Cando a tradición se volve azul eléctrico

Este é o ronsel que segue, mais desde o interior e cunha pegada moito máis galega, o tamén saxofonista Richi Casás no seu disco Fuliada na Vila, editado por aCentral Folque en formato libro-CD. Fuliada na vila / Richi Casás / aCentral Folque / 2020 / Dez pezas / 20 euros Porén, no seu caso, o traballo co arquivo da coautora suíza do Cancioneiro Popular Galego, Dorothé Schubarth, depositado no Consello da Cultura Galega, agochaba un vínculo moito máis persoal: dúas das persoas que tocan e cantan son a súa avoa Rosa e mais a súa tía Adolfina. Algúns dos cortes recollen xustamente estes orixinais tirados na Vila da Igrexa (Cerceda) nos anos 80, condecéndolle ao traballo unha textura moi singular no que o eco da tradición se reelabora e nada cara á superficie do presente insuflado por outras melodías diferentes, que van desde o mundo jazzístico aos ritmos latinos. Neste senso, se cadra unha das achegas máis interesantes atopámola na "Muiñeira Floreada", que recolle desde o comezo o son da veciñanza ligado ás pandeiretas que abren o tema, para logo introducir un baixo octavado cun toque case funk sobre os que se vai erguendo a base dun tema que concilia o timbre máis tradicional dos ventos coas medidas voces -e algún aturuxo! E na pausa, só co amparo da percusión, escoitamos como as familiares do compositor explican a relación de antano coa música perfectamente integrada na realidade cotiá: "Ías ao río e ías cantando, ías coller a roupa, e ías cantando". Esta mesma estratexia de uso do arquivo retómaa o corte que fecha o álbum, no que ouvimos o canto ligado ao ruído da auga, acompañamento natural desa forma de entendela vencellada ao traballo e a todas as facetas da vida que se atopa en extinción, senón desaparecida. A instrumentación consegue, ao longo do disco, empregar a sinerxía das pandeiretas como un elemento máis da banda, perfectamente inserido, como demostran pezas tal que a "Jota 104w". Destaca deste modo o meditado equilibrio tímbrico de todas as fontes, cada unha no lugar que lle corresponde, así como a sinxeleza espida coa que se acompañan as voces nalgunhas das faixas, por exemplo "Nadal 47c", que vai medrando até incorporar outras melodías paralelas que arrolan o canto con moito tino. Esta síntese tradúcese como intención visualmente desde a propia capa, coa pandeireta como símbolo da tradición autóctona tinguida por ese kind of blue que concilia as linguaxes da herdanza milenaria cos retrousos do latexo eléctrico.