidente da Xunta da Galiza, un escenario no Estado sen Goberno de Feixoo xera dúbidas na dirección dos populares galegos. Porén, a hipótese dunhas eleccións en outono segue a ser a primeira opción do PP, facéndoas coincidir coas estatais no suposto de repetición electoral. O PSOE saíu dos comicios do pasado domingo con 29,8% dos sufraxios e sete escanos na Galiza. As cifras finais significan unha importante caída dos socialistas galegos, tras perderen 2,5 puntos en porcentaxe de apoio e tres escanos, un por circunscrición, agás en Pontevedra, onde conseguen os mellores resultados de toda Galiza. A maiores, estes números sitúanse a contracorrente da tendencia da formación no conxunto do Estado. A derrota do Partido Socialista no Estado foi especialmente doce. Neste caso, os socialistas fican a 12 escanos do PP, pero melloran os seus resultados de hai catro anos ao alcanzar 122 deputados, isto é dúas actas máis que en 2019. Asemade, incrementan a súa porcentaxe de voto en 3,5 puntos, converténdose na primeira forza electoral de Catalunya e Euskadi. O PSOE ten por diante dous retos centrais. Así, a nivel estatal, convencer e seducir as forzas nacionalistas de Catalunya, Euskadi e da Galiza para que apoien a investidura de Pedro Sánchez. Nesta liña, os socialistas deben dar pasos para o recoñecemento práctico da plurinacionalidade na dirección expresada polas urnas, asumindo que este factor explica os resultados electorais. Nesta dirección, os socialistas galegos deben aclarar o seu liderado e resolver a súa candidatura á Presidencia da Xunta. A este respecto, a dirección galega da formación ten previsto as primarias para escoller o seu cabeza de cartel para as próximas eleccións galegas no mes de setembro, con José Ramón Gómez Besteiro como aposta do aparato. A falta de que Gonzalo Caballero confirme a súa candidatura, a posición de forza de Pedro Sánchez no partido tras os comicios estatais avanza un papel decisivo de Ferraz na designación do cabeza de cartel para as galegas. Sumar mantivo a representación da que xa dispuña Unidas Podemos nas circunscricións galegas, ao conseguir unha acta pola Coruña e outra por Pontevedra. Neste sentido, a coalición electoral liderada por Yolanda Díaz logra 10,9 % dos sufraxios na Galiza, o que significa unha baixa de 3,3 puntos en relación con 2019, cando Unidas Podemos e Más Pais, actuais integrantes da plataforma conseguiron 14,2% dos sufraxios. Nesta liña, as súas mellores votacións correspóndese cos núcleos urbanos da área atlántica. A porcentaxe de votos conseguida por Sumar na Galiza está por baixo do Estado, onde queda en 12,3%. Neste caso, a formación de Yolanda Díaz suma 31 escanos, sete menos que nos comicios de 2019. Esta caída en deputadas e deputados é resultado dun descenso no número de sufraxios de 2,48 puntos. A xestión da pluralidade interna é unha das principais tarefas que ten por diante a organización. Así, de 31 de escanos, 10 fan parte exclusivamente de Sumar, cinco de Podemos, cinco de Esquerda Unida, cinco de Catalunya en Comú, dous de Más Pais, dous de Compromís, unha da Chunta Aragonesista e outro de Més das Illes Balears. As primeiras tensións fixéronse patentes esta segunda feira, cando Pablo Iglesias requiriu autonomía para os representantes de Podemos e Compromís defendeu un grupo valenciano no Congreso. A resolución deste conflito, nun ou noutro sentido, dependerá, en boa medida, da presenza de Sumar no Goberno do Estado. O partido de Yolanda Díaz debe fixar con urxencia a súa táctica para as eleccións galegas. Nesta dirección a presidenta da organización e deputada pola Coruña, Marta Lois, ten sinalado a Nós Diario que “Sumar vén para quedarse e vai estar nas eleccións galegas”. Así as cousas, é de agardar que non tarden en comezar o proceso de articulación do espazo no país. Un BNG decisivo O BNG queda lonxe dos seus obxectivos ao non alcanzar o grupo galego. Porén, é a única formación nacionalista do Estado, ademais de EH Bildu, que aumenta o número de votos, ao pasar de 8,1% de 2019 a 9,4% de 2023. Neste sentido, a suba non é suficiente para incrementar a representación no Congreso, onde conserva a acta pola Coruña. A este respecto, a dualidade do voto en función dos comicios, volve quedar manifestada no país. A forte bipolarización entre bloques e a dialéctica do proceso en chave exclusivamente estatal xogou en contra das forzas nacionalistas en todo Estado e, por suposto, na Galiza. Así, a dinámica de confrontación entre bloques provocou o desprazamento dunha parte do electorado nacionalista a forzas de obediencia estatal en clave de voto útil para frear a dereita. No mesmo sentido, unha dinámica electoral marcada exclusivamente polos medios de comunicación de Madrid, esencialmente as televisións, dificultou a introdución dun discurso propio ás formacións nacionalistas. A representación do nacionalismo no Congreso mingua en relación coa pasada lexislatura, mais as súas 26 actas serán chave para determinar o próximo Goberno do Estado. Nesta liña, destaca a baixada de 7 escanos do independentismo catalán, que consegue en conxunto 28% dos sufraxios, a súa porcentaxe de votos máis baixa desde 1982. Porén, o nacionalismo galego e vasco manteñen as mesmas actas de 2019. O Goberno do Estado pode depender do deputado do BNG Así, no caso dunha abstención de Junts, a opción máis probábel neste momento, Pedro Sánchez requiriría para ser investido presidente de 172 votos, resultado que só é posíbel coa suma de todos os escanos do PSOE, Sumar, ERC, Bildu e PNV, que suman 171, máis o representante do BNG, que achega o sufraxio 172. O PP, o PSOE e o BNG estarán representados no Senado O PP foi o vencedor no Senado nas eleccións estatais deste domingo, conseguindo unha maioría absoluta de 120 senadoras e senadores electos que, sumados aos 23 que ten xa por designación dos Parlamentos autonómicos, danlle unha folgada vantaxe de 143 escanos en total, mentres que o PSOE queda na Cámara Alta con 92 representantes —73 electos e 19 por designación autonómica—. O PP fica con 12 dos senadores e senadoras elixidas nas circunscricións galegas e o PSOE con 4. Neste sentido, o desaxuste entre o sentido de voto e a conformación do Senado, derívase nun sistema de elección de carácter maioritario, por listas abertas e, por conseguinte, que non atende a criterios de proporcionalidade. O Parlamento galego debe designar aínda os tres representantes do Senado que lle corresponden en substitución de Xoaquín F. Leiceaga, do PSOE, e Miguel Tellado e mais o propio Alberto Núñez Feixoo, do PP. Desta volta, con base nos resultados das últimas eleccións galegas, o PP poderá elixir outros dous, que serán o ex presidente da Deputación de Ourense, José Manuel Baltar, e o alcalde de Ferrol, José Manuel Rei Varela. O terceiro recaerá nas filas do BNG. Así, esta lexislatura significara a volta á Cámara Alta dos nacionalistas galegos após, practicamente, unha década de ausencia. A correlación do forzas adianta un novo escenario político no Senado, onde o PP tentará empregar a súa maioría para combater o Executivo. A este respecto, é de agardar que os populares tenten empregar o carácter deste órgano representativo como Cámara lexislativa de segunda lectura opara tentar atrasar o proceso de tramitacións dos diferentes proxectos lexislativos.