O canto agridoce da revolución que somos

Sobre iso se ergue sé [mente de vencer], traendo o canto do pobo á leira en troques dos campos de algodón. Ou iso pensei a primeira vez que o escoitei, insomne de madrugada, en primicia. Por erros do bandcamp, publicouse horas antes do que estaba previsto. E eu, direi algún día, estaba alí para ouvilo. sé [mente de vencer] / O'Leo de Matamá / Autoeditado / 2019 / Dez pezas / 10 euros A fita remeda as casetes, co corte dixital en dúas faixas, dúas faces, cada unha coas súas cinco cancións. Unha escolla que non é resultado do degoiro nostálxico, senón manifestación radical do espírito máis punk do "do it yourself" que intuímos no Leo. Porén, desta volta non asina Arremecághona, ou a versión pop do En-Riquinho, senón O’Leo de Matamá, o último dos alter ego de Leonardo Enrique Fernández Campos. Mais faino só para renegar da autoría colectiva, colocando a súa voz ao servizo do común, porque a música é do pobo. En formato monobanda (harmónica, asubío, guitarra de 1/2, bombo, pandeireta e até splash), o Leo fai seus himnos revolucionarios como o "Terra Ciao" –con esa ineludíbel reminiscencia final ao "cha-cha-chaaa" de Radio Océano–, nunha adaptación do "Bella Ciao" que recupera a esencia dun dos últimos furtos da cultura de masas. Ateigado de referencias que son parte da nosa historia, desde o piñeirismo ao "camarada xabarín", é un traballo no que sobresae unha imperecedoira rebeldía que se declara tanto máis real nas súas propias sombras, que desgarra coa sinceridade dos grises. Así canta: "sen o nó do non / sen iso do si / non somos se non / o sino, non si?". E é que sé [mente de vencer] sobrevive na fronteira dos sentidos dobres ou mesmo triplos, nun xogo constante coas palabras que se manifesta desde o propio título. A linguaxe, esa materia prima que o autor domina á perfección, outorga un protagonismo arrebatador á oralidade, que foxe do normativismo, orgullosa da súa musicalidade dialectal. Levedado no arrouto do folk, "O paseo" convoca o calafrío nunha versión totalmente estarrecedora, coa voz riscada ao entoar "Aluméame, luíña". É a voz do guerrilleiro perpetuo, a que trae ao galego o "partisan" de Cohen máis frenético. Que deixa o canto á insurxencia que tamén foi nosa: "eu nunca vin un pobo en pé / se non cando berrase nunca máis". É esa a canción protesta, de sabores sempre múltiplos e agridoces, das revolucións contadas desde a honestidade nun relato imprescindíbel do presente que demostra, no ronsel das grandes, esas que o acompañan na música como sentir colectivo, que abondan tres acordes. E no pouso, a idea de sermos tecidos cos retallos das que foron antes ca nós, e das que han vir despois.