Rituais sobre o xeo

Hai un par de anos que a xornalista Pilar García Rego nos sorprendía coa súa primeira incursión na poesía. Sandalias verdes, zapatos azuis e cans negros (Xerais, 2019) aparecía como unha obra madura, onde a reflexión persoal e a particular vivencia sentimental non ocultaban algunhas das arestas dunha dimensión colectiva, así como a fe na poesía como canle de comunicación privilexiada. Este segundo libro da autora parece tramado como unha carga de profundidade nese mar denso no que navegou con aquel primeiro poemario dado ao público. Unha nova sorpresa, non porque a pericia de García Rego no verso non nos permitise agardar algo así, senón pola rapidez e a contundencia da súa evolución. Humanario é un libro que se achega á fronteira, tal e como intuímos desde o neoloxismo do seu título. Unha fronteira que transcende a propia experiencia do eu e o simple concepto de humanidade, construíndo vías para reconstruír as nosas nocións sobre as cousas. Serve de exemplo o verso dedicado aos animais que aparece destacado na propia contracapa do volume: “(oxalá un día venzan)”. O humanario é así aludido como un elemento novo fronte aos exércitos de “comedores de carne”, a medio camiño entre as hortas abandonadas e os rituais dos inuit, nun discurso no que non faltan tamén referencias a vivencias individuais. Un conxunto complexo, que atravesa ademais dous momentos marcados moi intensamente no libro: un descenso (catábase) e unha ascensión (anábase) cargada de esperanza (un dia vencer o silencio / ... / arrancar as raíces / e botar andar pola costa abaixo). A poeta volve acreditar nese espazo propio que toda poesía constrúe, un lugar no que moverse máis aló dunha racionalidade convencional. As referencias á demencia e esa última parte titulada “Manicomio” son, con todo, dubidosas do poder sen máis do seu valor (a loucura crese libre e berra / rancheiras desgarradas / pero está presa dentro do tambor da lavadora). Non cabe dúbida, porén, de que a proposta do libro é a de construír unha racionalidade nova, unha forma de entender as categorías coas que nos enfrontamos ao mundo dunha maneira que permitan crear un discurso que inclúa, novamente, as dimensións persoais e as das colectividades. Pilar García Rego fai gala dunha voz que, no límite do incomparábel, pode sumarse a unha das vetas menos destacadas da poesía galega contemporánea: a que apela á conexión profunda da poesía coa conciencia e mantén, na súa inspiración fenomenolóxica, a proposta dunha ollada nova sobre a realidade.