Clunia Jazz: o comezo de todo

Á s veces as cousas móvense en direccións insospeitadas. Poderiamos dicir que a escena do jazz galego goza dunha moi boa saúde, polo menos en canto a creación: a súa vida nos escenarios xa precisaría de moitos máis matices, e non só polas consabidas restricións pandémicas. Pero se nos fixamos nas novidades discográficas, podemos asegurar que hai canteira, que hai variedade, que hai unha xeración de músicos novos cunha preparación excelente. E sobre todo, que hai talento. Presentáronse, nada máis e nada menos, como teloneiros de Winston Marsalis no Festival de Jazz da Coruña e, durante algún anos, despregou unha actividade que os converteu nun mito do jazz. As xornadas que se realizarán durante o vindeiro mes de maio no Teatro Colón da Coruña poden ser un bo baremo para medir a saúde dun xénero que mantén a súa vitalidade malia a hostilidade do contexto. Poderán verse nelas proxectos moi diferentes que amosan as múltiples caras que actualmente presenta o jazz feito na Galiza. Pasarán polo escenario coruñés Oîma -o trío composto por Antía Ameixeiras (violín), Olalla Liñares (clarinete) e Martiño Senande (acordeón diatónico)- presentando o seu traballo Ala!; Pablo Sanmamed, que conduce as Cantigas de Afonso X polos vieiros do jazz; a viguesa María Mariño, que presentará Cello &amp; Electronics, un disco que se expande polo xénero da improvisación; e María Toro, a frautista coruñesa que se atreve a incorporar flamenco e pandeireteiras á súa música, sen que deixe de lembrar, por momentos, a música de Pat Metheny. Poderían ser moitos máis: Paco Charlín, Abe Rábade, Xacobe Martínez Antelo, Marcelino Galán, Pablo Castaño, Sumrrá... A oferta é ampla e variada. Mais se se desexa saber como empezou todo, sería preciso botar a vista atrás e seguirlle a pista á que foi a formación de referencia -felizmente de volta agora- Clunia Jazz. O trío formado por Nani García (piano), Baldo Martínez (contrabaixo) e Fernando Llorca (batería) debutou en 1982 cun disco homónimo que a historia rexistra como o primeiro disco de jazz galego. Presentáronse, nada máis e nada menos, como teloneiros de Winston Marsalis no Festival de Jazz da Coruña e, durante algún anos, despregou unha actividade que os converteu nun mito do jazz. Ao trío inicial sumouse axiña o saxofonista Antonio Cal; gravaron Afueras periódicas (1984), coa participación de Jorge Pardo, e Rúa Cega (1985); tocaron con Tete Montoliunas primeiras Xornadas de jazz de Santiago de Compostela; gañaron premios no Festival de Donostia, tocaron no Museo de Arte Contemporánea de París como representantes do jazz estatal... E aí quedou todo. A partir de finais da década de 1980, os integrantes da que fora a formación de referencia no jazz dedicáronse máis a proxectos individuais e foron abandonando a traxectoria da banda, que foi reaparecendo, de forma intermitente, durante os anos seguintes. En 1992 incorporan ao saxofonista estadounidense Tom Gullion para gravar Carpe Diem; colaboran con Paolo Fresu e co mestre Kenny Wheeler; en 2009 reaparecen cunha nova gravación, Cinco, á que acompaña unha pequena xira. Mais a formación xa non atopaba tempo para seguir exercendo como tal. Se cadra, cumpriría pensar se esa dedicación a proxectos persoais que os músicos alegan para xustificar o abandono dunha das formacións máis ilusionantes da música deste país non estivo motivado por outros condicionantes: falta de apoio institucional, carencia dun circuíto no que desenvolver en directo o proxecto, desleixo da prensa local... Sobre todo para que non se volva repetir a historia.