O rural e a reflexión

Parte desde hai anos da constelación editorial artellada ao redor de Rinoceronte Editora, o selo Barbantesa segue fiel aos principios que o xeraron e que apuntan a unha noción aberta das literaturas periféricas. Esta intención ten un sentido particular na súa liña editorial referida á poesía, pero pode que atope toda a súa intención nas propostas narrativas que foi acollendo nestes anos. Narrativas diferentes e cun punto de disidencia, complexas de encaixar nas grandes tendencias da edición galega e que, porén, poden representar un revulsivo necesario dentro do conxunto xeral. Destempo / Silvia Bardelás / Barbantesa / 2021 / 230 páxinas / 18 euros Destempo é a terceira novela de Silvia Bardelás, nunha carreira que lle ten deparado xa algún recoñecemento pero que segue representando unha perspectiva diferente, moi marcada por unha actitude de pescuda. A nosa primeira tentación é incluír Destempo nesa serie de novelas e autoras que, como Antía Nara, Raquel Miragaia ou Óscar Senra, tratan de escribir un novo ciclo narrativo sobre o rural galego. Lonxe da dinámica de exaltación ou da anquilosada saudade polos tempos idos, o que aparece é un rural enfrontado a novos retos, capaz de gardar aínda dinámicas distintas (e mesmo subversivas) pero claramente ameazado pola desaparición. A forma na que Destempo configura o seu escenario humano coloca moitas das cuestións que entrecruzan esa realidade: o peso dunha migración que nunca desapareceu da ecuación, os saltos xeracionais que agroman ao abeiro deste fenómeno ou as dificultades para a organización social e para imaxinar algo semellante a un futuro asociado ao territorio. Con todo, e aínda que esta é unha das características relevantes, Silvia Bardelás ofrécenos tamén unha novela cun ton propio moi destacado. A forma de profundizar na identidade e os pensamentos dos personaxes pode que sexa un dos seus méritos e coloca a narración nun tempo pausado e introspectivo que sen dúbida forma parte da súa mensaxe. A pesar disto, o ritmo trata de compensarse con acción, Destempo é unha novela na que acontecen cousas, aínda que a reflexión sobre a realidade e os debates que atinxen o seu fondo sexan, sen dúbida, predominantes. Un detalle a destacar é como moitas desas tensións acaban tocando temas centrais e poucas veces tratados así na narrativa galega: o papel da relixión como forma de cohesión social, ou a posibilidade de crear un debate filosófico que supere o académico e teña incidencia real na vida das persoas son dous exemplos. Unha novela particular, cun estilo moi persoal e que nos abre novas perspectivas.