Rexistrar e/é memorizar

Isto nótase no poemario de Martín Veiga, autor que traballa a prol da lingua e da cultura galega desde Irlanda. Percíbese nos espazos que pairan libres, como as lembranzas, entre a illa esmeralda e Noia. Pero tamén nunha tendencia estilística que non cadra demasiado con ningunha das liñas máis representativas na Galiza, sen que isto supoña unha pexa. A ganancia e a perda / Martín Veiga / Factoría K / colección Tambo / 2020 / 104 páxinas / 12 euros A lapela xa dá o marco desde o que achegarse á obra. O autor sofre un ataque informático e perde toda a documentación que gardaba no ordenador. Como compensación, agarda unha filla. Velaí a ganancia e a perda do título, palabras que se repiten en cada un dos poemas, que á fin son as rodas sobre as que xira calquera existencia. O tema é clásico, como clásicos son algúns outros motivos e a estrutura formal. Todos os poemas teñen 14 versos de arte maior. As figuras retóricas aséntanse en imaxes tradicionais, como a pegada do paso do tempo na paisaxe. Mais tamén se incorporan novidades que desvelan o mellor do libro. Unha delas ten a ver coa composición da obra entendida como conxunto. Os poemas, como a vida, non collen dentro de unidades independentes que rematen cun punto final. Flúen en torrente no que só se poden facer calas, onde unhas veces hai perdas e outras ganancias e, en ocasións, as dúas preséntanse de maneira simultánea. Así, a obra pode lerse como un único texto longo, un poemario-río que se desenvolve en espiral ou labirinto, lexemas que usa con certa frecuencia. Por outra banda, resulta orixinal a relación entre posuír e ter memoria que pasa polo vencello que establecen os documentos, xa case todos dixitais. Perder os arquivos supón abolir o pasado. A única posibilidade de tentar recuperalo parcialmente é a evocación sustentada exclusivamente na materialidade dos recordos, o que leva a cuestionar a relevancia dos soportes: "son os poemas que unha man escura / e criminal me roubou da memoria, / mais que con todo perduran nun velado / limbo". O tempo é unha sucesión que se lembra. Ante a vida núa dos indocumentados, dos que non teñen papeis nin arquivos dixitais, só queda observar o seu paso nos rexistros que deixa na natureza, nos ronseis, nos fósiles ou na xenética que se repite na filla: "hoxe vin no teu sorriso a miña nai / sorrir". E aquí reside a última singularidade (aínda) do libro: a perspectiva do pai que degoira a rexeneración a través da filla. Ser pai, igual que ser nai, é rexistrar para o futuro.