Música e política

Textos de Samuel Beckett, de Heiner Müller ou do poeta sufí Rumi; cantos relixiosos armenios e casacos; gravacións sacadas de rexistros fonográficos históricos, algunhas delas procedentes de cilindros de cera, que reproducen o son de ritos amazónicos, recitados dos inuit ou as voces dos campos de prisioneiros xeorxianos durante a Primeira Guerra Mundial. Todo iso está presente en A House of Call, a audaz proposta de Heiner Goebbels que se puido escoitar na Casa da Música do Porto dentro do ciclo Made in Germany que inicia un ano dedicado á música alemá. A House of Call é unha especie de bloc de notas imaxinario que o compositor Heiner Goebbels converteu nunha obra orquestral de envergadura, a primeira desde Surrogate Cities. O título está tomado da obra de Joyce Finnegan's Wake e a súa relectura musical no Roaratorio de John Cage, coa que comparte esa vocación de inventario acústico, aínda que Goebbels sobe a aposta para abranguer catro continentes e practicamente a totalidade do século XX, mesturando voces literarias con discursos, cantos, oracións, gravacións étnicas e, en fin, todo o mapa sonoro que colle nese libro de notas virtual que Goebbels transforma nunha resposta musical á historia política das últimas décadas. Como é habitual en Goebbels, a interpretación en directo da obra exixe unha reformulación da topografía tradicional da sala de concertos, xa que o músico alemán visa a converter o lugar onde se interpreta nun espazo público, nunha ágora, na que se subliñan as cuestións sociais e políticas que a composición evoca, non só desde a recuperación de voces perdidas ou silenciadas, senón tamén desde o lugar en que estas son recuperadas: a gravación etnográfica como produto dun contexto de dominación colonial que contén a semente do racismo. Por exemplo, escoitamos un coro de nenos de Namibia, gravado en 1931 por Lichtenecker, cantando -á forza-un célebre himno protestante, Nun danket alle Gott (Agora, deamos todos as grazas a Deus). Desde ese punto de vista, as diferentes localizacións das diversas fontes de son enfatizan as distancias xeográficas e culturais, nunha especie de "posta en escena" das múltiples posicións que as culturas ocupan na cartografía dun mundo en constante movemento xeopolítico. O catálogo deste "libro de notas" é colosal e inclúe citas musicais que inclúen o Parsifal wagneriano, Stravinsky, Pierre boulez ou Georgy Ligeti: é dicir, practicamente un catálogo do repertorio académico contemporáneo, que se enfronta aquí co contexto histórico e social no que foi concibido. Mesmo existen alusións á música de Cassiber, a banda de rock experimental da que Goebbels formou parte a principios da década de 1980 O compositor crea, daquela, unha peza xigantesca que aglutina o pensamento político cunha técnica musical fortemente sintética que dialoga coa realidade. En What When Words Gone, a última parte da obra, todos os intérpretes comezan a cantar ao unísono un texto de Samuel Beckett a modo de ladaíña. Un texto que se pregunta que é o queda cando desaparecen as palabras, convertendo estas, paradoxalmente, en puro son, nunha especie de liturxia colectiva que, se cadra, poderiamos chamar música.