Viva a esquizofrenia!

Volvámonos aínda máis esquizoides!” Era esta a maneira do francés de louvar un traballo atrevido, vivo e experimental que transgredía os límites entre as diversas artes e creaba un concepto radical na expresión da banda deseñada. ESQUIZOIDE / Antón Patiño / Editorial Elvira / Fosfatina / 2020 / 64 páxinas / 22 euros Mentres nos círculos artísticos parisienses estaba a ser considerado como un prodixio artístico, na Galiza fora recollido como unha “oportunidade perdida para o cómic galego” ao ser unha obra “que non se pode mirar máis de media hora seguida”. Quedaba claro que as críticas, tal e como recoñecería o propio autor, foran demoledoras. A peza, que de ter sido producida nalgunha grandeurbe europea ben tería sido considerada un referente de representación multiestética na banda deseñada e tería marcado un fito, pasou ao esquecemento, como outras tantas creacións galegas. Que carallo de xente, que diría Laxeiro. É por iso que aínda a moitos lles colleu co corno virado cando no 2011 o Museo Reina Sofía mercou para a súa colección o álbum e os orixinais de Esquizoide xunto co vegliota do seu curmán Reimundo –o gran esquecido da nosa arte contemporánea e que merece capítulo á parte. Tiveron que vir os de fóra a ensinarnos o que vale unha leira do terruño. É así que a reedición que vén de sacar Fosfatina xunto coa Editorial Elvira ten unha función reparadora e dignificadora ao poñer en valor esta xoia antiautoritaria dun dos pioneiros da nosa banda deseñada. Se a día de hoxe é unha peza rompedora imaxinen hai catro décadas. Os que se acheguen a Esquizoide poderán mergullarse nunha obra conceptual e abstracta na que se representa unha sociedade deshumanizada que se liberará a través da ruptura das cuadrículas –o axioma da arte moderna segundo o propio autor– e da estética do refugallo, unha sorte de magma interior que inunda todas as pranchas e colapsa ao individuo. A ausencia de narratividade, así como a manipulación fotográfica, a escrita automática ou a propia negación do convencionalismo dos globos de texto levaron a esta peza a achegarse ás marxes do medio e a constituírse como unha peza única, orixinal e revolucionaria que quizais só os tolos somos capaces de entender.